Bakı Enerji Həftəsinin Strateji Əhəmiyyəti

Azərbaycanın son onilliklər ərzində reallaşdırdığı enerji siyasəti təkcə ölkənin daxili iqtisadi inkişafına deyil, həm də regionun və Avrasiyanın enerji təhlükəsizliyinə töhfə verib. Bu siyasətin uğurlu nəticələrindən biri kimi hər il təşkil olunan Bakı Enerji Həftəsi çıxış edir. 30-cu Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisi, 13-cü Xəzər Beynəlxalq Energetika və Yaşıl Enerji Sərgisi və 30-cu Bakı Enerji Forumu həm simvolik, həm də strateji əhəmiyyət daşıyır. Bu beynəlxalq platforma Azərbaycanın enerji sahəsində əldə etdiyi uğurları nümayiş etdirməklə yanaşı, yeni çağırışlara uyğun təşəbbüslərin, texnologiyaların və əməkdaşlıqların müzakirə olunduğu mühüm bir mərkəzə çevrilib.

Azərbaycanın müasir enerji siyasətinin təməli 1994-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə imzalanmış “Əsrin müqaviləsi” ilə qoyulub. Bu müqavilə yalnız bir neft sənayesi layihəsi deyil, həm də ölkənin beynəlxalq enerji bazarına inteqrasiyasının başlanğıcı idi. Bu strateji qərar Azərbaycanın iqtisadi müstəqilliyini və siyasi suverenliyini gücləndirməyə xidmət etdi. Məhz həmin dövrdə keçirilən ilk Xəzər Neft və Qaz Sərgisi müstəqil Azərbaycanın beynəlxalq enerji dialoqunda çıxış nöqtəsinə çevrildi. Dövlətçiliyinin ilk illərində siyasi və hərbi təzyiqlərlə üzləşən Azərbaycan üçün enerji layihələri həm iqtisadi canlanmanın əsas vasitəsi, həm də geosiyasi balansın qurulması üçün vacib idi. Azərbaycanın enerji strategiyası bu gün də o ideoloji təməl üzərində qurulmağa davam edir.

Bu il yubiley tədbirində 30 ölkədən 267 şirkətin iştirakı, eləcə də yeni milli pavilyonlar və innovativ enerji texnologiyalarının təqdimatı Bakı Enerji Həftəsinin qlobal cazibəsini bir daha təsdiqlədi. Bu tədbirdə hökumət nümayəndələri, transmilli korporasiyalar, enerji ekspertləri və beynəlxalq maliyyə institutlarının rəhbərləri iştirak etdi.

Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərginin açılış mərasimində çıxışı zamanı səsləndirdiyi fikirlər ölkənin enerji sahəsindəki gələcək prioritetlərini də aydın şəkildə göstərdi. Dövlət başçımız vurğuladı ki, Azərbaycanın enerji siyasəti təkcə neft və qaz hasilatı ilə məhdudlaşmır, həm də yaşıl enerji keçidi, təchizatın şaxələndirilməsi və dayanıqlı infrastrukturun qurulması kimi komponentləri əhatə edir. Azərbaycanın uğurla həyata keçirdiyi enerji layihələri regionda sabitliyin təminatçısına çevrilməsini təmin edib. Ölkəmiz Cənub Qaz Dəhlizi, Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum, TANAP və TAP kimi irimiqyaslı layihələrin təşəbbüskarı və icraçısıdır. Bu layihələr sayəsində Azərbaycan Xəzər dənizini Aralıq və Qara dənizlərlə birləşdirən enerji körpüsünə çevrilib.

Qlobal enerji bazarının dəyişən şərtləri fonunda Azərbaycanın sabit və etibarlı tərəfdaş imici daha da möhkəmlənib. Vaxtilə Azərbaycanın tranzit potensialını şübhə altına alan dövlət və şirkətlər bu gün etiraf edirlər ki, ölkəmiz Avropa enerji təhlükəsizliyində mühüm əhəmiyyətə malikdir. Azərbaycanın yaşıl enerji gündəliyi təkcə daxili ehtiyaclara deyil, həm də beynəlxalq öhdəliklərə əsaslanır. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun “yaşıl enerji zonası” elan olunması və bu bölgələrdə günəş, külək və hidroenerji potensialının inkişaf etdirilməsi bu siyasətin konkret təzahürüdür. Hazırda həmin ərazilərdə bərpa olunan enerji sahəsində xarici investorlarla birgə layihələr reallaşdırılır.

Ötən ilin sonunda Bakıda keçirilən COP29 konfransında Azərbaycanın sədrliyi beynəlxalq ictimaiyyətin ölkəmizə olan etimadını və enerji siyasətində məsuliyyətli mövqe tutduğunu göstərir. “Bakı sıçrayışı” kimi qiymətləndirilən bu tədbir Azərbaycanı yalnız neft və qaz ixracatçısı deyil, həm də qlobal iqlim hədəflərinin fəal tərəfdaşı kimi təqdim edir. Azərbaycan enerji gəlirlərini yalnız texniki və iqtisadi infrastrukturun inkişafına deyil, həm də insan kapitalına, təhsilə, sosial rifaha və ordu quruculuğuna yönəldir. Yoxsulluğun kəskin şəkildə azalması, əhalinin rifahının artması, müasir təhsil və səhiyyə sistemlərinin qurulması bu siyasətin praktiki nəticələridir. Neft və qaz sektorunun ÜDM-də payı 30 faizdən artıq olsa da, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi siyasəti artıq real nəticələr verməkdədir. Qeyri-neft sektoru üzrə ixracın artması, rəqəmsal texnologiyalar və kənd təsərrüfatının inkişafı Azərbaycanın enerji asılılığını balanslaşdırmağa xidmət edir.

Bakı Enerji Həftəsi Azərbaycanın yalnız enerji siyasətini deyil, həm də qlobal əməkdaşlıq mədəniyyətini, dayanıqlı inkişaf prinsipini, iqtisadi suverenliyini və müasir dövlətçiliyini nümayiş etdirir. Bu tədbir Azərbaycanın enerji strategiyasının nümayiş platformasıdır – həm keçmişin uğurlarını xatırladır, həm bu günün reallıqlarını təqdim edir, həm də gələcəyi aydın şəkildə göstərir. Azərbaycanın regional enerji mərkəzinə çevrilməsi artıq fakt olaraq qəbul edilir. Hazırkı qlobal şəraitdə Bakı Enerji Həftəsi dünya dövlətləri, transmilli korporasiyalar və beynəlxalq təşkilatlar üçün birgə yol xəritəsi tərtib etmək üçün unikal fürsətdir.

Namiq Əhmədov

YAP Xəzər rayon təşkilatının sədri