Xorvatiya bələdçisi: “Plitviçka gölləri”, Rastoke və Zaqreb AZƏRTAC

Bakı, 26 noyabr, Emil Eyyubov, AZƏRTAC

Xorvatiyaya səyahətin ən parlaq təəssüratlarından biri ölkənin ən qədim və ən böyük milli parkı olan, şəlalələri ilə tanınan məşhur Plitviçka göllərinə səfər ola bilər. Səs-küylü şəlalələrin yaşayış binalarının yanından çaya axdığı yaxınlıqdakı Slunj şəhəri daha az təsir bağışlamayacaq. Xorvatiyadan ayrılarkən, bu Şərqi Avropa ölkəsinin məşhur olduğu delikatesləri yığmağı da unutmayın. Bütün bunlar barədə müfəssəl bəhs edək!

Çağlayan şəlalələrin cazibəsi

Xorvatiyaya səyahətin ən parlaq təəssüratlarından biri ölkənin ən qədim və ən böyük milli parkı olan, şəlalələri ilə məşhur olan Plitvikça göllərinə səfər ola bilər. Səs-küylü şəlalələrin yaşayış binalarının düz yanından çaya axdığı yaxınlıqdakı Slunj şəhəri daha az təsir edici olmayacaq. Xorvatiyadan ayrılarkən, bu Şərqi Avropa ölkəsinin məşhur olduğu ləzzətləri yığmağı unutmayın. Bununla belə, ilk şeylər!

Şəlalələr silsiləsinin cazibəsi

Təbiətdə gəzərkən hər hansı bir şəlalə ilə qarşılaşmaq həmişə emosiyaların coşması deməkdir. Təsəvvür edin ki, onlarla şəlalə ən gözəl silsilə əmələ gətirir. Xorvatiyanın dağlıq bölgəsində, qərbdə və şimal-qərbdə Mala Kapela silsilələri ilə cənub-şərqdə Liçka Plesivica arasında yerləşən “Plitviçka Gölləri” Milli Parkının ziyarətçiləri üçün məhz belə bir mənzərə açılır. Fövqəladə təbii gözəlliyinə görə bu ərazi çoxdan təbiətsevərləri özünə cəlb edib və artıq 1949-cu ildə Xorvatiyanın ilk milli parkı elan olunub. 1979-cu ildən isə Plitviçka gölləri UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilib.

Çoxlu göllərin və şəlalələrin əmələ gəlməsinin “səbəbkarı” tüf və ya əhəngli maneələrin qurulmasına səbəb olan tüf–travertin yataqlardır. Təxminən 300 kvadrat kilometr sahəsi olan park əsasən meşə bitkiləri ilə, kiçik ərazilərdə çəmənliklə örtülüdür. Parkın ən cəlbedici hissəsi isə şəlalələri olan və ümumi sahənin 1 faizdən bir qədər azını tutan gölləridir.

Göl sistemi 16 adlı su anbarından və bir-birinə axan daha kiçik adsız göllərdən ibarətdir. Geoloji substratdan və xarakterik hidrogeoloji şəraitdən asılı olaraq, bu sistem Yuxarı və Aşağı göllərə bölünür. Burada on iki yuxarı göl var. Bu təbii su anbarları keçilməz dolomit qayasında əmələ gəlib və daha böyükdür. Onlar sıldırım qayalarla dərin kanyona kəsilmiş keçirici əhəngdaşı substratı üzərində formalaşıb. Göllər mənbəyində Korana çayı axan gur şəlalələrlə bitir. Plitviçka Milli Parkında və bütün Xorvatiyada ən yüksək şəlalə - 78 metr hündürlüyü olan Veliki Slap isə Aşağı Göllərin yaxınlığında yerləşir.

“Plitvikça Gölləri” Milli Parkı ziyarətçilərə müxtəlif ölçülü göl sistemini araşdırmaq üçün bir çox marşrut təklif edir. Park bütün il boyu ziyarətçilər üçün açıqdır. Onlardan məlumat panellərində göstərilən təlimatlara əməl etmək, müəyyən edilmiş cığırlarla irəliləmək və arxalarında zibil buraxmamaq tələb olunur. Maraqlıdır ki , Milli Parkda üzmək, balıq tutmaq və ya piknik etmək olmaz. Bəlkə də elə buna görədir ki, burada təbiət toxunulmaz qalıb, sanki heç bir insan bu yerlərə ayaq basmayıb. Eyni zamanda, burada turist axını rəqəmləri də yüksəkdir: 2023-cü ildə 1,5 milyon insan Plitvikça göllərini ziyarət edib. Yay pik mövsüm hesab edilsə də, Milli Parka maraq ilboyu davam edir. Sarı-qırmızı rənglərə boyanmış payız meşəsi, qışda donmuş şəlalələr ziyarətçiləri heç də az cəlb etmir. Turizm bumu yerli icmaların iqtisadi inkişafına töhfə verir, bütün regionun rifahına təsir edir.

Rastoke - şəlalələrin və insanların vəhdəti

Səyahətçilər Milli Parkın ərazisindəki çoxlu kafe və restoranlarda dincələ, yemək yeyə bilərlər. Burada gecəni də qala bilərsiniz. Belə ki, Kozjaka parkında ən böyük göldən 300 metr aralıda yerli məhsullardan hazırlanmış milli mətbəxin təamlarını təqdim edən otel və “Jezero” (göl) restoranı fəaliyyət göstərir. Dincəldikdən sonra yerli gözəlliyi kəşf etməyə davam edə bilərsiniz. Məsələn, Rastoke adlı məkandakı şəlalələri ilə məşhur olan yaxınlıqdakı Slunj şəhərinə gedin.

Rastoke Slunjkiça çayı üzərində, Korana çayına tökülən yerlərdə travertin maneələrin yaratdığı Slunjun su incisidir. Plitviçka göllərində olduğu kimi, burada da çoxlu şəlalələr, gur axan çaylar, kiçik göllər və şəlalələr görə bilərsiniz. Ancaq yeganə fərq ondadır ki, bütün bu möhtəşəmlik şəhərin mərkəzində, yaşayış binalarının arasında yerləşir! Bunun sayəsində insan cəmiyyətinin təbii elementlərlə qarşılıqlı əlaqəsini görə bilərsiniz. Beləliklə, şəlalələrin gücü yerli təsərrüfatlarda çoxsaylı su dəyirmanlarını hərəkətə gətirir. Taxılların üyüdülməsi ilə yanaşı, suyun gücü paltarların yuyulması üçün istifadə edilib. Paltaryuyan maşının ixtirasından çox əvvəl çirkli paltarlar buradakı dəyirmanların yaxınlığında deşiklər açılmış dərin taxta çəlləklərə yerləşdirilirdi və təmiz olana qədər su axınlarında çevrilirdi.

Ahəngdar inkişafı, tarixi-etnoqrafik irsi sayəsində 1962-ci ildə Rastoke Xorvatiyanın Mədəni və Tarixi İrsin Mühafizəsi üzrə Dövlət Siyahısına daxil edilib. Bu gün Rastokedə Korana çayı boyunca uzunluğu 2 kilometrdən çox olan gəzinti yeri var. Slunjada, həmçinin velosiped sürmək, at minmək, üzgüçülük, balıqçılıq, Skandinav gəzintisi, rafting, xizəkçilik və digər aktiv istirahət fəaliyyətləri üçün hər cür şərait var.

Xorvatiyadan nə gətirmək lazımdır

Müəyyən bir ölkədən çıxarkən siz həmişə özünüzlə suvenir götürmək və ya dadını bəyəndiyiniz məhsulları almaq istəyirsiniz. Xorvatiyada bir çox maraqlı delikateslər var ki, onları yalnız yerində istehlak etmək deyil, həm də asanlıqla daşımaq olar. Məsələn, coğrafi mövqeyinə və müxtəlif otlaqların bolluğuna görə Xorvatiya öz balı ilə məşhurdur. Ən çox tövsiyə olunan növlər arasında Kornati adasının adaçayı balı və Solta adasının rozmarin balı var. Əlbəttə ki, medenyatsi - bal və ədviyyatlı zəncəfil çörək haqqında da qeyd etməliyik. Bu növ zəncəfil çörəkləri Licitara ürəkləri kimi UNESCO-nun Bəşəriyyətin Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilib və turistlərin sevimli suveniridir. Zəncəfil pastalarının başqa bir versiyası var - paprenjak. Bu, bir növ zəncəfilli peçenyeyə bənzəyir, amma qara bibər əlavə olunur!

Digər məşhur xorvat delikatesi Bajadera konfetidir. Bu, qoz-fındıq ilə doldurulmuş şokolad çubuğudur və Zaqrebdən olan “Kraš” qənnadı şirkəti tərəfindən istehsal olunur. Bir əsrdən artıq tarixə malik bu brendin mağazalarında siz şirniyyat, peçenye, vafli və digər desertlərin böyük çeşidinə rast gələ bilərsiniz.

Xorvat pendir sortlarına da diqqət yetirməyə dəyər. Məsələn, “Paçka Skuta rikotta”ya bənzər təzə pendir, “Figuriça” adlı inək və qoyun südündən hazırlanan sərt pendir, “Dinarski” adlı keçi südü əlavə edilən inək südü pendiri, sırf adada hazırlanmış sərt qoyun südlü pendiri olan “Paski Sir”. Bundan başqa, “Prga” və ya “Međimurski turosh” adlı günəşdə qurudulmuş və ya hisə verilmiş dadlı konus formalı pendiri xüsusi qeyd etmək lazımdır.

Əlbəttə ki, balqabaq toxumundan əldə edilən yağı da unutmaq olmaz. Bu yağ nəfis qozlu dadı sayəsində bir çox yeməklərə xüsusi ətir qatacaq. Balqabaq yağının yeməkdə tanınması ilə yanaşı, faydalı xüsusiyyətləri ilə də qiymətlidir. Yağ “pis” xolesterinli azaldan və ürək-damar xəstəliklərindən qoruyan olein turşusu ilə zəngindir. O, həmçinin D, E və K vitaminlərinin, həmçinin maqnezium, dəmir, manqan, mis, sink və seleniumun qiymətli mənbəyidir. Balqabaq yağı təbii antidepresandır, çünki o, xoşbəxtlik hormonu adlanan serotoninin yaradılmasında iştirak edən qlutamik turşu ilə zəngindir. Bir sözlə, bu məhsul sağlamlığınız üçün əsl xəzinədir!

Zaqorjedən olan taxta oyuncaqlarla uşaqları sevindirmək əla fikir olardı. Kəpənək oyuncağı xüsusilə məşhurdur - onu yuvarlayan kimi qanadlarını çırpır.

Yolüstü Zaqrebdə

Xorvatiyaya səfərinizin məqsədi Zaqreb olmasa belə, hava limanına gedən yol yenə də ölkənin paytaxtından keçəcək və bu, belə rəngarəng şəhərdə bir neçə saat vaxt keçirmək üçün əla səbəb ola bilər. Mərkəz ətrafında qısa bir ekskursiya belə sizə metropoliten həyatının dinamikasını hiss etməyə imkan verəcək, xüsusən də Zaqrebi kəşf etməyin ən yaxşı yolu gəzinti olduğu üçün. Şəhərin tarixi 1094-cü ildən başlayır və müxtəlif dövrlərə aid tarixi abidələr, görməli yerlər, muzeylər və füsunkar memarlıq nümunələri ilə doludur. 1892-ci ildə açılmış Zaqreb əsas stansiya binasından başlaya bilərsiniz. Ondan çox uzaqda 1882-ci ildə xorvatiyalı urbanist Milan Lenuzi tərəfindən düşünülmüş parkları olan şəhər meydanlarının “U” formalı sistemi – “Yaşıl at nalı” yerləşir.

“At nalı” bir neçə park və meydandan ibarət olsa da, o, mahiyyətcə tək bir bütövdür və Zaqrebin Aşağı Şəhərini kəşf etməyin ən yaxşı yoludur. “At nalı”nın ərazisində paytaxtın çoxlu təşkilatları, yeni intibah üslubunda saraylar, muzeylər, fəvvarələr və digər attraksionlar var. Aşağıdan yuxarıya və ya Köhnə Şəhərə funikulyorla gedə bilərsiniz. O, dünyanın ən qısa funikulyorlarından biridir; uzunluğu cəmi 66 metrdir. Daş döşənmiş darısqal küçələrin və tarixi binaların labirintini kəşf etməklə, siz yerli adət-ənənələr haqqında daha çox məlumat əldə edə bilərsiniz. Belə ki, burada hələ də qaz işıqlarından istifadə olunur, 214 qaz lampası əl ilə yandırılır və söndürülür. Günorta özünüzü Köhnə Şəhərdə tapsanız, hər gün saat 12:00-da Lotrščak qülləsindən atılan top atəşindən qorxmayın. Onun yaxınlığında həmişə çoxlu turist var, çünki şəhərin ecazkar mənzərələrini təqdim edir. Nəhayət, Dolaç bazarında və Tkalçiçeva əsas küçəsində siz Zaqreb sakinlərinin gündəlik həyatının ab-havasını hiss edə, hava limanına getməzdən əvvəl orijinal kafe və ya restoranda əyləşə bilərsiniz.