Icma.az
close
up
RU
Bir bölgədə bütün dünyanı təsirləyən siyasi oyunlar yaxın Şərq

Bir bölgədə bütün dünyanı təsirləyən siyasi oyunlar yaxın Şərq

Icma.az bildirir, Turkstan.az saytına əsaslanaraq.

Demək olar ki, dünyanın siyasi münaqişə və böhran xəbərlərinin əhəmiyyətli hissəsi yaxın şərqdə gedən proses və münaqişələrdən gedir.

İsrail - Fələstin, Suriyada daxili böhran, Livanda, İraqda baş verən hadisələr, İsrail İran münaqişəsi və sair.

Yaxın Şərq hələ 19 cu əsrdən beynəlxalq güclərin hədəfində olan zona olub.

Osmanlı imperiyasının tərkibində olan bu bölgədə ən çox diqqət mərkəzində olan yer Fələstin bölgəsi idi.

Bu ərazilərin “Müqəddəs torpaqlar “ adı ilə Xristian aləmində tanınması və Müsəlman dövlətinin tərkibində olması Avropa üçün qəbuledilməz idi.

1914 18 ci illərdə I dünya müharibəsində ağır itkilər verən Osmanlı dövlətli 1916 cı ildə Ərəbistanı (Hicaz əmirliyi, Məkkə və Mədinə və digər bölgələr) itirir. 1917 18 illərdə isə Fələstin də daxil olmaqla yaxın şərqdə əhəmiyyətli dərəcədə torpaqlar itirir.

Fələstin 1920 1948 ci illər arası Britaniyanın mandatlığında olur və 1948 ci il 14 may BMT-nin qərarı ilə İsrail Respublikası yaradılanda Fələstinin ərazisi iki hissəyə bölünür - ərəb və yəhudi əraziləri.

Lakin, sonralar ərəblərə verilmiş məntəqələr ard arda, ya müharibə ya siyasi yollarla ələ keçirilir və Fələstin kiçik iki hissədən ibarət dövlətə çevrilir.

1948 ci ildən bu günə kimi Fələstin üstündə gedən müharibə səngimir, İran və ABŞ münasibətlərinin ən əsas ziddiyyətləri buradan həm də qaynaqlanır.

Tehran Vaşinqton arasında müharibə ab havasının olması hələ mövcud olmadığı səviyyəyə gəlmişdir.

Livan, Suriya, Qəzza kimi müttəfiqlərini itirən İran indi İsrail üçün asan hədəfə çevrilmişdir və ABŞ nin birbaşa yardımına arxalanaraq qarşı tərəfə müharibə elan etməyə çəkinmir də.

İran və ABŞ nin toqquşmasının nə kimi qlobal nəticəyə gətirib çıxaracağı sirr deyil.

Ukraynada münaqişə ocağı yaradıb Rusiya adlı rəqibi aradan qaldırmaq istəyən NATO ABŞ İttifaqı indi İsrail vasitəsi ilə Tehranı sıradan çıxarmaq istəyir.

İsrail ABŞ koalisiyası İranı məğlub edərsə regionda güc mərkəzinə çevrilə, tranzit keçid iqtisadi yolları və təbii sərvətlər, neft qaz yataqlarına sahib çıxa bilərlər deyə Moskva mütləq şəkildə Tehrana yardımları dərhal edəcək.

Ərəbistan yarımadasındakı Ölkələr də(Yəmən istisna olmaqla) İrana qarşı mənfi mövqe nümayiş etdirir deyə müharibə zamanı İran və bu ölkələr arasında hər hansı münaqişə istisna deyil.

İran hazırda Yəmən vasitəsilə Qərb ölkələrinə və İsrailə bir növ güc nümayişi göstərir və Qırmızı dənizdən keçən gəmilərin basqına məruz qalması və bunun qarşısını almaq üçün danışıqlarda olan sülhün və asayişin təmini Qəzza və Fələstinin tanınmasında əsas müddəalardan sayılır.

Lakin, ABŞ da əsas şərt kimi nüvə proqramı ilə bağlı təklifi irəli sürüb bu isə İran üçün əlverişsiz müddəa sayılır. Nüvə silahının hazırlanması dayandırılarsa bu mümkün İsraillə münaqişə zamanı gücsüzlüyə səbəb ola bilər.

ABŞ isə hər vəchlə nüvə məsələsi ilə bağlı ultimatum xarakterli çıxışlarla İrana xəbərdarlıq edir.

Türkiyə bütün bu hadisələr fonunda İsrail və ABŞ nin regionda güclənə, münaqişənin genişlənə biləcəyini anlayıb Suriyaya qoşun göndərməklə bu dövləti itirmək istəmir və oradakı Əhməd əş Şaraa hökümətini dəstəkləyir, vahid və mərkəzləşdirilmiş Suriya qurmaq istəyir, beləcə, onunla müttəfiq olan Dəməşq vasitəsi ilə yaxın şərqə nəzarəti təmin edə və çıxış əldə edə biləcək.

Rusiya isə İran və ABŞ İsrail koalisiyası arasında müharibə olarsa birbaşa olaraq Tehrana hərbi yardımlar, silah sursat yardımları da edəcək.

Suriyada bazalarının çoxunu itirən Rusiya İranı itirməyə icazə verməz.

ABŞ digər tərəfdən bunun üçün çalışır da, İranla münaqişə yaratmaq və Rusiyanın cənub müttəfiqinə yardım etmək zərurəti yaratmaq, Ukraynada gedən müharibəni öz xeyirlərinə asanlaşdıraraq işğal edilmiş Ukrayna torpaqlarının geri qaytarılmasına yol açmaq həm də Rusiyanı sürətlə çökdürmək.

Çin üçün də beləliklə Rusiya, İran kimi müttəfiqlərini itirmə şəraiti yaradıb, dünya iqtisadi bazarında hegemonluğunun qarşısını alıb maliyyə axınlarını ələ almaq.

Hazırda Omanda keçirilən İran ABŞ görüşünün sülhə nə dərəcədə töhfə verəcəyi bəlli olmasa da, yəqin ki, İranı nüvə proqramı ilə bağlı tam da olmasa müəyyən güzəştlərə getməyə şərait yaradacaq.

Müəllif: siyasi şərhçi İsa İsmayılov

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:73
embedMənbə:https://www.turkustan.az
archiveBu xəbər 13 Aprel 2025 21:50 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see262

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see236

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see177

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see176

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see169

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see155

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see153

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see152

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see136

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see133

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see131

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see129

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see126

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see126

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see126

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see125

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see123

Ferhat Göçer Bakıda!

18 Oktyabr 2025 17:07see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri