Arktikada dəniz buzunun səviyyəsi ən aşağı həddə düşüb

Alimlər müəyyən ediblər ki, Arktikada dəniz buzunun builki qış artımı bütün 47 illik müşahidələr tarixində ən zəif artım olub. Bu iqlim dəyişikliyi həyəcanının qlobal nəticələri olacaq. Bu barədə Agence France-Presse (AFP) məlumat yayıb.

Milli Qar və Buz Mərkəzinin məlumatına görə, martın 16-da Arktikada dəniz buzunun maksimal həcmi 14,33 milyon kvadrat kilometr olub. Bu, 2017-ci ildə müəyyən edilmiş əvvəlki antirekorddan 80 min kvadrat kilometr azdır. Buz itkisi Kaliforniyanın ərazisi ilə müqayisə edilə bilər.

Tədqiqatçılar buz örtüyünün azalmasını Arktikada xüsusilə nəzərə çarpan temperaturun artması ilə əlaqələndirirlər. Bölgə planetin qalan hissəsindən dörd dəfə daha sürətlə istiləşir. Şimal və cənub arasında temperatur fərqinin zəifləməsi atmosfer axınlarının hərəkətinə təsir edir və bu, bütün dünyada hava şəraitinin dəyişməsinə səbəb olur.

Bundan əlavə, təkcə buzun sahəsi deyil, həm də qalınlığı azalır. Bu o deməkdir ki, yayda ərimə daha da sürətlə baş verəcək. Qışın aşağı düşməsi yayın aşağı səviyyəsinə zəmanət verməsə də, son illərdə buz itkisi tendensiyası ciddi narahatlıq doğurur.

Arktika dəniz buzlarının itirilməsi artıq ekosistemə mənfi təsir göstərir. Yayda buzların əriməsi qütb ayılarının ov ərazilərini məhdudlaşdırır, onları daha zəif və ac edir. Qış buzları balıq ovu və suitilərin yetişdirilməsi üçün xüsusilə vacibdir.

Peyk müşahidələrinin başladığı 1979-cu ildən bəri qış Arktika buzunun ölçüsü Pakistan ölçüsünə qədər kiçildi. Alimlər vurğulayırlar ki, yay buzunun itirilməsi daha da təhlükəlidir: açıq su daha tez isinir, istilik toplayır və payız və qışı daha isti edir, bu da buz örtüyünün məhv edilməsinin pis dövrünə başlayır.

Beş ən aşağı qış maksimumu 2015-ci ildən bəri qeydə alınıb və Arktika və Antarktikada dəniz buzlarının birləşmiş həcmi bu ilin fevralında rekord minimuma çatıb. Bu məlumatlar təsdiq edir ki, iqlim dəyişikliyi sürətlənir və onu yumşaltmaq üçün təcili tədbirlər görülməlidir.

Əziz Mustafa, Oxuməni.az