Icma.az
close
up
RU
Trampın əsas “SİFARİŞ”İ: Panama kanalına İDDİALAR Yeni Çağ Media

Trampın əsas “SİFARİŞ”İ: Panama kanalına İDDİALAR Yeni Çağ Media

Icma.az, Yenicag portalına istinadən məlumat yayır.

Donald Trampın son günlə Panama kanalı ilə bağlı sözügedən ölkəni hədələməsi artıq pik həddə çatıb. Belə ki, Respublikaçı prezident çıxışında bəyan edib ki, ölkəmisinin resurslarının talanmasına dərhal son qoyulmalıdır və əgər onlarlın hüquqi və əxlaqi öhdəliklərimizə hörmət göstərilməzsə, Panama kanalı yenidən ABŞ-nin nəzarətinə qaytarılmalıdır.

Bu bəyanatla isə Tramp açıq şəkildə Panamaya işğal təhdidi edib. O, bunu əsaslandırmaq üçün bir neçə məqam da vurğulayıb: bunlar Panamanın ABŞ-a qarşı “həddini aşan” davranışları, Çinlə yaxın əlaqələri və bu ölkənin Amerika ticarət gəmilərindən yüksək vergilər tələb etməsi ilə bağlıdır. Məlumdur ki, Panama kanalı qlobal ticarət baxımından strateji əhəmiyyətə malikdir. Bu keçid yolu Atlantik okeanından Sakit okeana və əks istiqamətdə səyahəti xeyli qısaldır ki, bununla da iqtisadiyyat üçün vacib bir arteriya rolunu oynayır.

Məsələnin mahiyyətini anlamaq üçün onun tarixən necə formalaşdığına nəzər salsaq, yaxşı olar. 1903-cü ilin əvvəlində ABŞ və Kolumbiya arasında Panama kanalının yerləşdiyi ərazinin 100 illik icarəyə verilməsi barədə müqavilə imzalanmışdı. Razılaşmaya əsasən, ABŞ Kolumbiyaya 10 milyon dollar birdəfəlik ödəniş etməli və hər il əlavə olaraq 250 min dollar məbləğində kompensasiya ödəməli idi. Bununla belə, Panama kanalı Kolumbiyanın yurisdiksiyasında qalırdı. Lakin həmin dövrdə Kolumbiyada vətəndaş müharibəsi gedirdi və parlament bu müqaviləni təsdiqləmədi.

Bu arada, ABŞ-nin dəstəyi ilə Kolumbiyanın ərazisində yeni bir dövlət – Panama yaradıldı. 1903-cü ilin noyabrında ABŞ və yeni yaranmış Panama arasında fərqli bir razılaşma imzalandı. Bu müqaviləyə əsasən, Panama kanalı artıq ABŞ-nin tam yurisdiksiyasına keçdi. Panama xalqı kanalın milli əhəmiyyətini dərk edərək, müxtəlif vaxtlarda onun dövlətin öz nəzarətinə qaytarılması məsələsini qaldırırdı. 1968-ci ildə Panamada hərbi çevriliş baş verdi və general Omar Torrixos hakimiyyətə gəldi. O, ölkədə ciddi islahatlara başladı və açıq şəkildə bəyan etdi ki, onun əsas məqsədi Panama kanalının ölkənin yurisdiksiyasına qaytarılmasıdır.

Torrixos ABŞ-nin Vyetnamda uğradığı məğlubiyyətdən istifadə edərək, kanalı artilleriya ilə bağlamaqla hədələdi. ABŞ Prezidentinin bu təzyiqə cavabı isə 1977-ci ildə Cimmi Karterin Panama ilə yeni müqavilə imzalaması oldu. Bu addım Pentaqon və MKİ-nin etirazlarına baxmayaraq, SSRİ-nin regiondakı təsirinin qarşısını almaq məqsədi ilə atılmışdı. 1999-cu ildə isə Panama kanalı rəsmi olaraq ölkənin yurisdiksiyasına qaytarıldı.

Bu gün Trampın “Amazon” “sifarişlər”i arasında yer alan Panama kanalının istehlakçısına çatıb-çatmayacağı məsələsi ilə hələlik naməlumdur. Yeni dünya nizamının formalaşdığı bir dövrdə Trampın Kanada, Qrenlandiya və Panama kanalına olan iddialarının yanvarın 20-dən sonra hansı spektrdə inkişaf edəcəyi də bilinmir. Bəlkə də hakimiyyət kreslosunun reallıqları Trampın indiki xəyallarının üstündə böyük xətt çəkdi?

Rafi Müslümov

www.yenicag.az

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:113
embedMənbə:https://yenicag.az
archiveBu xəbər 25 Dekabr 2024 12:26 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see265

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see236

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see180

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see173

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see169

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see136

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see135

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see133

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see132

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see128

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see127

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see127

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see126

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see126

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see126

Ferhat Göçer Bakıda!

18 Oktyabr 2025 17:07see124

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see121

Bu məktəbdə pul yığımı, qohumbazlıq və intizamsızlıq iddiaları KONKRET

18 Oktyabr 2025 19:48see121
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri