“Şimal Cənub” Nəqliyyat Dəhlizi: Azərbaycanın qlobal logistika mərkəzinə çevrilməsini sürətləndirən strateji layihə

Bakı, 14 noyabr, AZƏRTAC

“Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi Şərqi Asiya ölkələri ilə Avropanı birləşdirən irihəcmli və strateji əhəmiyyətli layihədir. Layihənin əsası 2000-ci ildə Sankt-Peterburqda Rusiya, İran və Hindistan tərəfindən qoyulub. Sonrakı illərdə Qazaxıstan, Türkmənistan, Tacikistan, Belarus, Ukrayna, İordaniya və Bolqarıstan da bu təşəbbüsə qoşulub. Azərbaycan isə 2005-ci ildə dəhlizə daxil olub və qısa müddətdə aparıcı iştirakçılardan birinə çevrilib. Qitələri birləşdirən bu dəhliz bir neçə marşrutu özündə birləşdirir.

Bunu AZƏRTAC-a müsahibəsində Milli Məclisin deputatı, İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Aydın Hüseynov deyib. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan layihəyə qoşulduqdan sonra Prezident İlham Əliyevin irəli sürdüyü təkliflər dəhlizin daha səmərəli və cəlbedici olmasına imkan verib. Bu səmərəlilik həm yüklərin daşınma xərclərinin azalmasında, həm də çatdırılma müddətinin qısalmasında özünü göstərir. Belə ki, Hindistandan Mumbai limanından yola çıxan yüklər gəmi ilə İranın Bəndər-Abbas limanına gətirilir, daha sonra dəmir yolu ilə Qəzvin-Rəşt-Astara (İran)–Astara (Azərbaycan) xəttinə ötürülür və birbaşa Azərbaycan üzərindən Rusiyaya, oradan isə Avropaya çatdırılır. Azərbaycan və Rusiya dəmir yollarının SSRİ dövründən mövcud olan bağlantısı əlavə infrastruktur xərclərinə ehtiyac qalmamasını təmin edir.

2015-ci ilin dekabrında Prezident İlham Əliyev “Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin Azərbaycanın ərazisindən keçən hissəsində işlərin sürətləndirilməsi haqqında” Sərəncam imzalayıb. Bu Sərəncama əsasən, yeni avtomobil yolları salınıb, mövcud dəmir yollarında əsaslı təmir işləri aparılıb.

“Azərbaycan öz öhdəliklərini artıq tam yerinə yetirib. Azərbaycan və İranı birləşdirən Astara (Azərbaycan) – Astara (İran) 8,7 kilometrlik dəmir yolu körpüsü inşa olunub. Ümumilikdə dəhlizin Azərbaycan ərazisindən keçən 511 kilometr dəmir yolu tam hazır vəziyyətdədir. İranda isə Qəzvin-Rəşt dəmir yolu xətinin tikintisi sürətlə davam edir. Yol üzrə 22 tunel və 15 xüsusi körpünün inşası nəzərdə tutulub. Tunellər artıq hazırdır, 9 körpünün isə əsası qoyulub. Yolun Rəşt-Astara hissəsində də işlər davam edir və artıq tunellər və körpülər tikilib başa çatdırılıb”, - deyə deputat əlavə edib.

A.Hüseynov qeyd edib ki, “Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizindən kənar daşınan yüklər Hindistandan çıxaraq, 4 dənizdən keçib Almaniyaya çatdırılır. Mumbai limanından çıxan yüklü gəmilər Ərəbistan dənizinə, Fars körfəzindən keçərək Qırmızı dənizə, Süveyş kanalından keçərək Aralıq dənizinə, Hibraltar boğazından Atlantik okeanına, La-Manş boğazından Şimal dənizindəki Almaniya limanlarına daxil olur. Bundan başqa, Süveyş kanalının ötürmə qabiliyyəti zəif olduğundan gəmilər bəzən həftələrlə növbə gözləməli olur.

“Dənizlərdəki fırtınaları, ərazi sularından keçmək üçün ödənilən tranzit haqlarını və gömrük terminallarında yubanmaları nəzərə alsaq, bu yolun uzun, bahalı, üzücü və təhlükəli olduğunu görərik. Hindistandan Finlandiyaya qədər uzunluğu 7200 kilometr olan “Şimal-Cənub” Nəqliyyat Dəhlizi ilə yüklərin daşınma müddəti 2 dəfədən çox azalır. Mütəxəssislərin fikrincə, dəhliz Süveyş kanalından fərqli olaraq yolu 800 kilometr azaldır ki, bu da müqayisədə yüklərin 20 gün tez çatdırılması deməkdir. Bütün bunlar isə hər 15 ton yükün daşınmasında 2500 dollar vəsaitə qənaət edilməsinə gətirib çıxarır”, - deyə müsahibimiz vurğulayıb.

O bildirib ki, bu gün dünya bazarında neftin qiymətinin düşməsi iqtisadiyyatın şaxələndirilməsini və qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsini tələb edir: “Prezident İlham Əliyevin “Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinə xüsusi diqqət ayırmasının əsasında dayanan amil ondan ibarətdir ki, Azərbaycan logistika və tranzit mərkəzə çevrilsin. Bu amil dövlət büdcəsinə əlavə vəsait gəlməsi ilə yanaşı, iş adamlarının fəaliyyətini stimullaşdıracaq, ölkənin ixrac potensialını artıracaq. Beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin reallaşmasında Azərbaycanın əhəmiyyətli rol oynaması onun qlobal iqtisadiyyata daha səmərəli inteqrasiyasına, qeyri-neft sektorunun inkişafına, modernləşməyə, iqtisadi islahatların sürətlənməsinə də impuls verəcək.

“Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin Qərb marşrutunun işə düşməsi nəinki region ölkələrinin iqtisadi inkişafına təkən verəcək, eyni zamanda, həmin ölkələr siyasi sabitlik üçün də zəmanət əldə etmiş olacaqlar”.