ABŞ diqqətlə izləyir: Türk dünyasının yeni bir mərhələyə qədəm qoyub

Faiq Ələkbərli: ABŞ çalışır ki, güclənən dövlətlər məhz öz maraqları çərçivəsində hərəkət etsin

Beynəlxalq siyasətdə güc balansının dəyişməsi Türkiyənin həm Cənubi Qafqazda, həm də Mərkəzi Asiyada artan rolunu daha da önə çıxarır. ABŞ-nin keçmiş prezidenti Corc Buşun Rusiya və Avrasiya üzrə köməkçisi Tomas Qremin sözlərinə görə, Vaşinqton Türkiyəni Cənubi Qafqazda mühüm müttəfiq hesab edir və onun regional fəallığına qarşı deyil. Qrem bildirir ki, ABŞ-nin Cənubi Qafqazda birbaşa maraqları olduğundan burada daha fəal iştirak etmək niyyətindədir, lakin bu prosesdə Türkiyəyə tam güvənəcəyini düşünmür. Bununla belə, ABŞ Türkiyənin Mərkəzi Asiyada oynadığı rolu da müsbət qarşılayır. Bu yanaşmalar göstərir ki, Türk dünyasının yeni mərhələyə daxil olduğu bir zamanda həm Türkiyənin, həm də Azərbaycanın artan regional çəkisi beynəlxalq güclərin diqqət mərkəzindədir.

AMEA Türk xalqlarının fəlsəfi fikir tarixi və müasir fəlsəfəsi şöbəsinin müdiri, dosent Faiq Ələkbərli Sherg.az-a açıqlamasında Amerika Birləşmiş Ştatlarının ən azı 150 ildir dünyada müəyyən bir mövqeyə sahib olduğunu bildirib:

"İkinci Dünya müharibəsindən sonra isə bu mövqeyini daha da gücləndirərək supergüc statusuna yüksəldi. ABŞ-nin keçmiş prezidenti Corc Buşun müşaviri Tomas Grimm-in Türkiyənin həm Cənubi Qafqazda, həm də Mərkəzi Asiyada rolunun artması barədə söylədikləri də təsadüfi deyil. Əslində, hər hansı bir ABŞ rəsmisi Türkiyə və ya Türk dünyası ilə bağlı fikirlər irəli sürürsə, bunu ABŞ-nin bölgədən maraqlarını geri çəkməsi kimi qiymətləndirmək olmaz. ABŞ supergüc statusuna yüksəldiyi dövrdən etibarən həmişə öz maraqlarını ön planda saxlayıb. Bu baxımdan Tomas Grimm-in Türkiyənin Cənubi Qafqazda və Mərkəzi Asiyada artan nüfuzu ilə bağlı dediklərini də birtərəfli şəkildə dəyərləndirmək doğru olmaz. ABŞ hər zaman çalışır ki, hansısa regionda və ya qitədə güclənən dövlətlər məhz öz maraqları çərçivəsində hərəkət etsin və bu çərçivədən çox kənara çıxmasınlar. Bugünkü vəziyyətdə Türkiyənin regionda və hətta qlobal miqyasda nüfuzunun artmasını ABŞ diqqətlə izləyir. Eyni zamanda narahatlıq doğuran məqamlar da mövcuddur. Grimm Türkiyəni müsbət şəkildə xarakterizə etsə də, biz buna bir mənalı yanaşmamalıyıq. Çünki həm Böyük Britaniyanın, həm də ABŞ-nin siyasəti uzun illərdir bəllidir. Əbədi maraqlar var, lakin əbədi dostluqları yoxdur. Bu baxımdan Türkiyə bu maraqlar çərçivəsində həm dost, həm də opponent kimi görünə bilər".

Hazırkı şəraitdə Türk dünyasının yeni bir mərhələyə qədəm qoyduğunu söyləyən ekspert, Türk Dövlətləri Təşkilatının mövcudluğunun da bu prosesin göstəricisi olduğunu qeyd edib:

"Bu səbəbdən ABŞ da həm Türkiyəni, həm də Türk Dövlətləri Təşkilatını nəzərə almaya bilməz. Məsələyə hərtərəfli yanaşmaq zəruridir. Türk dünyası yeni inkişaf mərhələsinə daxil olur və bu prosesdə Türkiyənin müstəsna, Azərbaycanın isə özünəməxsus və artan rolu vardır. Xüsusən də Azərbaycanın regionda və dünyada mövqeyi güclənməkdədir. Bu şəraitdə bizim əsas vəzifəmiz üzərimizə düşən öhdəlikləri düzgün qiymətləndirərək daha da güclənməkdir. Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində birlik və gücümüzü artırmalıyıq ki, həm dünyada, həm də regionda mövqeyimiz daha təsirli və keçərli olsun".