BMT Baş katibinin müavini: Buzlaqları qorumaq üçün təcili hərəkətə keçməliyik

Bakı, 2 iyun, AZƏRTAC

BMT Baş katibinin müavini Əminə Məhəmməd Tacikistanın paytaxtı Düşənbədə “Buzlaqların qorunması” mövzusunda beynəlxalq konfransdakı çıxışında su ilə əlaqəli ekosistemləri qorumaq üçün təcili tədbirlər görməyə çağırıb.

AZƏRTAC BMT-nin saytına istinadla xəbər verir ki, onun sözlərinə görə, 1975-ci ildən bəri buzlaqlar 9000 milyard tondan çox buz itirib ki, bu da bütün Almaniyanı əhatə edən 25 metr qalınlığında bloka bərabərdir. “Bu proses mövcud templərlə davam etsə, buzlaqların əksəriyyəti tamamilə əriyəcək. Onların məhv olması landşaftları, ekosistemləri, dolanışıq vasitələrini və qlobal miqyasda su təhlükəsizliyini yenidən formalaşdırır. Bu, sadəcə olaraq buz dağı böhranı deyil, həm də planet və insanlar üçün ağır fəsadlara malik, tədrici qlobal fəlakətdir”, -deyə Ə.Məhəmməd vurğulayıb.

Baş katibin müavini Tacikistanın şimal-mərkəz hissəsində yerləşən Vanc Yax buzlağını ziyarət etdikdən bir gün sonra bu mühüm sıx buz kütləsinin “nəfəs kəsən gözəlliyinin” şahidi olduğunu bildirib. O qeyd edib ki, buzlaq Orta Asiyada bir çox icmalar üçün həyati əhəmiyyətli su mənbəyidir. Onlar çayları qidalandırır, milyonlarla insanın həyatını və dolanışıq vasitələrini təmin edir.

BMT bildirir ki, son 80 ildə buzlaqlar 6,4 milyon olimpiya standartlı hovuza bərabər su itirib. Onlar buz təbəqələri ilə birlikdə dünyanın şirin su ehtiyatının təxminən 70 faizini saxlayır və bu səbəbdən insanların yaşaması və iqtisadiyyatlar üçün həyati əhəmiyyətə malikdir. Lakin son altı ilin beşində buzlaqların rekord səviyyədə sürətlə geri çəkilməsi baş verir.

Konfransın təşkilatçısı olan Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatının (ÜMT) baş katibi Seleste Saulo bu prosesi belə şərh edib: “Bizim buzlaqlarımız “ölür”. Buzlağın məhvi buzun itirilməsindən daha çox şey deməkdir. Bu, ekosistemimizə, iqtisadiyyatımıza və sosial quruluşumuza ölümcül zərbədir”.

Əriyən buzlaqlar aqrar sektor və meşə təsərrüfatı kimi müxtəlif sahələrə təsir etməklə yanaşı, sel və daşqınların başvermə ehtimalını və şiddətini də artırır.

Ə.Məhəmməd bildirib ki, buzlaqların geri çəkilmə sürəti fonunda beynəlxalq ictimaiyyət təcili tədbirlər görməlidir. “Hərəkətə keçmək vaxtıdır, insanları və planetimizi xilas etməliyik”, -deyə o vurğulayıb.

Düşənbədə keçirilən konfrans bu ilin noyabrında Braziliyada keçiriləcək BMT-nin COP30 iqlim dəyişikliyi konfransı ərəfəsində buzlaqların qorunmasını qlobal iqlim gündəminin zirvəsinə qaldırmağa xidmət edib.

ÜMT-nin baş katibi vurğulayıb ki, buzlaqların monitorinqinin gücləndirilməsi üçün xəbərdarlıq sistemlərinin təkmilləşdirilməsi “elm və xidmətlər arasında körpü” yaratmağa kömək edəcək. O, həmçinin bildirib ki, bütün bunlar buzlaqların əriməsi prosesini yavaşlatmaq üçün konkret fəaliyyətə çevrilməlidir.