Icma.az
close
up
RU
35 yaşında başlayır və ölümlə nəticələnə bilər Erkən yaşda tədbir görün

35 yaşında başlayır və ölümlə nəticələnə bilər Erkən yaşda tədbir görün

Icma.az, News24 saytından verilən məlumata əsaslanaraq xəbər yayır.

Yaşlanma orqanizmdə bir çox dəyişikliklərə səbəb olur. Yaşlandıqca itirdiyimiz ilk toxumanın skelet əzələsi olduğunu bildirən mütəxəssislər, boğaz və farenks əzələlərindəki zəifliyin hətta ölümlə nəticələnə biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər. 

News24.az Qaynarinfo-ya istinadən xəbər verir ki, türk professor Mehtap Kaçar qocalıqda baş verən ən mühüm problemlərdən biri olan sarkopeniya, yəni yaşa bağlı əzələ itkisi haqqında danışıb.

Yaşla birlikdə əzələ toxuması kütləsində, gücündə və funksiyasında itkilər olduğunu ifadə edən Kaçar qeyd edib: "Sarkopeniya ümumiyyətlə 35 yaşında başlayır və daimi olaraq əzələ gücləndirici məşqlər etməyən insanlar hər 10 ildə təxminən 2-3 kq əzələ itirirlər. Xüsusilə 60 yaşdan sonra daha çox yayılır və 80 yaşdan yuxarı olan şəxslərin təxminən 50%-ni təsir edir".

Əsasən oturaq həyat tərzi və müntəzəm idmanın olmaması, testosteron çatışmazlığı, insulin müqaviməti, böyümə hormonu çatışmazlığı, qeyri-kafi protein istehlakı, əzələ sinirlərinin pozulması, xroniki iltihab, əzələnin protein istehsal qabiliyyətinin azalması və əzələ zülallarının parçalanmasının artması kimi hormonal dəyişiklikləri səbəblər kimi göstərmək olar.

Gündəlik həyat fəaliyyətinin yerinə yetirilməməsi yaşlıların qayğıya ehtiyacı olmasına səbəb ola bilər. Ayaq əzələlərindəki zəifliklər qeyri-sabitliyə və yıxılma riskinin artmasına səbəb olur. Bu, ev qəzalarına, sümük sınıqlarına, xüsusən də omba sınıqlarına, baş travmalarına və hətta beyin qanamasına səbəb ola bilər.

Sarkopeniya əlavə tənəffüs əzələlərini, boğaz və farenks əzələlərini də təsir edə bilər. Tənəffüs əzələlərində zəiflik pnevmoniya və tənəffüs çatışmazlığı riskini artıra bilər. Boğaz və udlaq əzələlərində zəiflik nəticəsində yaranan həyati təhlükəsi olan problemlər boğulmalara səbəb ola biləcəyi üçün xüsusi narahatlıq doğurur. Yemək və ya içkinin nəfəs borusuna daxil olma riski artır. Bu, insanın nəfəs borusuna, sonra isə ağciyərlərə qida sızmasına səbəb ola bilər ki, bu da sonradan aspirasiya pnevmoniyası adlandırdığımız ağciyər infeksiyalarına səbəb ola bilər.

Bu hadisələri yaşamaq xəstəxanada uzun müddət qalma, qabaqcıl tibbi müdaxilələrə ehtiyac və hətta ölümlə nəticələnə bilər. Digər tərəfdən, xüsusilə yemək-içmə əsnasında yaşadıqları bu kimi problemlər səbəbindən yaşlı insanlar bir müddət sonra yemək və ya su içməyi riskli kimi qəbul edərək kifayət qədər qidalana, kifayət qədər maye və su qəbul edə bilməyəcəklər.

