Icma.az
close
up
RU
Astronomlar qrupu kiçik ulduz orbitində fırlanan nəhəng planet müəmması ilə qarşılaşıb

Astronomlar qrupu kiçik ulduz orbitində fırlanan nəhəng planet müəmması ilə qarşılaşıb

Icma.az bildirir, Azertag portalına istinadən.

Bakı, 5 iyun, AZƏRTAC

Astronomlar müəmmalı kosmik uyğunsuzluğu - həqiqətən kiçik bir ulduzun ətrafında fırlanan nəhəng bir planeti müşahidə ediblər. Bu kəşf planetlərin necə əmələ gəlməsi ilə bağlı mövcud anlayışa ziddir.

AZƏRTAC “Reuters” agentliyinə istinadla xəbər verir ki, kiçik ulduz Günəşin kütləsinin yalnız beşdəbiri qədərdir. Bu böyüklükdə ulduzlar, planetlərin formalaşması ilə bağlı aparıcı nəzəriyyələr əsasında Yer və Marsa oxşar kiçik planetlərə ev sahibliyi etməlidir. Lakin bu ulduzun ətrafındakı orbitdə aşkar edilən obyekt daha böyükdür; əslində, Günəş sistemindəki ikinci ən böyük planet olan Saturn qədər nəhəngdir.

TOI-6894 adlı ulduz Yerdən təxminən 240 işıq ili uzaqlıqda, Şir bürcündə yerləşir. İşıq ili işığın bir ildə qət etdiyi məsafədir (9,5 trilyon kilometr). Bu, əvvəlki iki rekordçudan təxminən 40 faiz kiçik, böyük bir planetə ev sahibliyi edən ən balaca ulduzdur.

İngiltərədəki Uorvik Universitetinin astronomu, “Nature Astronomy” jurnalında dərc olunan araşdırmanın aparıcı müəllifi Edvard Brayant deyib: “Belə kiçik ulduzun nəhəng planeti necə saxlaya biləcəyi sualı yeni kəşfin gündəmə gətirdiyi sualdır və biz hələ bunun cavabını tapa bilməmişik”.

Günəş sistemimizdən kənarda olan planetlərə ekzoplanetlər deyilir. Orbitə çıxan TOI-6894 Yer kimi qayalı bir planetdən çox, Günəş sistemindəki Saturn və Yupiterə bənzər qaz nəhəngidir.

Planet sisteminin doğulması böyük bir qaz və toz buludundan başlayır (molekulyar bulud adlanır) və mərkəzi ulduz yaratmaq üçün öz cazibə qüvvəsi altında çökür. Protoplanetar disk adlanan hissədə ulduzun ətrafında fırlanan qalıq material planetləri əmələ gətirir. Kiçik buludlar daha kiçik ulduzlar doğurur və balaca disklər planetləri yaratmaq üçün daha az material ehtiva edir.

London Universitet Kollecinin Mullard Kosmik elm laboratoriyasından ekzoplanet alimi və tədqiqatın həmmüəllifi Vincent Van Eylen bildirib ki, kiçik toz və qaz buludlarında nəhəng planet yaratmaq çətindir. O əlavə edib: “Bunun səbəbi odur ki, nəhəng bir planet yaratmaq üçün tez bir zamanda böyük bir planet nüvəsi yaranmalı və sonra həmin nüvənin üstünə çoxlu qaz yığılmalıdır. Kiçik ulduzlarda bu sürətlə planeti əmələ gətirmək üçün kifayət qədər kütlə yoxdur”.

Planet öz ulduzuna Yerin Günəşə olduğundan təxminən 40 dəfə yaxın məsafədə yerləşir və orbitini təxminən üç günə tamamlayır. Onun ulduza yaxınlığı planetin səthinin kifayət qədər isti olduğunu göstərir, baxmayaraq ki, “qızmar Yupiterlər” adlanan qaz nəhənglərinin daha böyük ulduzlara yaxın və o qədər də isti olmayan orbitdə fırlandığı təsbit edilib.

Nəhəng planetin diametri Saturndan bir qədər böyük və Yupiterdən azacıq kiçik olsa da, onlardan daha az sıxdır. Onun kütləsi Saturnun kütləsinin 56 faizi və Yupiterinkinin 17 faizi qədərdir.

Planetin tədqiqində istifadə edilən əsas məlumatlar NASA-nın orbitdəki “Transiting Exoplanet Survey” peyki və ya TESS və Avropa Cənub Rəsədxanasının Çilidə yerləşən çox böyük teleskopundan əldə edilib.

Tədqiqatçılar, həmçinin “James Webb” kosmik teleskopundan istifadə edərək gələn il ərzində planlaşdırılan müşahidələrlə planetin tərkibini daha yaxşı öyrənməyə ümid edirlər.

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:118
embedMənbə:https://azertag.az
archiveBu xəbər 05 İyun 2025 16:52 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see185

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see180

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see142

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see137

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see134

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see134

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see131

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see129

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see126

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see126

Sabah yağış yağacaq

19 Oktyabr 2025 13:05see125

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see125

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see124

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see124

Əməkdar artist Yadigar Muradovun vəziyyəti stabilləşib

19 Oktyabr 2025 18:49see123

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see123

Qara zirə yağı: Hər dərdin dərmanı

20 Oktyabr 2025 05:06see121

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri