Zəmanətli məhsullarla bağlı qaydalar necə tənzimlənməlidir? MÜTƏXƏSİSSLƏRDƏN AÇIQLAMA FOTO

İstehlakçılar arasında tez-tez rast gəlinən problemlərdən biri də zəmanətli məhsulun təmirə verildiyi müddətdə zəmanətin taleyinin necə müəyyənləşdirilməsidir.
Avtosfer.az xəbər verir ki, istehlakçılar zəmanətli məhsul aldıqda, onun müəyyən müddət ərzində pulsuz təmir və ya dəyişdirilmə hüququna malik olduqlarını düşünürlər.

Azərbaycanda qüvvədə olan “İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi haqqında" qanununun 6.4-cü maddəsində isə açıq şəkildə göstərilir ki, zəmanət müddəti ərzində təmirə verilən məhsulun təmirdə keçən vaxtı zəmanət müddətinə əlavə olunmalıdır. Qanunda bu müddəa yer alsa da, real həyatda istehlakçılar tez-tez bunun əksini müşahidə edirlər. Bəzi hallarda satıcılar məhsul təmirdə olduğu müddəti nəzərə almır, zəmanət müddətini dəyişmədən davam etdirir. Bu da istehlakçılarla satıcılar arasında mübahisələrə səbəb olur.
Bəs qanunun bu hissəsi praktiki olaraq nə dərəcədə tətbiq olunur?

Mövzu ilə bağlı beynəlxalq idarəetmə sistemləri üzrə mütəxəssis Asif İbrahimov saytımıza bildirib ki, ümumiyyətlə, istər məhsul, istərsə də xidmət və ya xüsusilə avadanlıq satışından sonra təmir müddəti məsələsinə toxunmaq vacibdir. Onun sözlərinə görə, qanunvericilikdə bu məsələ açıq şəkildə tənzimlənib və zəmanət müddəti müəyyən olunub:
"Lakin təəssüf ki, bir çox hallarda satıcılar bu müddətə əməl etmək istəmirlər. Bunun əsas səbəblərindən biri əlavə xərclərin yaranmasıdır. Eyni zamanda bəzi satıcılar məsuliyyətdən tez qurtulmaq üçün bu işi müştərinin üzərinə yükləməyə çalışırlar", – deyə mütəxəssis bildirir.
Asif İbrahimov qeyd edir ki, bəzi satıcılar alternativ yollar axtararaq müqavilələrdə boşluqlardan istifadə etməyə çalışırlar:
“Lakin bu, onları məsuliyyətdən azad etmir. Çünki ölkədə hər bir sahəni tənzimləyən qanunlar mövcuddur və bu qanunlar əsas hüquqi sənəd sayılır. Müqavilələr isə bu qanunlara zidd ola bilməz”, – deyə o əlavə edib.

Hüquqşünas Mehman Muradlı isə saytımıza açıqlamasında bildirib ki, zəmanətli məhsul dedikdə çox vaxt sadəcə zəmanət talonu nəzərdə tutulur. Lakin hüquqi baxımdan bu, yazılı müqavilə ilə tənzimlənməlidir:
“Təəssüf ki, bizdə bu sahədə yazılı müqavilə çox nadir hallarda mövcuddur və əsasən yalnız zəmanət talonu ilə kifayətlənilir. Bu, xüsusilə mobil telefon satışlarında müşahidə olunur. Məsələn, alıcı sabah cihazı qaytarıb nasazlıq olduğunu desə, zəmanət müddətinə əsasən cihaz təmirə qəbul edilir. Lakin bu yanaşma hüquqi baxımdan yetərli deyil”, – deyə o bildirir.
Mehman Muradlıya görə, zəmanət məsələsi yazılı müqavilədə bütün detalları ilə göstərilməlidir. Əgər məhsula zəmanət verilirsə, bu zaman təmir müddətinin zəmanətə necə əlavə olunacağı da açıq şəkildə qeyd olunmalıdır.

“Təəssüf ki, bir çox hallarda təmir müddəti zəmanət müddətinə əlavə edilmir, zaman paralel olaraq davam edir. Bu isə istehlakçının hüquqlarının pozulması deməkdir”, – deyə hüquqşünas əlavə edir.
O vurğulayır ki, müqavilələr bağlandıqda bəzi satıcılar alıcıya “bu şərtlərlə razılaşmısınız” deməklə məsuliyyətdən yayınmağa çalışır:
“Halbuki qanunvericilik müqavilə şərtlərindən üstündür. Sığorta, əlavə təminatlar və digər hüquqi məsələlər isə ya ümumiyyətlə nəzərə alınmır, ya da məhkəmələrdə zəif müdafiə olunur. Sadəcə zəmanət talonu təqdim etmək istehlakçının hüquqi müdafiəsi üçün kifayət deyil".

Fidan