Alimlər təhlükəli bakteriyaların antibiotiklərə qarşı müqavimətinin sirrini AÇDI

Sıçuan Universitetinin alimləri süni intellekt və kvant hesablamalarının imkanlarını birləşdirərək salmonellaların antibiotiklərə qarşı müqavimətini proqnozlaşdırmaq üçün innovativ yanaşma təklif ediblər.

Redaktor.az xəbər verir ki, tədqiqat "Engineering" jurnalında dərc olunub.

Qeyd olunur ki, salmonella ən çox yayılmış qida patogenlərindən biridir. Onun ştammlarının həm dərmanların həddindən artıq istifadəsi, həm də genetik mutasiyalar nəticəsində yaranan antibiotiklərə artan müqaviməti həssaslıq testləri kimi ənənəvi diaqnostik üsulları səmərəsiz edir. Bütün genom ardıcıllığı məlumatlarına əsaslanan müasir üsullar məlumatların yüksək ölçülü olması səbəbindən həddindən artıq uyğunlaşmadan əziyyət çəkir.

Tədqiqatın müəllifləri müqavimət əlamətlərinin seçilməsi üçün iki mərhələli sistem təklif ediblər. Onlar əvvəlcə əsas müqavimət genlərini müəyyən etmək üçün statistik üsullardan istifadə ediblər. Daha sonra süni intellektə əsaslanan SARPLLM alqoritmini hazırlayıblar. O, salmonellaların genetik məlumatlarını mətn "cümlələrinə" çevirir, daha sonra müqaviməti proqnozlaşdırmaq üçün dil modeli tərəfindən təhlil edilir. Nümunələrdəki balanssızlıqla mübarizə aparmaq üçün (həssas olanlardan əhəmiyyətli dərəcədə az davamlı suşlar var) komanda QSMOTEN alqoritmindən istifadə edib.

Eksperimental nəticələr göstərib ki, SARPLLM müxtəlif antibiotiklərə qarşı müqavimətin proqnozlaşdırılmasında mövcud modelləri üstələyir. QSMOTEN alqoritmi həm virtual, həm də fiziki kvant sistemlərində nümunələr arasında oxşarlıqları səmərəli şəkildə müəyyən edir, bioinformatikada kvant hesablamalarının tətbiqi üçün perspektivlər açır.

Müəlliflər vurğulayırlar ki, uğurlara baxmayaraq, texnologiya hələ də problemlərlə üzləşir: "Gələcəkdə biz əlavə məlumat mənbələrini inteqrasiya etməyi və aparat təminatını təkmilləşdirməyi planlaşdırırıq ki, bu da proqnozların dəqiqliyini və platformanın etibarlılığını artırmalıdır".

Turan İSMAYIL