ABŞ nin yeni döyüş silahı, saqqız çeynə, oyaq qal!

 2005-ci ildə ABŞ ordusu təkcə İraq və Əfqanıstanda apardığı müharibələrlə deyil, ölkə daxilində aparılan bəzi araşdırmalarla da gündəmə gəlib. Bunun ən maraqlı nümunələrindən biri ABŞ ordusuna "ilin ən böyük ixtirası" mükafatını qazandıran "Military Energy Gum" (saqqız) idi. Hərbi enerji saqqızlarına bu illər ərzində ABŞ ordusunda böyük tələbat olub. 2012-ci ildə bu saqqızlar mülki bazarda da satıldı və uzun məsafəli sürücülərdən tutmuş idmançılara qədər bir çox insan tərəfindən istifadə edilib. 

“Sherg.az” “Milliyet.com.tr”yə istinadən bildirir ki, qəhvə və ya enerji içkilərindən beş qat daha sürətli hərəkət edən "Military Energy Gum", ABŞ Ordusu Tibbi Araşdırma və Material Komandanlığı tərəfindən hazırlanaraq sınaqdan keçirilib və hazırda ABŞ əsgərlərinin qida rasionuna daxildir. ABŞ Müdafiə Nazirliyi 5 milyon paketdən çox “Military Energy Gum” alıb. ABŞ ordusunun uzun illərdir ki, yorğunluğa qarşı mübarizə aparması hamıya məlumdur. Soyuq müharibədən bəri ölkənin müxtəlif bölgələrində yerləşən tədqiqat mərkəzlərində kofein tərkibli məhsullar hazırlanıb, bununla əsgərlərin münaqişə şəraitində daha səmərəli işləməsi hədəflənib. Bu məhsullardan biri də tərkibində kofein olan saqqızlardır. Mütəxəssislərin fikrincə, bədənə qəbul edilən kofein diş ətləri sayəsində bədənə daha tez sorulur. Kofein dilaltı olaraq udulmağa meyilli olduğundan, Ordu Tədqiqat İnstitutunun alimləri saqqızın kofeinli təsirinin həb, qəhvə və ya kola kimi içkilərlə müqayisədə 5-10 dəqiqə ərzində tam təsir göstərdiyini bildirib. Enerji saqqızları təkcə orduda deyil, mülki insanlar arasında da istifadə olunur. ABŞ Ordusu Ətraf Mühit Təbabəti Tədqiqat İnstitutunun psixoloqu Harris Liberman mövzu ilə əlaqədar olaraq, "Mülki sektordan bir misal gətirmək üçün, maşın sürərkən birdən yuxunuz gəlirsə, bu problemi tez bir zamanda həll etmək istəyirsiniz. Kofeinin təsirini gözləmək lazım deyil. Qəzaya düşməmişdən əvvəl təsirini mümkün qədər tez görmək istəyirsiniz. Bu hadisələrdə fərq yarada bilər". ABŞ Ordusu əsgərləri ayıq saxlamaq üçün hazırlanmış müxtəlif məhsullardan istifadə etsə də, bu məhsulların həddindən artıq istifadəsini dəstəkləmir. Araşdırmalar enerji içkisinin həddindən artıq istehlakının təhlükələrinə qarşı xəbərdarlıq edir və həddindən artıq istifadənin bədənə ciddi zərər verə biləcəyini bildirir. Orduların daha dözümlü əsgərlər istəməsi yeni deyil. Məlumdur ki, bu kontekstdə aparılan araşdırmalar çox qədim dövrlərə gedib çıxır. Məlumdur ki, nasist Almaniyası bu məqsədlə orduda tərkibində “Pervitin” dərmanı olan həblərdən istifadə edirdi. Narkotik maddə olan Pervitin ilk dəfə 1930-cu illərdə Almaniyada istehsal edilib və bəzi sağlamlıq problemlərinin müalicəsində tibbi olaraq istifadə olunub. O dövrdə tibb sahəsində depressiyanın müalicəsi, yorğunluğu aradan qaldırmaq və diqqəti artırmaq üçün istifadə olunurdu. İkinci Dünya müharibəsi zamanı Pervitin alman əsgərlərinə verilirdi və əsgərlərə uzun müddətli ayıqlıq, enerji və dözümlülük təmin etmək üçün geniş şəkildə istifadə edilirdi ki, əsgərlər daha uzun müddət döyüş meydanında qalaraq davamlı döyüşə bilsinlər. Müharibədən sonra Pervitinin asılılıq yaradan təsirləri və sağlamlığa olan mənfi təsirləri daha aydın başa düşülməyə başlandı və qanunsuz hala salındı.