“Bu vergi bərpa olunsa, işçilərin gəlirləri 7% azalacaq” “Dövlət qurumları bunu edirlər ki, “planı 105% yerinə yetirmişik” deyə bilsinlər”

“Hələ keçən ilin sonunda düşünürdüm ki, 2025-ci ildə Azərbaycanın iqtisadi müstəvisində ən çox müzakirə olunan məsələlərdən biri qeyri-neft və qeyri-dövlət sektorunda gəlir vergisinə tətbiq olunan moratorium olacaq. Amma məlum olmayan səbəblərə görə bu mövzu kifayət qədər müzakirə olunmur”.

“AzPolitika” xəbər verir ki, bunu iqtisadçı Toğrul Vəliyev gələn ilin büdcəsində vergi sektoru ilə bağlı gözlənilən dəyişiklikləri şərh edərkən bildirib.

Ekspert qeyd edib ki, sentyabrın 15-də Maliyyə Nazirliyinin 2026-cı ilin ilkin büdcə göstəricilərini yayması ilə KİV-də müəyyən qədər bu mövzuya diqqət verilməyə başlanılıb. Toğrul Vəliyev vurğulayıb ki, hətta korporativ sahədə belə bu məsələ ciddi müzakirə olunmur. Onun sözlərinə görə, əgər vergi sistemi 2019-cu ildən əvvəlki qaydalara qayıtsa, qeyri-neft və qeyri-dövlət şirkətlərində hətta maaş artmasa belə, işçilərlə bağlı xərclər, ən azı 7% artacaq. Bu səbəbdən bütün şirkətlər bu mövzunu diqqət mərkəzində saxlamalı idilər, lakin heç kim bunu etməyib.

Toğrul Vəliyev bildirib ki, mövzunu başa düşən işçilər də eyni münasibət göstərirlər. Əgər köhnə sistem qayıtsa, işçilərin real gəlirləri 7% azalacaq. Məsələn, əgər maaş inflyasiyaya uyğun 6% artırılsa belə, 2026-cı ildə 2025-ci illə müqayisədə sərəncamda qalan vəsait az olacaq. Ekspert bunu absurd vəziyyət adlandırıb, çünki qiymət artımı və qeyri-sabit iqtisadiyyat şəraitində belə bir zərər nəzərdə tutulur, amma heç kim məsələni ciddi müzakirəyə çıxarmır.

Ekspert deyib ki, gəlir vergisinə güzəştin ləğv olunacağı ilə bağlı dəqiq nəsə demək çətindir. O bildirib ki, rəqəmlərə baxsaq, 2022-2024-cü illərdə dövlət büdcəsinin fiziki şəxslərin gəlir vergisi üzrə gəlir həcmi göstərir ki, müvafiq maddə əməkhaqqından toplanan vergilərin əsas hissəsini təşkil edir. Toğrul Vəliyev vurğulayıb ki, əgər 2026-cı ilin yanvarın 1-dən güzəşt tamamilə ləğv olunsa, dövlət büdcəsi həmin maddə üzrə ən azı 3,2 milyard manat qazana bilərdi.

Ekspert bildirib ki, dövlət qurumları büdcəni hazırlayarkən göstəriciləri daha aşağı göstərirlər ki, sonradan “planı 105% yerinə yetirmişik” deyə bilsinlər. Bu isə kommersiya şirkətlərində işçilər üçün ciddi problemlər yarada bilərdi. Amma dövlət büdcəsi problemsiz təsdiqlənir.

T. Vəliyev qeyd edib ki, əgər güzəşt tamamilə ləğv olunsa, dövlət büdcəsində həmin maddə üzrə artım ən azı 43% olacaq və bu da 2 milyarddan 2,8 milyarda kimi yüksələ bilər.

Rasim Əliyev

“AzPolitika.info”