Zibil kapitalizmə qarşı: Friqanlar kimdir

Friqanlar maddi nemətlər - texnologiya, geyim və hətta ərzaq almaqdan imtina edirlər. Onlar lazım olan hər şeyi zibil qablarında, poliqonlarda və ya mağaza və kafelərin həyətyanı sahələrində tapırlar.
Stereotiplərə baxmayan friqanlar nəyisə satın almaqdan pul çatışmazlığına görə deyil, sırf ideoloji səbəblərdən tamamilə şüurlu şəkildə imtina edirlər. Onların fikrincə, atılmış əşyalardan t əkrar istifadə və ya istismardan çıxarılan, lakin hələ də istifadə oluna bilən məhsulların yeyilməsi resurslardan rasional istifadə etmək və istehlakda həddindən artıq iştirak etməmək üsuludur.
BMT-nin məlumatına görə, dünyada hər il təxminən 1,3 milyard ton qida atılır ki, bu da istehsal olunan bütün ərzağın üçdə birini təşkil edir. İnkişaf etmiş ölkələrdə həddindən artıq istehsal var, nəticədə çoxlu məhsul zibilliklərə düşür. Mağaza sahiblərinə korlanmış tərəvəz və ya meyvələri atmaq onları çeşidləmək üçün işçi götürməkdən daha ucuz başa gəlir.

Friqanlar planetin resurslarına yırtıcı münasibəti göstərən və yalnız mənfəəti düşünən istehlak cəmiyyətinə qarşı çıxırlar. Onlar bu sistemin bir hissəsi olmaq istəmirlər, ona görə də pul xərcləməkdən azad edə və ətraf mühitə təsiri azalda biləcək hər üsuldan istifadə edirlər. Bura təkcə zibil qutularında yemək axtarmaq deyil, həm də sərbəst şəkildə tərəvəz və meyvə yetişdirmək, təbiətdən yığmaq, ekoloji cəhətdən təmiz olmayan nəqliyyatdan imtina etmək, bir-birinə aktiv şəkildə fayda vermək də daxildir.
Bundan əlavə, friqanizm tərəfdarları evin imtiyaz deyil, hüquq olduğuna inanırlar. Bu səbəbdən tərk edilmiş binalarda yaşayır, onları özlərinə uyğunlaşdırırlar.
Friqanizm subkulturası vegetarianlığın əsasında yaranıb, lakin sonradan ondan ayrılıb. İndi bir çox friganlar ət və balıq yeyirlər ki, bu məhsullar xarab olmasın, çünki yeyilməsə, zibilliyə atılacaq. Belə insanlara "miqanlar" (ingilis dilindən meat - "ət" və freegan) deyilir.

Friqanları zibil qutularını eşələyən “bomj”larla qarışdırmaq olmaz. Çünki birincilər bunu pulsuzluqdan deyil, ideoloji səbəblərdən edirlər.
Azərbaycanda friqanlar varmı? Materialı hazırlayarkən biz nə qədər soraqlasaq da bu haqda məlumat tapa bilmədik. Əgər belə birini tanıyırsınızsa, bizə məlumat verməyiniz maraqlı olar.
Samir Quliyev
AzVision.az