Icma.az
close
up
RU
3 şeiri məlum idi, böyük bir əsəri tapıldı "Bu, mühüm kəşfdir, 14 ilə başa gəldi" VİDEO

3 şeiri məlum idi, böyük bir əsəri tapıldı "Bu, mühüm kəşfdir, 14 ilə başa gəldi" VİDEO

Bakupost saytından əldə olunan məlumata görə, Icma.az məlumat yayır.


Professor Seyfəddin Altaylı XIII–XIV əsrlərdə yaşayıb-yaradan, Azərbaycan dilində ilk şeir yazan şair kimi tanıdığımız İzzəddin Həsənoğlunun ərəb əlifbasında qələmə aldığı "Kitabi-Sirətin-Nəbi" adlı kitabını tapıb və Azərbaycan dilinə tərcümə edərək çap etdirib.

Bakupost.az xəbər verir ki, bu barədə Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı BVT-də yayımlanan "Rüstəmxanlı söhbətləri" verilişində bildirib.



O qeyd edib ki, İzzəddin Həsənoğlunun azərbaycanca "Apardı könlümü bir xoş qəmərüz canfəza dilbər", "Necəsən gəl, ey yüzü ağım bənim" və "Əcəb bilsəm məni şeyda qılan kim" başlıqlı 3, farsca isə "Rəhmsiz xəlq olunubdur o nigarım, nə edim" başlıqlı 1 qəzəli məlumdur.

"Kitabi-Sirətin-Nəbi" haqqında fikirlərini bildirən S.Rüstəmxanlı deyib ki, professor Seyfəddin Altaylı əlifba sistemini qorumaq şərtilə kitabı nəfis tərtibatda nəşr etdirib:

"Bu, Azərbaycan ədəbiyyatında, mədəniyyətində və dil tarixində sanballı bir işdir, bir kəşfdir, ədəbiyytaımıza böyük bir hədiyyədir. Kitab peyğəmbərimiz Hz.Məhəmmədin həyatından bəhs edir. Orada o dövrün hadisələri verilib. Möhtəşəm olan odur ki, bu, Füzulinin "Leyli və Məcnun" poeması vəznində, amma ondan xeyli əvvəl, həm də Füzulinin dilindən çox-çox təmiz bir türkcədə yazılıb. Füzulinin əsərlərində olduğu kimi, burada da qəzəllər var. Mən bir ədəbiyyatşünas, şair, Azərbaycan ədəbiyyatını bilən bir adam kimi bu kitabı, onun tərcüməsini bir kəşf hesab edirəm. Bu, bizim ədəbiyyat aləmimizdə mühüm bir hadisədir. Seyfəddin Altaylı böyük bir qəhrəmanlıq edib. Bu akademik, möhtəşəm bir nəşrdir. Mək kitabı vərəqləyərkən gördüm ki, 13-cü yüzildə Azərbaycan türkcəsi bu qədər təmizdi, içində ərəb, fars sözləri azdır. Bu da onu göstərir ki, Həsənoğludan əvvəldə bu nümunələr ola bilər. Seyfəddin Altaylı bildirdi ki, bunun 40 yaxın nüsxəsi var. Mən əminəm ki, əlyazmalar fondları bizi hələ çox heyrətləndirəcək”.

Professor Seyfəddin Altaylı isə deyib ki, İzzəddin Həsənoğlunun "Kitabi-Sirətin-Nəbi"ni İlhan Şimşək adlı bir dostu vasitəsilə əldə edib, onun üzərində 14 il işləyib və latın əlifbasına köçürüb:

“Kitabı mənə İlhan Şimşək adlı bir dostum verdi. Onu alanda öncə əvvəlinə, sonra axırına baxdım. Gördüm ora "Əlhəmdülillah" rədifli şeirində yazılıb ki, Həsənoğlu bu xidmət eşiyində, Hüzn oldu türab Əlhəmdülillah. Kitaba bu misralarla yekun vurulub. Kitabı götürüb üzərində 14 il işlədim. Əsər elmi yığıncaqlarda etdiyim məruzələrimdə də işarə etdiyim kimi, 367 vərəqdən ibarətdir. Məsnəvi tərzində yazılan və son illərədək haqqında heç bir məlumat olmayan bu əsəri transfonoliterasiya edərkən məsnəvinin içərisində öncə iki qəzələ rast gəldim. Onları daha öncə ədəbiyyat aləminə təqdim etdim. Bu kitabın dünyada 40 nüsxəsi var və onlar ayrı-ayrı adlarla qeyd olunub. Onların 40-da da xatimə hissəsində Həsənoğlunun məndə olan qəzəli yoxdur və son səhifələrdə hansı ad keçibsə, o adla da onu qeydə alıblar. Berlin kitabxanasında qeydə alınan iki nüsxəsi var. Mən onun birini, ən samballı olanını gətirtdim və çap etdirib kitabxanama qoydum. Nüsxələri İstanbul Böyük Şəhər Bələdiyyəsinin kitabxanasında, Konyada, Ərzurumda, Milli Kitabxanada da var. O, nüsxələrdən 4-ü əlimdədir. Həsənoğlu qədim türk dastançılıq ənənəsi ilə yazıb. Əsəsrin ən möhtəşəm tərəfi də budur”.

Seyfəddin Altaylının sözlərinə görə, 740 səhifəlik "Kitabi-Sirətin-Nəbi" adlı məsnəvinin dili bu gün Azərbaycanda danışılan dildir və bu əsər Oğuz türkcəsinin XIII yüzildəki əvəzsiz abidəsidir.:

"Mövlana Cəlaləddini Rumi kimi bir şəxsiyyətimiz əsərlərini fars dilində yazarkən, onun çağdaşı olan Həsənoğlu öz ana dilində yazıb. Həsənoğlu Güney Azərbaycanda yaşayıb və bu bölgədəki dil mədəniyyətinə görkəmli bir alim və ədəbiyyatçı kimi yiyələnib. İzzəddin Həsənoğlunun "Kitabi-Sirətin-Nəbi" adlı məsnəvisi Azərbaycan və ümumtürk ədəbiyyatı üçün misilsiz bir əsər olmaqla yanaşı, dilimiz və mədəniyətimiz üçün tarixi bir töhfədir. Bu əsərin çap olunmasından sonra ədəbiyyat və dil tariximizin XIII yüzillə bağlı bilgiləri dəyişəcək. Onun indiyə kimi tapılan 5 qəzəlinə əlavə olaraq, bizim ədəbiyyat dünyamıza təqdim etdiyimiz 7 qəzəli aydın göstərir ki, Həsənoğlu başda İmadəddin Nəsimi olmaqla özündən sonra gələn bir çox şairə təsir etmişdir. Nizami ilə Mövlananın fars dilində yazmasına baxmayaraq, onun türkcənin qaranlıq çağı dediyimiz XIII əsrdə "Kitabi-Sirətin-Nəbi" adlı nəhəng əsərini türkcə yazması öz kökünə, dilinə və mədəniyyətinə vurğunluğunu da büruzə verir. Bu faktlarla yanaşı, Anadoluda Hz.Əli cəngnamələrinin özülünü qoyan şəxsin də Həsənoğlu olduğu aydınlaşır”.

BakuPost

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:152
embedMənbə:https://www.bakupost.az
archiveBu xəbər 04 Noyabr 2024 18:10 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see196

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see191

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see151

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see150

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see143

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see137

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see133

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see132

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see131

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see131

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see131

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see130

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see127

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see124

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see124

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see123

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see123

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see122

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri