Top indi Rusiyanın meydanındadır

Martın 11-də Səudiyyə Ərəbistanında ABŞ və Ukrayna arasında aparılan danışıqların ardından Vaşinqton 30 günlük atəşkəs təklifini gündəmə gətirib. 

Ukrayna bu təklifə dərhal razılıq versə də, Kreml ehtiyatlı davranır. Rusiya Prezidenti Vladimir Putin bu cür qısa müddətli atəşkəsin Ukrayna ordusunun yenidən gücləndirilməsi və Qərbin müharibəni uzatmaq planının bir hissəsi olduğunu düşünür. Kreml atəşkəsin uzunmüddətli sülhə gətirib çıxaracağına şübhə ilə yanaşır. 

Rusiya üçün əsas məsələ budur ki, bu cür fasilələr Ukrayna ordusuna yeni silah -sursat toplamaq üçün vaxt qazandırır. Mənbələrə görə, Putin qeyri-müəyyən şərtlərlə müharibəni dayandırmaq istəmir. Çünki hazırda Rusiya ordusu müəyyən ərazilərdə üstünlük qazanıb və bu cür atəşkəs hərbi əməliyyatların dinamikasını dəyişə bilər. Moskva bildirir ki, atəşkəs yalnız konkret və etibarlı beynəlxalq təminatlar olduğu halda qəbul edilə bilər. 

Vaşinqtonun planı və Ukraynanın razılığı 

ABŞ dövlət katibi MarkoRubio bəyan edib ki, atəşkəs təklifi rəsmi olaraq Rusiyaya təqdim ediləcək və Kremlin buna müsbət yanaşacağına ümid var. Onun fikrincə, top indi Rusiyanın meydanındadır, yəni qərar artıq Moskvaya aiddir. 

Eyni zamanda, ABŞ Ukraynaya hərbi yardımın bərpa olunacağını və yeni kəşfiyyat məlumatları təqdim edəcəyini açıqlayıb. Bu, Moskvanın şübhələrini daha da artırır. Kreml hesab edir ki, bu addım Vaşinqtonun Ukraynaya silah tədarükünü sürətləndirmək məqsədinə xidmət edir. 

Putinin strategiyası 

Prezident Putin dəfələrlə bildirib ki, Rusiya üçün əsas prioritet qısamüddətli atəşkəs deyil, uzunmüddətli və sabit sülhdür. Onun fikrincə, müvəqqəti barışıq Qərb ölkələrinin Ukraynanı yenidən silahlandırmasına və müharibənin daha uzun müddət davam etməsinə şərait yarada bilər. Rusiya bu atəşkəsi tələyə bənzədir və müharibəni öz xeyrinə davam etdirmək niyyətindədir. Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov isə bildirib ki, Moskva məsələni tələskənliklə deyil, detallı şəkildə təhlil edəcək və ABŞ-dən veriləcək rəsmi sənədləri gözləyir. Rusiya rəsmilərinin fikrincə, bu təklif əslində NATO ilə koordinasiyanı gücləndirmək və Qərbin Ukraynaya dəstəyini artırmaq məqsədilə irəli sürülüb. 

Atəşkəs nə gətirəcək? 

30 günlük atəşkəs təklifi Rusiya və Ukrayna arasındakı münaqişəyə qısa fasilə verə bilər, lakin bu, uzunmüddətli sülh üçün kifayət etməyə bilər. Əgər Moskva bu təklifi rədd edərsə, Qərb Rusiya rəhbərliyini sülh prosesinə qarşı çıxmaqda günahlandıracaq. Digər tərəfdən, Rusiya qəbul edərsə, Ukrayna ordusu bu müddətdən istifadə edərək hərbi imkanlarını gücləndirəcək və müharibə daha da uzanacaq. Belə bir vəziyyətdə Kremlin hansı addımı atacağı həm döyüş meydanında, həm də diplomatik səhnədə kritik rol oynayacaq. 

Rusiyalı politoloq VitaliArkov "Cümhuriyət”-ə açıqlamasında bildirib ki, Rusiya rəhbərliyi və bilavasitə Vladimir Putin dəfələrlə qısamüddətli atəşkəsin Kiyev tərəfindən yenidən qruplaşmaq, silahlanmaq və hazırda son dərəcə tükənmiş Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə yeni çağırışçılar cəlb etmək üçün istifadə edilə biləcəyini deyib. Bu isə Avropanın Kiyevdən tələb etdiyi, hərbi əməliyyatların yenidən başlanmasına səbəb ola bilər: 

"Bunun nümunəsi kifayət qədər yaxşı məlumdur. On il əvvəl Belarusun paytaxtında "Normandiya dördlüyü" formatında Ukraynanın şərqində vəziyyətin sülh yolu ilə tənzimlənməsi barədə saziş imzalanmışdı (məşhur "Minsk-2"). 

Lakin sonradan Almaniyanın keçmiş kansleri AngelaMerkel və Fransanın keçmiş prezidenti FransuaOlland etiraf etdilər ki, Avropanın əsas məqsədi Ukraynanı silahlandırmaq və onu Rusiyaya qarşı genişmiqyaslı müharibəyə hazırlamaq üçün vaxt qazanmaq olub. İndi də oxşar mənzərə müşahidə olunur. Kiyev 30 günlük atəşkəs təşəbbüsü ilə çıxış edir, eyni zamanda Vaşinqton ona peyk kəşfiyyat məlumatlarını ötürməyi və silah tədarükünü bərpa edir". 

Politoloq bildirib ki, Zelenskinin sülh təşəbbüsü, martın 11-nə keçən gecəə danışıqlar öncəsi Rusiyanın mülki obyektlərinə pilotsuz uçuş aparatları vasitəsilə münaqişə ərzində ən güclü zərbənin endirilməsi fonunda istehza kimi görünür: 

“Bu hücum nəticəsində dinc sakinlər həlak olub. İddialara görə, Kiyevin 30 günlük atəşkəs təşəbbüsünün əsl müəllifləri London və Parisdir və hazırda Volodimir Zelenski onların tapşırıqlarını qeyd-şərtsiz yerinə yetirir. Bu isə əvvəlcədən düşünülmüş təxribatdır. Martın 11-nə keçən gecə baş verən qanlı cinayətdən və Ukrayna hakimiyyətinin əvvəlki təxribatlarından sonra Qərb ümid edir ki, Rusiya məhz Kiyevin bu təşəbbüsünü dəstəkləməyəcək və hərbi əməliyyatların tam başa çatdırılmasını, müvafiq sənədin imzalanmasını tələb edəcək. 

Təxribatçıların planına əsasən, ABŞ Prezidenti Donald Tramp bir daha çətin vəziyyətə düşəcək və dünya ictimaiyyəti inandırmağa çalışacaq ki, məhz Vladimir Putin Ukrayna ilə sülhə qarşı çıxır. Beləliklə, Rusiya ilə heç bir razılaşma əldə etmək mümkün deyil, müharibəni sonuncu ukraynalıya qədər davam etdirmək lazımdır. Avropa siyasətçiləri üçün isə bu insan itkisi əhəmiyyət daşımır. Onlar üçün əsas məsələ siyasi ambisiyalarını və şəxsi maraqlarını qorumaqdır”. 

Səbinə Uğur
"Cebheinfo.az" 

Açar sözlər: Müharibə atəşkəs