Böyük bank rəhbərləri süni intellektin işçi sayına təsiri barədə nə deyirlər?

Bank rəhbərləri süni intellektin (AI) iş proseslərinə gətirəcəyi inqilabi səmərəliliyi yüksək qiymətləndirirlər.

Lakin əsas sual budur: bu “səmərəlilik” işçilər üçün nə deməkdir? Daha az iş yeri, yoxsa iş modelinin dəyişməsi?

Dünya maliyyə sektorunda AI ilə bağlı açıqlamalar — həm sosial şəbəkələrdə, həm də bazarlarda ciddi rezonans yaradır. Bankların generativ süni intellektdən istifadə planları isə insan əməyinin hansı formada əvəzlənəcəyinə dair ilk real mənzərəni ortaya qoyur. ABŞ-ın ən böyük kommersiya banklarının bir çoxu 100 minlərlə əməkdaş çalışdırır, ümumilikdə FDIC üzrə kommersiya bank sektorunda bu rəqəm 2 milyona yaxınlaşır. Buna həm kassir işçiləri, həm də yüksək məbləğli sövdələşmələr həyata keçirən bankirlər, eləcə də süni intellekt sistemlərini quracaq minlərlə proqramçı daxildir.

Ölkə.az Valyuta.az-a istinadla mövzunu daha yaxşı anlamaq üçün əsas bank rəhbərlərinin AI dövründə işçi sayına dair ən açıq mesajlarını təqdim edir:

Cemi Dimon — "JPMorgan Chase"in baş direktoru

Dimon bir çox CEO-dan fərqli olaraq, açıq şəkildə etiraf edir ki, AI bəzi işləri sıradan çıxaracaq:

“AI iş yerlərini aradan qaldıracaq. İnsanlar artıq reallıqdan qaçmağı dayandırmalıdır”, – Dimon Fortune tədbirində deyib.

Onun sözlərinə görə, AI bəzi vəzifələrdə “köməkçi pilot”, bəzi proseslərdə isə “zəhmət tələb edən işləri tamamilə əvəz edən alət” olacaq.

CNN-ə müsahibəsində isə Dimon bildirib:

“Əgər bu prosesləri düzgün idarə etsək, işçi sayı sabit qala və hətta arta da bilər”.

O həmçinin qeyd edir ki, artan kibertəhlükələr AI sahəsində yeni işlərin yaranmasına da səbəb ola bilər:

“Cinayətkarlar AI-dən istifadə edəcəklər. Biz isə kibertəhlükəsizlikdə daha da güclənmək üçün bu texnologiyadan istifadə etməliyik”.

David Solomon — "Goldman Sachs"ın baş direktoru

Solomonun ən dəqiq mövqeyi bu ilin əvvəlində yaydığı daxili memo ilə məlum olub. Sənəddə AI-nin səmərəliliyi artıracağı və bunun işə qəbul prosesini ləngidəcəyi bildirilirdi:

“Mümkün olduğu qədər işçi artımının qarşısını almalı və səmərəliliyə fokuslanmalıyıq”.

Bununla belə, Solomon deyir ki:

“Biz daha yüksək dəyər yaradan insanlara ehtiyac duyuruq və onlara sərmayə qoymağa imkanımız var”. O hesab edir ki, növbəti 10 ildə AI nəticəsində bəzi vəzifələr azalacaq, lakin yüksək dəyərli mütəxəssislərin sayı arta bilər. AI-nin ən tez təsir göstərəcəyi sahələrdən biri isə proqram təminatı inkişafı olacaq.

Ceyn Freyzer  — "Citigroup"un baş direktoru

Freyzer AI-nin bank sektoruna geniş təsir edəcəyini düşünür. Onun 2023-cü ildə "LinkedIn"də yazdığı qeyddə deyilirdi:

“Qısa müddətdə generativ AI məhsuldarlığı kəskin artıracaq. Uzun müddətdə isə kod yazılmasından tutmuş müştəri xidmətinə qədər bankın bütün funksiyalarını dəyişə bilər”.

"Citigroup" artıq AI-nin əməliyyat təsirlərini görür:

1 milyon avtomatik kod yoxlaması, həftədə təxminən 100 min saatlıq iş gücünün qənaəti

Freyzer CNN-ə bildirib ki, AI qlobal səviyyədə ən azı 50% tətbiq edilmədiyi müddətdə kütləvi ixtisarlar baş verəcəyini düşünmür:

“Hələ orada deyilik və nə qədər sürətlə gedəcəyini bilmirik.”

Çarlis Şarf — "Wells Fargo"nun baş direktoru

"Wells Fargo" artıq 2019-dan bəri işçi sayını təxminən 25% azaldıb və "Scharf" bu tendensiyanın davam edəcəyini bildirir:

“Gələcəkdə daha az işçi ilə işləmək ehtimalı yüksəkdir... AI-nin işçiləri azaltmayacağını deyənlər reallığı doğru qiymətləndirmirlər.”

Şarfın sözlərinə görə, AI artıq mühəndislərin məhsuldarlığını 30–35% artırıb və yaxın illərdə hüquq, uyğunluq və çağrı mərkəzlərində də işçi ehtiyacını azalda bilər.

Brayan Moynihan — "Bank of America"nın baş direktoru

"Bank of America" minimum əməkhaqqını 25 dollar səviyyəsinə qaldırıb. Moynihan isə AI-nin bəzi şöbələri kiçiltməsinə baxmayaraq, əsas strategiyanın işçiləri yenidən təlimləndirmək olduğunu deyir:

“Əsas məsələ insanları yenidən yerləşdirmək və onlara yeni bacarıqlar qazandırmaqdır”.

Bankın AI virtual asistenti Erica, 2025-ci ilin noyabrında 1,4 milyard müştəri qarşılıqlı əlaqəsini avtomatlaşdırıb və bu, təqribən 11 min tam ştat ekvivalenti iş yükünü əvəz edib.