Icma.az
close
up
RU
Trampın əsas “SİFARİŞ”İ: Panama kanalına İDDİALAR Yeni Çağ Media

Trampın əsas “SİFARİŞ”İ: Panama kanalına İDDİALAR Yeni Çağ Media

Icma.az, Yenicag portalına istinadən məlumat yayır.

Donald Trampın son günlə Panama kanalı ilə bağlı sözügedən ölkəni hədələməsi artıq pik həddə çatıb. Belə ki, Respublikaçı prezident çıxışında bəyan edib ki, ölkəmisinin resurslarının talanmasına dərhal son qoyulmalıdır və əgər onlarlın hüquqi və əxlaqi öhdəliklərimizə hörmət göstərilməzsə, Panama kanalı yenidən ABŞ-nin nəzarətinə qaytarılmalıdır.

Bu bəyanatla isə Tramp açıq şəkildə Panamaya işğal təhdidi edib. O, bunu əsaslandırmaq üçün bir neçə məqam da vurğulayıb: bunlar Panamanın ABŞ-a qarşı “həddini aşan” davranışları, Çinlə yaxın əlaqələri və bu ölkənin Amerika ticarət gəmilərindən yüksək vergilər tələb etməsi ilə bağlıdır. Məlumdur ki, Panama kanalı qlobal ticarət baxımından strateji əhəmiyyətə malikdir. Bu keçid yolu Atlantik okeanından Sakit okeana və əks istiqamətdə səyahəti xeyli qısaldır ki, bununla da iqtisadiyyat üçün vacib bir arteriya rolunu oynayır.

Məsələnin mahiyyətini anlamaq üçün onun tarixən necə formalaşdığına nəzər salsaq, yaxşı olar. 1903-cü ilin əvvəlində ABŞ və Kolumbiya arasında Panama kanalının yerləşdiyi ərazinin 100 illik icarəyə verilməsi barədə müqavilə imzalanmışdı. Razılaşmaya əsasən, ABŞ Kolumbiyaya 10 milyon dollar birdəfəlik ödəniş etməli və hər il əlavə olaraq 250 min dollar məbləğində kompensasiya ödəməli idi. Bununla belə, Panama kanalı Kolumbiyanın yurisdiksiyasında qalırdı. Lakin həmin dövrdə Kolumbiyada vətəndaş müharibəsi gedirdi və parlament bu müqaviləni təsdiqləmədi.

Bu arada, ABŞ-nin dəstəyi ilə Kolumbiyanın ərazisində yeni bir dövlət – Panama yaradıldı. 1903-cü ilin noyabrında ABŞ və yeni yaranmış Panama arasında fərqli bir razılaşma imzalandı. Bu müqaviləyə əsasən, Panama kanalı artıq ABŞ-nin tam yurisdiksiyasına keçdi. Panama xalqı kanalın milli əhəmiyyətini dərk edərək, müxtəlif vaxtlarda onun dövlətin öz nəzarətinə qaytarılması məsələsini qaldırırdı. 1968-ci ildə Panamada hərbi çevriliş baş verdi və general Omar Torrixos hakimiyyətə gəldi. O, ölkədə ciddi islahatlara başladı və açıq şəkildə bəyan etdi ki, onun əsas məqsədi Panama kanalının ölkənin yurisdiksiyasına qaytarılmasıdır.

Torrixos ABŞ-nin Vyetnamda uğradığı məğlubiyyətdən istifadə edərək, kanalı artilleriya ilə bağlamaqla hədələdi. ABŞ Prezidentinin bu təzyiqə cavabı isə 1977-ci ildə Cimmi Karterin Panama ilə yeni müqavilə imzalaması oldu. Bu addım Pentaqon və MKİ-nin etirazlarına baxmayaraq, SSRİ-nin regiondakı təsirinin qarşısını almaq məqsədi ilə atılmışdı. 1999-cu ildə isə Panama kanalı rəsmi olaraq ölkənin yurisdiksiyasına qaytarıldı.

Bu gün Trampın “Amazon” “sifarişlər”i arasında yer alan Panama kanalının istehlakçısına çatıb-çatmayacağı məsələsi ilə hələlik naməlumdur. Yeni dünya nizamının formalaşdığı bir dövrdə Trampın Kanada, Qrenlandiya və Panama kanalına olan iddialarının yanvarın 20-dən sonra hansı spektrdə inkişaf edəcəyi də bilinmir. Bəlkə də hakimiyyət kreslosunun reallıqları Trampın indiki xəyallarının üstündə böyük xətt çəkdi?

Rafi Müslümov

www.yenicag.az

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:116
embedMənbə:https://yenicag.az
archiveBu xəbər 25 Dekabr 2024 12:26 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see249

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see239

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see200

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see200

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see195

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see187

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see177

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see167

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see163

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see161

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see141

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see136

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see135

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see135

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see133

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see130

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see130

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see125

Cahangir Babayev Dünya Karate Federasiyası tərəfindən təltif olunub

21 Oktyabr 2025 19:39see124

Dünyanın ən sürətli BYD superkarı yeni rekorda imza atıb...

23 Oktyabr 2025 00:16see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri