Stiven Hokinqdən Allahın varlığı ilə bağlı suala çox sadə cavab

Alim Stiven Hokinq nəzəri fizika və kosmologiyanın ən mürəkkəb məsələlərini araşdırması ilə tanınsa da, Allahın mövcud olub-olmaması ilə bağlı "ən sadə izaha” sahib idi.

Qaynarinfo xəbər verir ki, "Unilad” nəşrinin qeyd etdiyi kimi, elm və din Allah mövzusunda bir-biri ilə barışmaz mövqelərə malikdir. Lakin dünyanın ən məşhur və ən nüfuzlu alimlərindən biri olan Hokinq bu iki əks qütbə fərqli yanaşaraq onları "qanunlar” əsasında müqayisə etməyə qərar vermişdi.

O, sonuncu kitabı olan "Böyük suallara qısa cavablar” əsərində öz fiziki məhdudiyyətlərindən söz açarkən Allah və din anlayışına da toxunmuşdu. Hokinq yazırdı: "Əsrlər boyu mənim kimi əlillərin Allah tərəfindən lənətləndiyi düşünülüb”.

O isə bu stereotip fikirlə razılaşmadığını bildirərək hesab edirdi ki, hər şeyi başqa cür – daim qüvvədə olan təbiət qanunları ilə izah etmək mümkündür.

"İstəsəniz, bu qanunların Allahın işi olduğunu deyə bilərsiniz, amma bu, daha çox Allahın tərifidir, mövcudluğunun sübutu yox”, – deyə alim fikrini bölüşmüşdü.

Hokinq Allahın və ölüm sonrası həyatın mümkünlüyü ilə bağlı bu sözləri demişdi:

"Hər bir insan nəyə istəsə inanmaqda sərbəstdir. Mən isə hesab edirəm ki, ən sadə izah budur – Allah yoxdur”.

O, kainatı heç kimin yaratmadığını və insan taleyinə heç kimin nəzarət etmədiyini düşünürdü.

"Bu isə məni belə bir dərindən dərkə gətirir: yəqin ki, nə cənnət var, nə də axirət həyatı. Bizim yalnız bu bircə həyatımız var ki, kainatın möhtəşəm quruluşunu dəyərləndirək. Mən bunun üçün son dərəcə minnətdaram”, – o, əlavə etmişdi.

O, insan beynini işləmədikdə sıradan çıxan bir kompüterə bənzədirdi:

"Sındıqdan sonra işləməyən kompüterlər üçün nə cənnət var, nə də axirət həyatı. Bu, sadəcə qaranlıqdan qorxan insanlar üçün uydurulmuş bir nağıldır”.

Bununla belə, alim insanlara belə bir çağırışla müraciət etmişdi:

"Ayaqlarınızın altına baxmaq əvəzinə ulduzlara baxmağı unutmayın. Nə gördüyünüzü anlamağa çalışın və kainatın mövcudluğuna səbəb olan şeylər üzərində düşünün. Maraqlanın. Həyat nə qədər çətin görünsə də, həmişə edə biləcəyiniz və uğur qazana biləcəyiniz bir şey tapılar”.

Xatırladaq kli, böyük alim 2018-ci ildə, 76 yaşında vəfat edib. O, dünyaca məşhur nəzəri fizik, kosmoloq və yazıçı idi. Ən çox ümumi nisbilik nəzəriyyəsi və kvant cazibəsi sahəsindəki işləri ilə, eləcə də "Hər şeyin nəzəriyyəsi: Kainatın mənşəyi və taleyi” (2002) adlı kitabı ilə tanınırdı.

Bundan əvvəl məlum olmuşdu ki, Hokinq 2025-ci il haqqında "proqnoz vermiş” və bu proqnoz qeyri-adi dərəcədə dəqiq olmuşdu. Fizik xüsusilə dünyanın rəqəmsal texnologiyalar vasitəsilə transformasiyasını öncədən demişdi.

Alpər