Zaman geri qayıda bilir? Yeni fiziki kəşf nəyi mümkün edir?

Alimlər ilk dəfə olaraq zaman qayıdışının əks olunmasını eksperimental olaraq təsdiqləyiblər. Bu, uzun müddət sadəcə qeyri-adi fiziki effektin mövcudluğu ilə bağlı fərziyyə kimi qalırdı.

AzPost bildirir ki, bu tədqiqatın nəticələri Nature Physics jurnalında dərc edilib.

Bu effekt əvvəllər nəzəri fizikada təsvir edilmiş və birbaşa ümumi nisbilik nəzəriyyəsi ilə əlaqəli tənliklərdən irəli gəlirdi. Lakin indiyə qədər real dünya şəraitində heç vaxt müşahidə edilməmişdi.

Gündəlik dünyamızda əks olunma fəzada baş verir: işıq, səs və ya dalğalar səthdən sıçrayır və istiqamətini dəyişir. Zaman əks olunması halında hər şey fərqli şəkildə baş verir – dəyişən fəza deyil, zamanla mühitin özünün xüsusiyyətləridir. Əgər materialın parametrləri müəyyən bir anda qəfil dəyişərsə, dalğa zamanla geri “əks etdirilə” bilər və bu da bir növ güzgü əks-sədası yarada bilər.

Fiziklər bu təsiri laboratoriyada mühitin xüsusiyyətlərinin dərhal dəyişdiyi xüsusi bir sistem yaratmaqla həyata keçirə bildilər. Nəticədə, dalğanın bir hissəsi keçmiş vəziyyəti haqqında məlumatı qoruyaraq sanki zamanla geriyə doğru hərəkət edirmiş kimi davranmağa başlayıb. Bu, faktiki “zaman səyahəti” demək deyil, lakin fizika qanunlarının əvvəllər düşünüləndən daha mürəkkəb zaman proseslərinə imkan verdiyini göstərir.

Vurğulamaq vacibdir ki, bu, çığır açan bir kəşf deyil Əksinə, nəzəri olaraq çoxdan proqnozlaşdırılan bir effektin ilk eksperimental təsdiqidir. Məhz buna görə də kəşf elmi ictimaiyyətdə bu qədər maraq doğurub. O, mücərrəd riyazi modelləri müşahidə edilə bilən reallıqla əlaqələndirir.

Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, zaman əks olunmalarının praktik tətbiqləri ola bilər. Onlar potensial olaraq siqnalları idarə etmək, məlumatları qorumaq, optik və elektron cihazların işini yaxşılaşdırmaq və zamanın və maddənin fundamental xüsusiyyətlərini daha da anlamaq üçün istifadə edilə bilər.

AzPost.az

Paylaş