Fiziki terapiya udma və nəfəs almada iştirak edən əzələlərin gücləndirilməsində mühüm rol oynaya bilər. Təhlükəsiz qidalanma mühitinin yaradılması, düzgün yemək-içmə mövqeyinin öyrədilməsi və udma terapiyası, qidaların kiçik dişləmələrlə yavaş-yavaş istehlak edilməsi, qatı və maye qidaların eyni vaxtda qəbul edilməməsi və maye sıxlığının azaldılması qidaların nəfəs borusuna daxil olması riskini azaldacaq. Ailə üzvləri həmçinin fiziki aktivliyi təşviq etməklə, zülalla zəngin qidalanma, fiziki müalicə və müntəzəm sağlamlıq yoxlamaları ilə təhlükəsiz yaşayış mühiti yaratmaqla yaşlı qohumlarına dəstək ola bilərlər.

Əzələlərin mümkün qədər gec zəifləməsinin və ya zəifləməsinin qarşısını almaq üçün həyat boyu alına biləcək tədbirləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar.

Əzələ zəifləməsinin nizamlı məşq, uyğun qidalanma və profilaktik sağlamlıq üsullarından istifadə etməklə ömür boyu davam edən tədbirlərlə qarşısı alınsa da, fərdi olaraq hazırlanmış çəki təhsili də daxil olmaqla müntəzəm fiziki fəaliyyətin yaşlı fərdlərdə əzələ gücünü və funksiyasını artırdığı göstərilib.

Adekvat protein qəbulu əzələ kütləsini qorumağa kömək edir, çünki zülallar əzələlərin bərpası və böyüməsi üçün vacibdir. Bundan əlavə, xüsusilə yaşlı insanların mütəmadi olaraq sağlamlıqlarını yoxlamaları, əzələ sağlamlıqlarını izləmələri və lazımi müdaxilələri erkən mərhələdə etmələri son dərəcə əhəmiyyətlidir.

Gündəlik istehlak edilməli olan zülal miqdarı boy, çəki, yaş, cins və gündəlik fəaliyyət səviyyəsindən asılıdır. Yetkin bir insanın gündə hər kiloqram çəkisi üçün ən azı 0,8 qram protein istehlak etməsi lazımdır. Məsələn, 63 kiloqram ağırlığında idman etməyən 50 yaşlı qadının gündəlik zülal ehtiyacı 53 qram olduğu halda, idman edən eyni yaşda olan qadın üçün bu ehtiyac məqşin intensivliyindən və bədən çəkisindən asılı olaraq 2-3 dəfə arta bilər.

Zülal dedikdə ilk ağıla qırmızı ət gəlir. Bunun əvəzinə daha sağlam qidalara üstünlük verilməlidir. Məsələn, 90 qram qızılbalıq, alabalıq və ya ağ balığın tərkibində 21 qram, bişmiş hinduşka və ya toyuqda 90 qramda 19 qram; 170 qram qatıqda 17 qram, 1/2 stəkan ağ pendirdə 14 qram; 1/2 fincan bişmiş lobya 8 qram; 1 stəkan süd 8 qram; 1 yumurtada 6 qram protein, 35 qram badamda 7 qram protein var.

Zülaldan əlavə karbohidratlar və yağlar, vitaminlər və minerallar kimi digər qida qruplarının gündəlik ehtiyaclarını qarşılayacaq şəkildə və sağlam qida qruplarından qarşılanması sağlam həyat üçün əvəzsiz bir şərtdir.

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:77
embedMənbə:https://news24.az
archiveBu xəbər 26 Noyabr 2024 22:16 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see271

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see248

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see180

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see173

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see169

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see136

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see136

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see133

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see128

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see127

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see127

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see126

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see126

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see126

Bu məktəbdə pul yığımı, qohumbazlıq və intizamsızlıq iddiaları KONKRET

18 Oktyabr 2025 19:48see122

“Ramiz Mehdiyevin qurduğu şəbəkənin bütün üzvləri ifşa olunacaq”

18 Oktyabr 2025 23:45see121

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see121

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri