Icma.az
close
up
RU
Yoxsul ölkələrin zəngin dərdləri

Yoxsul ölkələrin zəngin dərdləri

Ses qazeti saytından əldə olunan məlumata görə, Icma.az məlumat yayır.

Hər il dekabrın 19-da dünyada qeyd olunan Beynəlxalq Yoxsullara Yardım Günü 1995-ci ildə BMT tərəfindən təsis edilib. Bu bütün dünyada yoxsulların hüquqlarına diqqət çəkmək və onlara dəstək olmaq üçün qeyd olunan bir gündür. Yoxsul insanlar, maddi təminatı zəif və ya imkansız vəziyyətdə olan insanlardır. Bu gün dünyada yoxsulların yaşadıqları haqsızlıqlara qarşı maarifləndirmə, dəstək və yardım məqsədi ilə müxtəlif ictimai aksiyalar və tədbirlər təşkil edilir. Bu gün empatiya, bərabərlik və ədaləti vurğulayaraq sosial şüurun artırılmasını hədəfləyir.

Hərfi mənada yoxsul insan kasıb, rahat yaşamaq üçün kifayət qədər pulu və şəraiti olmayan şəxsdir. Yoxsulluq sözü həyat üçün lazım olan bütün imkanlardan məhrum olmaq deməkdir. Həyatı təmin etmək üçün lazım olan şeylər cəmiyyətdən, mühitdən və şəraitdən asılı olaraq dəyişəcəyi üçün yoxsulluq anlayışı da mövcud vəziyyətlə müqayisə edilir. Sosial siyasət baxımından yoxsulluq tamamilə və ya nisbətən maddi cəhətdən qeyri-adekvat, insan ləyaqətinə və şəxsiyyətinə layiq həyat səviyyəsindən aşağı olma vəziyyətidir. Başqa sözlə desək, yoxsulluq sosial, mənəvi, ailə və mədəni həyatımızı da təsiri altına sala bilən sosial riskdir.

110 ölkə üzrə araşdırmaları ehtiva edən Qlobal Çoxölçülü Yoxsulluq İndeksinin (MPI) ötən ilki hesabatı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı (UNDP) və Oksford Universitetinin Oksford Yoxsulluq və İnsan İnkişafı Təşəbbüsü (OPHI) tərəfindən açıqlananda məlum oldu ki, əslində dünyadakı mövcud yoxsulluğu azaltmaq olar. 2000-2022-ci illər arasındakı tendensiyaların təhlilinin nəticələrinə görə, 25 ölkə 15 il ərzində qlobal yoxsulluq ölçüsünü yarıya endirməyi bacardı və bu rəqəm sürətli inkişafın mümkün olduğunu sübut etdi. Bu ölkələrə Kamboca, Çin, Konqo, Honduras, Hindistan, İndoneziya, Mərakeş, Serbiya və Vyetnam daxildir.

Diqqətəlayiq nümunə kimi Hindistan nümunəsi təqdim edilir, bu ölkə yoxsulluğu əhəmiyyətli dərəcədə azaltmağa nail olub. Hindistanda 15 illik müddət ərzində 415 milyon insan yoxsulluqdan xilas olub. Çində 15 ildə 69 milyon və İndoneziyada 15 ildə 8 milyon insan da yoxsulluqdan xilas olub. Bu cür perspektivli tendensiyalara baxmayaraq, qlobal MPI-nin əhatə etdiyi 110 ölkənin əksəriyyəti üçün pandemiya sonrası yoxsulluq vəziyyətinin mövcud olduğu bəlli oldu.

Məlumatların yalnız 2021 və ya 2022-ci illərdə toplandığı Meksika, Madaqaskar, Kamboca, Peru və Nigeriya kimi az sayda ölkələrin nəticələrinə görə, yoxsulluğun azaldılması sürəti qlobal pandemiya zamanı da davam edə bilərdi. Kamboca, Peru və Nigeriya ölkənin yoxsulluq səviyyəsindəki azalmanın mümkün olduğuna ümid verir. Bu ölkələr arasında ən perspektivli nümunə olan Kambocada qlobal pandemiya illəri də daxil olmaqla 7,5 ildə (2014-2021/22) yoxsulların sayı iki dəfə azalaraq 5,6 milyondan 2,8 milyona edib.

Lakin yoxsulluğun bütün dünyada təsiri hələ də ölçülməlidir. Məlumatların toplanmasına yenidən diqqət yetirməklə, pandemiyanın uşaqlara təsiri də daxil olmaqla dəqiq və qərəzsiz ölçülməlidir. Əhatə olunan ölkələrin yarısından çoxunda uşaq yoxsulluğunda ya statistik əhəmiyyətli azalma olmayıb, ya da ən azı bir müddət ərzində uşaqlar üçün yoxsulluq səviyyəsi böyüklərə nisbətən daha yavaş azalıb. Bu onu göstərir ki, hazırda dünyada uşaq yoxsulluğu, xüsusən də məktəbəqədər təhsil və qida çatışmazlığı baxımından əhəmiyyətli problem olaraq qalır.

2023-cü il bülleteninə görə, 110 ölkədəki 6,1 milyard insanın 1,1 milyardı (18%-dən bir qədər çoxu) ağır çoxölçülü yoxsulluq şəraitində yaşayır. Hər 6 yoxsul insandan 5-i Saharadan cənubda Afrika (534 milyon) və Cənubi Asiyada (389 milyon) yaşayır. Bütün yoxsul insanların təxminən üçdə ikisi (730 milyon nəfər) orta gəlirli ölkələrdə yaşayır; Bu ölkələrdə tədbirlər görmək qlobal yoxsulluğun azaldılması üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. MPI indeksinə daxil olan əhalinin cəmi 10%-ni aşağı gəlirli ölkələr təşkil etsə də, dünyadakı bütün yoxsul insanların 35%-i bu ölkələrdə yaşayır.

18 yaşından kiçik uşaqlar Qlobal Çoxölçülü Yoxsulluq İndeksindəki yoxsulların yarısını (566 milyon) təşkil edir. Uşaqlarda yoxsulluq səviyyəsi 27,7% olduğu halda, böyüklərdə bu göstərici 13,4% təşkil edir. Yoxsulluq əsasən kənd yerlərində baş verir, bütün yoxsulların 84%-i kənd yerlərində yaşayır. Dünyanın bütün bölgələrində kənd yerləri şəhər yerlərindən daha yoxsuldur. Qlobal Çoxölçülü Yoxsulluq İndeksi yoxsulluğun mürəkkəbliyinə işıq salır – problemləri göstərir və həllinə nail olmağın mümkünlüyünü deyir. Qalıb bu ölkələrdə yoxsulluq həddini azaltmaq üçün tədbirlər görmək.

Beynəlxalq Valyuta Fondunun 2024-cü ilin Aprel ayında təqdim etdiyi Ümumdünya İqtisadi Görünüş hesabatında yer alan məlumatlara görə, ölkələrin adambaşına düşən ümumi daxili məhsulu (ÜDM) nəzərə alındıqda, dünyanın ən yoxsul 10 ölkəsindən 9-nun Afrika qitəsində yerləşdiyi görülür. Şərqi Afrikada yerləşən Burundi adambaşına təxminən 230 dollar ÜDM ilə dünyanın ən kasıb ölkəsidir. Eyni bölgədəki Cənubi Sudan və Malavi də adambaşına düşən ÜDM-i təxminən 421 və 480 dollar olmaqla dünyanın ikinci və üçüncü ən yoxsul ölkələridir. Bu ölkələrdən sonra təqribən 486 dollarla Yəmən, 526 dollarla Syerra-Leone, 537 dollarla Mərkəzi Afrika Respublikası, 538 dollarla Madaqaskar, 546 dollarla Sudan, 659 dollarla Mozambik və 670 dollarla Nigeriya var.

Lalə Mehralı

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:107
embedMənbə:https://sesqazeti.az
archiveBu xəbər 18 Dekabr 2024 14:15 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see264

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see236

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see180

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see176

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see170

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see169

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see154

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see136

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see133

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see132

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see131

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see127

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see126

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see126

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see126

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see126

Ferhat Göçer Bakıda!

18 Oktyabr 2025 17:07see123

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see121
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri