Xəzər dənizi geri çəkilir: ekspertlər həyəcan təbili çalır

Astana, 18 aprel, AZƏRTAC

Beynəlxalq və qazaxıstanlı ekspertlər Xəzərin dayazlaşması problemini araşdırıblar. Onlar öz araşdırmalarında vəziyyətin inkişafı üzrə mümkün fəlakət ssenarilərini qeyd ediblər.

AZƏRTAC Qazaxıstan mediasına istinadla xəbər verir ki, ciddi ekoloji və iqtisadi problemlərə gətirib çıxaran iqlim dəyişikliyi səbəbindən Xəzər dənizinin akvatoriyası həyəcanverici sürətlə kiçilir.

Lids Universitetinin alimləri qazaxıstanlı mütəxəssislərlə birgə araşdırma aparıblar. Onlar müəyyən ediblər ki, suyun səviyyəsinin cüzi enməsi belə Qazaxıstanın Xəzərdəki şimal sahillərinə təsir edə bilər.

Xəzər dənizinin Qazaxıstan hissəsi çox dayazdır və bu, onu suyun səviyyəsinin aşağı düşməsinə son dərəcə həssas edir. 2001-ci ildən bəri şimal-şərq sahil xətti 50 kilometrdən çox geri çəkilərək minlərlə kvadrat kilometrlik keçmiş dəniz dibini quru əraziyə çevirib.

Xəzər dənizinin səviyyəsi 5 metr aşağı düşərsə, Qazaxıstan hissəsindəki ekoloji əhəmiyyətli ərazilərin 60 faizə qədəri yoxa çıxa bilər. Bununla yanaşı, 10 metrlik dayazlaşma belə ərazilərin 80 faizindən çoxunun itirilməsi, yaşayış yerlərinin və mühafizə səylərinin pozulması ilə nəticələnəcək.

Qazaxıstanın sahilyanı şəhərləri, o cümlədən Aktau limanı və Xəzərin şimal hövzəsindəki əlaqədar neft və qaz obyektləri yeni sahil zolağından ayrılmaq riski altındadır. Bu, infrastrukturun genişmiqyaslı yenidən qurulmasını tələb edəcək və ciddi iqtisadi xərclərə səbəb olacaq.

Xəzər suitisi regionda nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşən yeganə dəniz məməlisidir. Çoxalması üçün onun qış buzuna ehtiyacı var, amma suyun səviyyəsinin 5 metr aşağı düşməsi bu ərazilərin yarıdan çoxunu məhv edə və onların populyasiyasını daha çox təhdid edə bilər.

Elşən Rüstəmov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Astana