Icma.az
close
up
RU
Yoxsul ölkələrin zəngin dərdləri

Yoxsul ölkələrin zəngin dərdləri

Ses qazeti saytından əldə olunan məlumata görə, Icma.az məlumat yayır.

Hər il dekabrın 19-da dünyada qeyd olunan Beynəlxalq Yoxsullara Yardım Günü 1995-ci ildə BMT tərəfindən təsis edilib. Bu bütün dünyada yoxsulların hüquqlarına diqqət çəkmək və onlara dəstək olmaq üçün qeyd olunan bir gündür. Yoxsul insanlar, maddi təminatı zəif və ya imkansız vəziyyətdə olan insanlardır. Bu gün dünyada yoxsulların yaşadıqları haqsızlıqlara qarşı maarifləndirmə, dəstək və yardım məqsədi ilə müxtəlif ictimai aksiyalar və tədbirlər təşkil edilir. Bu gün empatiya, bərabərlik və ədaləti vurğulayaraq sosial şüurun artırılmasını hədəfləyir.

Hərfi mənada yoxsul insan kasıb, rahat yaşamaq üçün kifayət qədər pulu və şəraiti olmayan şəxsdir. Yoxsulluq sözü həyat üçün lazım olan bütün imkanlardan məhrum olmaq deməkdir. Həyatı təmin etmək üçün lazım olan şeylər cəmiyyətdən, mühitdən və şəraitdən asılı olaraq dəyişəcəyi üçün yoxsulluq anlayışı da mövcud vəziyyətlə müqayisə edilir. Sosial siyasət baxımından yoxsulluq tamamilə və ya nisbətən maddi cəhətdən qeyri-adekvat, insan ləyaqətinə və şəxsiyyətinə layiq həyat səviyyəsindən aşağı olma vəziyyətidir. Başqa sözlə desək, yoxsulluq sosial, mənəvi, ailə və mədəni həyatımızı da təsiri altına sala bilən sosial riskdir.

110 ölkə üzrə araşdırmaları ehtiva edən Qlobal Çoxölçülü Yoxsulluq İndeksinin (MPI) ötən ilki hesabatı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı (UNDP) və Oksford Universitetinin Oksford Yoxsulluq və İnsan İnkişafı Təşəbbüsü (OPHI) tərəfindən açıqlananda məlum oldu ki, əslində dünyadakı mövcud yoxsulluğu azaltmaq olar. 2000-2022-ci illər arasındakı tendensiyaların təhlilinin nəticələrinə görə, 25 ölkə 15 il ərzində qlobal yoxsulluq ölçüsünü yarıya endirməyi bacardı və bu rəqəm sürətli inkişafın mümkün olduğunu sübut etdi. Bu ölkələrə Kamboca, Çin, Konqo, Honduras, Hindistan, İndoneziya, Mərakeş, Serbiya və Vyetnam daxildir.

Diqqətəlayiq nümunə kimi Hindistan nümunəsi təqdim edilir, bu ölkə yoxsulluğu əhəmiyyətli dərəcədə azaltmağa nail olub. Hindistanda 15 illik müddət ərzində 415 milyon insan yoxsulluqdan xilas olub. Çində 15 ildə 69 milyon və İndoneziyada 15 ildə 8 milyon insan da yoxsulluqdan xilas olub. Bu cür perspektivli tendensiyalara baxmayaraq, qlobal MPI-nin əhatə etdiyi 110 ölkənin əksəriyyəti üçün pandemiya sonrası yoxsulluq vəziyyətinin mövcud olduğu bəlli oldu.

Məlumatların yalnız 2021 və ya 2022-ci illərdə toplandığı Meksika, Madaqaskar, Kamboca, Peru və Nigeriya kimi az sayda ölkələrin nəticələrinə görə, yoxsulluğun azaldılması sürəti qlobal pandemiya zamanı da davam edə bilərdi. Kamboca, Peru və Nigeriya ölkənin yoxsulluq səviyyəsindəki azalmanın mümkün olduğuna ümid verir. Bu ölkələr arasında ən perspektivli nümunə olan Kambocada qlobal pandemiya illəri də daxil olmaqla 7,5 ildə (2014-2021/22) yoxsulların sayı iki dəfə azalaraq 5,6 milyondan 2,8 milyona edib.

Lakin yoxsulluğun bütün dünyada təsiri hələ də ölçülməlidir. Məlumatların toplanmasına yenidən diqqət yetirməklə, pandemiyanın uşaqlara təsiri də daxil olmaqla dəqiq və qərəzsiz ölçülməlidir. Əhatə olunan ölkələrin yarısından çoxunda uşaq yoxsulluğunda ya statistik əhəmiyyətli azalma olmayıb, ya da ən azı bir müddət ərzində uşaqlar üçün yoxsulluq səviyyəsi böyüklərə nisbətən daha yavaş azalıb. Bu onu göstərir ki, hazırda dünyada uşaq yoxsulluğu, xüsusən də məktəbəqədər təhsil və qida çatışmazlığı baxımından əhəmiyyətli problem olaraq qalır.

2023-cü il bülleteninə görə, 110 ölkədəki 6,1 milyard insanın 1,1 milyardı (18%-dən bir qədər çoxu) ağır çoxölçülü yoxsulluq şəraitində yaşayır. Hər 6 yoxsul insandan 5-i Saharadan cənubda Afrika (534 milyon) və Cənubi Asiyada (389 milyon) yaşayır. Bütün yoxsul insanların təxminən üçdə ikisi (730 milyon nəfər) orta gəlirli ölkələrdə yaşayır; Bu ölkələrdə tədbirlər görmək qlobal yoxsulluğun azaldılması üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. MPI indeksinə daxil olan əhalinin cəmi 10%-ni aşağı gəlirli ölkələr təşkil etsə də, dünyadakı bütün yoxsul insanların 35%-i bu ölkələrdə yaşayır.

18 yaşından kiçik uşaqlar Qlobal Çoxölçülü Yoxsulluq İndeksindəki yoxsulların yarısını (566 milyon) təşkil edir. Uşaqlarda yoxsulluq səviyyəsi 27,7% olduğu halda, böyüklərdə bu göstərici 13,4% təşkil edir. Yoxsulluq əsasən kənd yerlərində baş verir, bütün yoxsulların 84%-i kənd yerlərində yaşayır. Dünyanın bütün bölgələrində kənd yerləri şəhər yerlərindən daha yoxsuldur. Qlobal Çoxölçülü Yoxsulluq İndeksi yoxsulluğun mürəkkəbliyinə işıq salır – problemləri göstərir və həllinə nail olmağın mümkünlüyünü deyir. Qalıb bu ölkələrdə yoxsulluq həddini azaltmaq üçün tədbirlər görmək.

Beynəlxalq Valyuta Fondunun 2024-cü ilin Aprel ayında təqdim etdiyi Ümumdünya İqtisadi Görünüş hesabatında yer alan məlumatlara görə, ölkələrin adambaşına düşən ümumi daxili məhsulu (ÜDM) nəzərə alındıqda, dünyanın ən yoxsul 10 ölkəsindən 9-nun Afrika qitəsində yerləşdiyi görülür. Şərqi Afrikada yerləşən Burundi adambaşına təxminən 230 dollar ÜDM ilə dünyanın ən kasıb ölkəsidir. Eyni bölgədəki Cənubi Sudan və Malavi də adambaşına düşən ÜDM-i təxminən 421 və 480 dollar olmaqla dünyanın ikinci və üçüncü ən yoxsul ölkələridir. Bu ölkələrdən sonra təqribən 486 dollarla Yəmən, 526 dollarla Syerra-Leone, 537 dollarla Mərkəzi Afrika Respublikası, 538 dollarla Madaqaskar, 546 dollarla Sudan, 659 dollarla Mozambik və 670 dollarla Nigeriya var.

Lalə Mehralı

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:111
embedMənbə:https://sesqazeti.az
archiveBu xəbər 18 Dekabr 2024 14:15 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see249

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see238

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see199

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see199

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see193

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see187

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see176

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see167

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see166

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see159

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see157

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see141

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see134

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see134

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see133

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see131

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see130

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see129

Cahangir Babayev Dünya Karate Federasiyası tərəfindən təltif olunub

21 Oktyabr 2025 19:39see123

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see121
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri