Icma.az
close
up
RU
Ayın buizdən gizlətdikləri: Yer kürəsinin peyki haqqında az bilinən 10 fakt

Ayın buizdən gizlətdikləri: Yer kürəsinin peyki haqqında az bilinən 10 fakt

Qaynarinfo saytından verilən məlumata əsasən, Icma.az məlumatı açıqlayır.

Müasir tədqiqatçılar Ay haqqında yeni faktlar aşkarlamaqda davam edir: onun keçmişi, quruluşu və Yer kürəsinə təsiri ilə bağlı əldə edilən bu faktlar Yer kürəsinin peyki ilə bağlı təsəvvürlərimizi dəyişir.  

Qaynarinfo bəzi faktları təqdim edir:

Ayda ən böyük krater gözlənildiyindən daha qədimdir

Son məlumatlara görə, Cənub qütbü–Eytken hövzəsi Ayın ən böyük və ən qədim zərbə krateri sayılır. Onun diametri təxminən 2 min kilometr, dərinliyi isə bir neçə kilometrdir. Araşdırmalar göstərir ki, bu krater 4,32-4,33 milyard il əvvəl formalaşıb ki, bu da əvvəlki hesablamalardan 120 milyon il daha erkəndir.  

Ayın sərt dəmir nüvəsi var  

Fransız alimləri ilk dəfə Ayın dəmirdən ibarət sərt nüvəsi olduğunu aşkar ediblər. Nüvənin tərkibindəki metal dəmiri xatırladan sıxlığa malikdir və təxminən 500 kilometr enindədir, bu da Ayın ümumi ölçüsünün 15%-ni təşkil edir.  

Ayın görünməyən tərəfində qədim vulkanlar aşkar olunub  

Çinin "Chang’e-6" missiyasının topladığı Ay torpağının analizləri göstərib ki, peykin səthi milyardlarla il ərzində intensiv vulkanik fəaliyyətə məruz qalıb. Ən qədim lava püskürmələri təxminən 4,2 milyard il əvvəl, nisbətən "gənc" püskürmələr isə 2,8 milyard il əvvəl baş verib.  

Ay bir vaxtlar maqma okeanı ilə örtülü olub  

Elm adamları Ayın formalaşmasının ilkin mərhələlərində, təxminən 4,5 milyard il əvvəl səthinin yanan maqma okeanı ilə örtülü olduğunu müəyyənləşdiriblər. Bu, Ayın Yerlə başqa bir obyektin toqquşması nəticəsində meydana gəldiyi fikrini təsdiqləyir.  

Ayın atmosferi çox nazikdir və daim Günəş küləyi ilə sovrulur  

Ayda "ekzosfer" adlanan son dərəcə nazik bir atmosfer mövcuddur. Onun tərkibinə helium, hidrogen, neon və digər yüngül qazlar daxildir. Ayın zəif cazibə qüvvəsi sıx atmosferi saxlaya bilmir, maqnit sahəsinin olmaması isə Günəş küləyinin qazları sovurmasına imkan yaradır.  

Ay insanlığın muzeyinə çevrilib  

"Apollon" missiyaları zamanı astronavtlar Ay səthində bayraqlarla yanaşı, 100-dən çox fərqli əşya qoyublar. Bunlara elmi alətlər, səsometriyalar, reflektorlar və şəxsi əşyalar daxildir.  

Ayda vaxt Yerdəkindən daha sürətlə keçir  

Ayda cazibə qüvvəsi Yerdəkindən daha zəif olduğu üçün vaxt bir az daha sürətli keçir. Bu, "qravitasiya vaxt yavaşıması" kimi tanınan effekt nəticəsində hər gün 0,0000575 saniyə fərq yaranır.  

Astronavtlar Ay missiyalarına Arizona səhrasında hazırlaşır 

NASA astronavtları Ay səthini əks etdirən Arizona səhrasında məşq edir. Burada skafandrda hərəkət, nümunələr toplamaq və avadanlıqlarla işləmək təlimləri həyata keçirilir.  

Ay gözləniləndən 40 milyon il daha qədim ola bilər  

Bu, onun Böyük Toqquşmadan dərhal sonra, protosəhra planeti Teya Yer kürəsi ilə toqquşduqdan sonra formalaşdığını göstərir.  

Amerikalı geoloqların bir qrupu Ayın 4,46 milyard il yaşı olduğunu və Yerdən "sadəcə bir zərrə" daha gənc olduğunu iddia edir.

Ay Yer kürəsinin yeganə peyki deyil  

Yer kürəsi orbitində ara-sıra kiçik asteroidlər və toz buludları görünür. Onlar müvəqqəti peyk kimi qəbul edilə bilər. Ay isə 4,4 milyard il əvvəl böyük bir toqquşma nəticəsində meydana gəlib.

Alpər

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:151
embedMənbə:https://qaynarinfo.az
archiveBu xəbər 25 Dekabr 2024 21:56 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see281

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see242

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see234

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see207

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see189

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see182

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see173

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see173

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see171

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see164

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see163

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see154

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see153

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see153

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see153

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see142

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see134

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see133

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see126

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see125
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri