815 milyon il əvvəl qayada həbs olunmuş hava tapıldı

Alimlər təxminən 815 milyon il əvvəl formalaşmış bir qaya nümunəsinin içində hava qabarcıqları aşkarlayıblar. Bu qabarcıqların tərkibindəki hava, Yer kürəsinin qədim atmosferi barədə mühüm məlumatlar verir.

Qaynarinfo xəbər verir ki, təxminən bir milyard il əvvəl planetimizin atmosferinin necə olduğunu müəyyənləşdirmək çətindir. O dövrdəki havaya birbaşa çıxış olmadan bütün proqnozlar müəyyən səhv payı daşıyırdı. Lakin indi tədqiqatçılar, həmin dövrə aid qayada sıxışıb qalmış hava nümunəsi üzərində birbaşa araşdırma aparmaq imkanı əldə ediblər.

Araşdırma Avstraliyadan götürülmüş qazma nüvəsindəki halit (qaya duzu) nümunələri üzərində aparılıb. Bu duz kristallarında zamanla yaranmış çox kiçik qaz qabarcıqları – "inklüzionlar” aşkar edilib. Adətən bu qabarcıqların ölçüsü çox kiçik olduğundan onların tədqiqi çətin hesab olunurdu. Lakin elm adamları kristalları vakuum mühitində sındıraraq içindəki qazı azad ediblər və kütlə spektrometri vasitəsilə analiz ediblər.

Aparılan ölçmələr göstərib ki, 815 milyon il əvvəl atmosferdəki oksigen səviyyəsi əvvəlki proqnozlardan xeyli yüksək olub. Müasir atmosferdə oksigenin payı 20,9% olduğu halda, həmin dövrdə bu göstərici təxminən 10,3–13,4% arasında olub. Halbuki əvvəlki elmi modellər həmin dövr üçün bu göstəricini orta hesabla 2% civarında proqnozlaşdırırdı.

Beləliklə, qədim hava qabarcıqları Yer kürəsinin inkişaf tarixi ilə bağlı mühüm elmi düzəlişlər edib və yeni ipucları təqdim edib.

Aydın