Dünyanın ən soyuq və ən isti yerləri: Fərqlər və şərtlər

Dünya üzərindəki iqlim şəraiti, müxtəlif coğrafi bölgələrdə əhəmiyyətli fərqliliklər göstərir. Ən soyuq və ən isti yerlər isə planetimizin ən sərt və eyni zamanda ən heyrətamiz iqlim şəraitinə malik bölgələrində yerləşir. AzPost bildirir ki, bu yerlər, həyatın mövcud olma şərtlərindən, insanların oradakı yaşayışına qədər bir çox fərqi ortaya qoyur.

Ən soyuq yerlər

Dünyanın ən soyuq yeri Antarktida, xüsusilə Şərqi Antarktika Yaylasıdır. Burada temperatur, hətta -93.2°C-ə qədər düşə bilər. Bu, planetimizin ən aşağı temperaturudur və heç bir digər ərazi bu qədər soyuq deyil. Antarktida, həmçinin insanların yaşamadığı nadir yerlərdən biridir, çünki burada həyatın mövcud olması çox çətindir.

Soyuq iqlim şəraitinin daha da sərtləşdiyi bölgələrdən biri də Rusiya Federasiyasının Sibir bölgəsində yerləşən Oymyakon kəndidir. Oymyakonda 1924-cü ildə ölçülən -71.2°C temperaturu, daimi yaşayış olan ən soyuq yer olaraq tarixinə yazılıb. Burada insanlar, kəskin soyuqla mübarizə apararaq, xüsusilə qış aylarında həyatda qalmaq üçün xüsusi hazırlıq edir.

Bir başqa soyuq yer isə, müasir dövrdə də ən sərt hava şəraiti ilə tanınan Yakutsk şəhəridir. Burada, 2023-cü ilin yanvar ayında -62.2°C-ə qədər aşağı düşən temperatur, Yakutskun dünyanın ən soyuq şəhəri olmasına səbəb olur. Bu ərazidə insanların həyatı ekstremal şəraitə uyğunlaşmışdır və burada qış aylarında həyatın davam etməsi yalnız yüksək texnologiya və fiziki hazırlıqla mümkün olur.

Ən isti yerlər

Dünyanın ən isti yeri, ABŞ-ın Kaliforniya ştatında yerləşən Ölüm Vadisidir. Bu ərazidə, 1913-cü ildə ölçülən 56.7°C temperaturu, hələ də dünya rekordunu təşkil edir. Ölüm Vadisi, dəniz səviyyəsindən 86 metr aşağıda yerləşir və bu, onun temperaturunun yüksəlməsinə əlavə təsir göstərir. Burada temperatur günün ən isti saatlarında heç vaxt 40°C-dən aşağı düşmür.

Digər bir isti bölgə, İranın cənub-şərqində yerləşən Daşt-e Lut səhrasıdır. 2005-ci ildə bu bölgədə 70.7°C temperaturu qeydə alınıb və bu, səhrada qeydə alınmış ən yüksək temperaturdur. Bu isti bölgədə həyat çox çətindir və burada yalnız xüsusi flora və fauna növləri sağ qala bilər.

Küveytin Mitribah kəndində isə 2016-cı ilin iyun ayında 53.9°C-lik istilik ölçülüb. Bu da onu dünyanın ən isti şəhərlərindən biri edir. Küveytin çöl iqlimi, bərk günəş şüaları və rütubətsiz hava şəraiti ilə xüsusilə isti aylarda həyatın davam etdirilməsi üçün ciddi çətinliklər yaradır.

Soyuq və isti yerlər arasındakı fərqlər

Soyuq və isti bölgələr arasındakı ən böyük fərq, onların coğrafi mövqeyindən irəli gəlir. Soyuq yerlər, əsasən planetin yüksək enliklərində və qütb ərazilərinə yaxın bölgələrdə yerləşir. Bu yerlərdə uzun, sərt qışlar və qısa, soyuq yaylar müşahidə olunur. Əksinə, isti yerlər, tropik və subtropik zonalarda yerləşir və burada uzun, quru yaylar ilə qısa, mülayim qışlar olur.

Yüksəklik də əhəmiyyətli bir rol oynayır. Ən isti bölgələrdən bəziləri, xüsusilə dəniz səviyyəsindən çox aşağıda yerləşir, məsələn, Ölüm Vadisi. Digər tərəfdən, ən soyuq yerlər, yüksək dağlıq ərazilərdə yerləşən yaylalardır.

Soyuq ərazilərdə, insanlar qış aylarının sərt şəraitinə uyğunlaşmaq üçün xüsusi geyimlərdən və binalardan istifadə edirlər. İsti bölgələrdə isə insanlar, gündüz saatlarında günəşdən qorunmaq üçün su ehtiyatlarını səmərəli istifadə edir və fəaliyyətlərini daha çox gecə saatlarına yönəldirlər.

Dünyanın ən soyuq və ən isti yerləri, bəşəriyyətin təbii mühitə uyğunlaşma qabiliyyətini test edən, eyni zamanda təbiətin sərt tərəflərini nümayiş etdirən bölgələrdir. Hər bir ərazi, özünəməxsus coğrafi, iqlim və mədəni xüsusiyyətləri ilə insanları öz sərhədlərinə uyğunlaşmağa və təbiətlə mübarizə aparmağa məcbur edir. Bu ekstremal şəraitlər, yalnız həyatın davam etməsi baxımından deyil, həm də təbiətin gücünü və dünyanın müxtəlif coğrafi zonasının necə müxtəlif şəraitlər yaratdığını göstərir.

Paylaş