Icma.az
close
up
RU
Trampın əsas “SİFARİŞ”İ: Panama kanalına İDDİALAR Yeni Çağ Media

Trampın əsas “SİFARİŞ”İ: Panama kanalına İDDİALAR Yeni Çağ Media

Icma.az, Yenicag portalına istinadən məlumat yayır.

Donald Trampın son günlə Panama kanalı ilə bağlı sözügedən ölkəni hədələməsi artıq pik həddə çatıb. Belə ki, Respublikaçı prezident çıxışında bəyan edib ki, ölkəmisinin resurslarının talanmasına dərhal son qoyulmalıdır və əgər onlarlın hüquqi və əxlaqi öhdəliklərimizə hörmət göstərilməzsə, Panama kanalı yenidən ABŞ-nin nəzarətinə qaytarılmalıdır.

Bu bəyanatla isə Tramp açıq şəkildə Panamaya işğal təhdidi edib. O, bunu əsaslandırmaq üçün bir neçə məqam da vurğulayıb: bunlar Panamanın ABŞ-a qarşı “həddini aşan” davranışları, Çinlə yaxın əlaqələri və bu ölkənin Amerika ticarət gəmilərindən yüksək vergilər tələb etməsi ilə bağlıdır. Məlumdur ki, Panama kanalı qlobal ticarət baxımından strateji əhəmiyyətə malikdir. Bu keçid yolu Atlantik okeanından Sakit okeana və əks istiqamətdə səyahəti xeyli qısaldır ki, bununla da iqtisadiyyat üçün vacib bir arteriya rolunu oynayır.

Məsələnin mahiyyətini anlamaq üçün onun tarixən necə formalaşdığına nəzər salsaq, yaxşı olar. 1903-cü ilin əvvəlində ABŞ və Kolumbiya arasında Panama kanalının yerləşdiyi ərazinin 100 illik icarəyə verilməsi barədə müqavilə imzalanmışdı. Razılaşmaya əsasən, ABŞ Kolumbiyaya 10 milyon dollar birdəfəlik ödəniş etməli və hər il əlavə olaraq 250 min dollar məbləğində kompensasiya ödəməli idi. Bununla belə, Panama kanalı Kolumbiyanın yurisdiksiyasında qalırdı. Lakin həmin dövrdə Kolumbiyada vətəndaş müharibəsi gedirdi və parlament bu müqaviləni təsdiqləmədi.

Bu arada, ABŞ-nin dəstəyi ilə Kolumbiyanın ərazisində yeni bir dövlət – Panama yaradıldı. 1903-cü ilin noyabrında ABŞ və yeni yaranmış Panama arasında fərqli bir razılaşma imzalandı. Bu müqaviləyə əsasən, Panama kanalı artıq ABŞ-nin tam yurisdiksiyasına keçdi. Panama xalqı kanalın milli əhəmiyyətini dərk edərək, müxtəlif vaxtlarda onun dövlətin öz nəzarətinə qaytarılması məsələsini qaldırırdı. 1968-ci ildə Panamada hərbi çevriliş baş verdi və general Omar Torrixos hakimiyyətə gəldi. O, ölkədə ciddi islahatlara başladı və açıq şəkildə bəyan etdi ki, onun əsas məqsədi Panama kanalının ölkənin yurisdiksiyasına qaytarılmasıdır.

Torrixos ABŞ-nin Vyetnamda uğradığı məğlubiyyətdən istifadə edərək, kanalı artilleriya ilə bağlamaqla hədələdi. ABŞ Prezidentinin bu təzyiqə cavabı isə 1977-ci ildə Cimmi Karterin Panama ilə yeni müqavilə imzalaması oldu. Bu addım Pentaqon və MKİ-nin etirazlarına baxmayaraq, SSRİ-nin regiondakı təsirinin qarşısını almaq məqsədi ilə atılmışdı. 1999-cu ildə isə Panama kanalı rəsmi olaraq ölkənin yurisdiksiyasına qaytarıldı.

Bu gün Trampın “Amazon” “sifarişlər”i arasında yer alan Panama kanalının istehlakçısına çatıb-çatmayacağı məsələsi ilə hələlik naməlumdur. Yeni dünya nizamının formalaşdığı bir dövrdə Trampın Kanada, Qrenlandiya və Panama kanalına olan iddialarının yanvarın 20-dən sonra hansı spektrdə inkişaf edəcəyi də bilinmir. Bəlkə də hakimiyyət kreslosunun reallıqları Trampın indiki xəyallarının üstündə böyük xətt çəkdi?

Rafi Müslümov

www.yenicag.az

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:114
embedMənbə:https://yenicag.az
archiveBu xəbər 25 Dekabr 2024 12:26 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see227

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see214

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see197

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında süni intellekt və İT sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial var Nazirliyin İdarə rəhbəri

20 Oktyabr 2025 17:30see195

Məşhur tennisçi Devis Kubokunun finalında oynamayacaq

20 Oktyabr 2025 21:39see187

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see183

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see180

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see169

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see167

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see149

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see148

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see147

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see147

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see145

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see144

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see141

Xalq artistindən İDDİALI FOTOSESSİYA

20 Oktyabr 2025 17:22see140

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see140

Türkiyəni sarsıdan cinayətlə bağlı daha bir nəfər saxlanıldı

21 Oktyabr 2025 01:51see135

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see133
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri