Almaniyanın termonüvə reaktoru sensasiyaya səbəb oldu

Almaniyalı alimlər təmiz və demək olar ki, sonsuz enerji mənbəyi olan termonüvə enerjisinin yaradılması istiqamətində mühüm addım atıblar. Qreyfsvalddakı "Wendelstein 7-X" qurğusu termonüvə sintezi üçün əsas yanacaq olan qaynar plazmanın saxlanma müddətinə görə dünya rekordu vurub.

Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə "Max-Planck-Institut für Plasmaphysik" (IPP) məlumat verib.

Termonüvə enerjisi Günəşdə baş verən prosesləri imitasiya edir: yüngül atomlar daha ağır atomlara birləşərək böyük miqdarda enerji buraxır. Bu proses qızmar plazmanı saxlamaq üçün ultra yüksək temperatur və xüsusi şərait tələb edir. Əgər işləyən termonüvə reaktoru yaradıla bilsə, o, minimal tullantılarla və istixana qazları olmadan çoxlu enerji istehsal edə biləcək.

İndiyədək belə təcrübələri yalnız bir neçə saniyə davam etdirmək mümkün olub. Yeni rekord belə qurğuların uzunmüddətli istismarının mümkün olduğunu göstərir ki, bu da gələcək elektrik stansiyaları üçün son dərəcə vacibdir.

Təcrübə zamanı reaktorda plazma (on milyonlarla dərəcəyə qədər qızdırılan qaz) 43 saniyəyə qədər saxlanılıb. Bu, bu tip qurğular üzrə yeni dünya rekordu olub və bəşəriyyəti termonüvə elektrik stansiyası yaratmağa yaxınlaşdırıb.

Həmçinin reaktorun uğurlu fəaliyyətinin əsas göstəricilərindən birinə - üçqat istehsala nail olmaq mümkün olub. Bu, sistemin plazmanı nə qədər yaxşı saxlaya və istənilən temperaturla sıxlığı qoruya biləcəyini göstərir. Bu parametrlər istilik üçün sərf olunandan daha çox enerji əldə etməyə lazımdır.

Müvəffəqiyyətin açarı yeni yanacaq təchizatı sistemi olub: dondurulmuş hidrogenin kiçik qranulları (cəmi 1 mm diametrdə) 800 m/s-ə qədər sürətlə isti plazmaya daxil edilib. Bu, reaktoru "qidalandırmaq" və plazmanı həmişəkindən daha uzun saxlamağa imkan verib.

Müəlliflərin fikrincə, nailiyyət termonüvə enerjisinin xəyallarının reallığa çevriləcəyi günü yaxınlaşdırır. Əsl termonüvə stansiyasının yaradılması hələ mümkün olmasa da, "Wendelstein 7-X"in uğuru tədqiqatçıların düzgün yolda olduğunu göstərir.

"Bu, böyük nailiyyətdir! Biz göstərdik ki, bizim reaktor tipimiz - stellarator gələcək elektrik stansiyaları üçün əsas ola bilər", - deyə layihənin rəhbəri professor Tomas Klinqer bildirib.