Alimlər ürək bərpası üçün xüsusi “plastirlər” hazırladı

ABŞ-də aparılan yeni araşdırma ürək xəstəliklərinin müalicəsində inqilabi addım sayıla biləcək üsulu ortaya çıxarıb.

Redaktor.az xarici mediaya istinadala xəbər verir ki, Harvard Universitetinin alimləri xəstənin özündən əldə edilən kök hüceyrələrdən yetişdirilmiş ürək əzələ hüceyrələrinin təhlükəsiz şəkildə ürəyə köçürülməsi üçün xüsusi “öz-özünə yığılan” peptid əsaslı bərpa plastirləri hazırlayıblar. 

Məlumdur ki, infarkt və ürək çatışmazlığından sonra ürək toxumasının bərpası üçün kök hüceyrələr ümidverici üsullardan sayılır. Lakin ən böyük risklərdən biri aritmiyadır: köçürülmüş hüceyrələr bəzən ürəyin ritmi ilə sinxron işləmədiyinə görə təhlükəli vəziyyət yaradır.

Harvard alimlərinin yeni yanaşması ilk dəfə olaraq bu problemin dəqiq monitorinqinə imkan verib. Belə ki, komanda “kiborg-organoidlər” adlanan, hüceyrə daxilinə yerləşdirilmiş çevik nanoelektronika ilə təchiz edilmiş 3D strukturlar yaradıb. Bu sistem transplante edilmiş hüceyrələrin elektrik aktivliyini ürəyin güclü siqnallarından ayırmağa və hansı hüceyrələrin ritmdən kənara çıxdığını real vaxtda göstərməyə imkan verib.

Araşdırmalar zamanı ən effektiv nəticə RADA16 adlı peptidlə əldə edilib. Bu maddə tibbdə artıq qanaxmanı dayandıran vasitə kimi istifadə olunur. Peptid ürək toxumasını xatırladan nazik lifli bir karkas yaradır və hüceyrələrin daha səliqəli, təşkil olunmuş struktur formalaşdırmasına kömək edir.

Nəticələr göstərib ki, RADA16 ilə hazırlanmış hüceyrələr ürəyə köçürüldükdə: Ürək toxuması ilə daha yaxşı elektrik əlaqəsi yaradır, ürəyin ritminə daha sinxron şəkildə qoşulur, aritmiya riski minimuma enir.

Peptidsiz transplantasiyalarda isə hüceyrələr tez-tez özünəməxsus, ürəkdən asılı olmayan ritm yaradırdı ki, bu da təhlükəli aritmiyalara səbəb olurdu.

Alimlərin sözlərinə görə, bu yanaşma regenerativ tibb sahəsində təhlükəsizlik və effektivlik baxımından yeni imkanlar açır. Ürək ritm pozuntuları hələ də klinik tətbiqin qarşısını alan əsas maneə olduğundan, yeni “plastir texnologiyası” gələcək ürək müalicələrində ciddi irəliləyiş ola bilər.

Nuriyyə NATİQQIZI