COP29 zamanı Azərbaycana qarşı törədilən kibertəhdidlər yeni hibrid savaşın bir çox yeni komponentlərinin üzə çıxardı RƏY AZƏRTAC

Bakı, 21 dekabr, AZƏRTAC

Qlobal mərkəzləşmə ssenarilərinin yaratdığı səciyyəvi tendensiyalardan biri də milli, regional və beynəlxalq təhlükəsizliyə qeyri-hərbi çağırışların və təhdidlərin getdikcə daha da intensivləşməsi, bir-birini sürətlə əvəz etməsi, yaxud tamamlamasıdır. Bu təhdidlərin müəyyən hissəsi tamamilə yeni keyfiyyət və komponentlərə malik olduğu üçün bir çox hallarda müstəqil inkişaf yolu seçən, geosiyasi qarşıdurmalarda alətə çevrilmək istəməyən dövlət və cəmiyyətləri ciddi çağırışlar qarşısında qoyur. Amerikalı general və hərbi ekspert Maykl İşervud “Hibrid müharibə üçün hava gücü” adlı monoqrafiyasında hibrid müharibənin sərhədləri və mahiyyəti ilə bağlı önəmli bir məqama diqqət çəkir. Onun qənaətinə görə, hibrid müharibə şərti xarakter daşıyır və beynəlxalq hüquqa, ədalət prinsiplərinə söykənən müharibə ilə qeyri-qanuni müharibə arasındakı fərqi aradan qaldırır.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında Milli Məclisin deputatı, siyasi ekspert Elçin Mirzəbəyli bildirib.

Onun sözlərinə görə, hibrid təhdidlərin mənşəyi bir qayda olaraq hədəf ölkənin iqtisadiyyatını sarsıtmaq, təzyiq göstərmək, pozucu informasiya və psixoloji əməliyyatlar aparmaq üçün öz imkanlarından istifadə edən dövlət və qeyri-dövlət strukturları hesab olunur. “Hibrid təhdidlərin – qanunsuz və şərti müharibələrin əsas arenası isə şübhəsiz ki, kiberməkan hesab olunur. Ənənəvi geosiyasi nəzəriyyələrin komponentlərindən fərqli olaraq, kiberməkan geosiyasi eksperimentlərin, yeni siyasi texnologiyaların həyata keçirilməsi üçün daha əlverişli imkan yaradır. Artıq ayrı-ayrı ölkələrdə baş verən prosesləri nəzarətdə saxlamaq və öyrənmək üçün casus şəbəkələrinin saxlanılmasına, “vətəndaş cəmiyyəti institutları” adı altında fəaliyyət göstərən nüfuz müvəkkillərinə də böyük ehtiyac qalmır. Bütün eksperimentlər kiberməkanda aparılır və ehtiyac duyulduğu halda eyni sosial çətir altında toplanmış qruplar vasitəsilə real məkanda həyata keçirilir”, - deyə E.Mirzəbəyli əlavə edib.

Milli Məclisin deputatı kiberməkanın unikallığından danışarkən bildirib ki, burada virtual proseslərlə real proseslər iç-içədir, onları bir araya gətirmək, istiqamətləndirmək isə an məsələsidir. “Real və kiber geosiyasi məkanın yeni mexanizmləri şübhəsiz ki, hansısa virtual şüur vasitəsilə idarə olunmur. Onları idarə edən, istiqamətləndirən beyin mərkəzləri və “yumşaq güc” texnologiyasının əvəzedilməz oyunçuları olan, demokratiya, insan hüquq və azadlıqları, mətbuat, söz və fikir azadlığı kimi fundamental dəyərlərin arxasında gizlədilmiş beynəlxalq hüquq-müdafiə təşkilatları, media resurslarıdır. Qlobal güc mərkəzlərinin nəzarətində olan bu təşkilatlar bir qayda olaraq ötürücü funksiyasını yerinə yetirirlər. Yəni, istər real, istərsə də kiber geosiyasi məkanda həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan hər hansı bir ssenari üçün zəmin bu təşkilatların və onların nəzarətində olan təsir agenti şəbəkələrinin iştirakı ilə yaradılır”, - deyə o vurğulayıb.

Siyasi ekspertin qənaətinə görə, COP29 ərəfəsində, eləcə də bu mötəbər tədbir zamanı ölkəmizə qarşı “ayaq açan” kibertəhdidlər yeni hibrid savaşın bir çox yeni komponentlərinin gün işığına çıxmasına zəmin yaratdı.” Bu baxımdan Milli Məclisin Xarici müdaxilələrə və hibrid təhdidlərə qarşı komissiyası tərəfindən hazırlanmış “COP29-a qarşı hibrid hücumlar: Cəmiyyətimiz hibrid təhdidlərin qurbanı olmamalıdır!” adlı hesabatın hibrid təhdidlərin yeni komponentlərinin aşkarlanması və onlara qarşı mübarizənin təşkili baxımından faydalı olacağını düşünürəm”, - deyə deputat qeyd edib.