Ekspert: Orta Dəhliz daha rəqabətqabiliyyətli və biznes üçün əlverişli marşruta çevrilmək baxımından yaxşı perspektivlərə malikdir MÜSAHİBƏ

Bakı, 6 oktyabr, Tamilla Məmmədova, AZƏRTAC

Orta Dəhliz Avropa ilə Asiyanı birləşdirən nəqliyyat marşrutu kimi tədricən daha böyük əhəmiyyət qazanmaqdadır. Onun inkişafı beynəlxalq ticarət və logistika üçün böyük önəm daşıyır, lakin bu marşrut infrastruktur məhdudiyyətlərindən tutmuş tariflərin və gömrük prosedurlarının razılaşdırılmasına qədər bir sıra çətinliklərlə üzləşir. Mövzu ilə bağlı beynəlxalq logistika üzrə ekspert, mürəkkəb təchizat zəncirlərinin idarə edilməsi və logistika proseslərinin optimallaşdırılmasında ixtisaslaşmış beynəlxalq “Kenderi Logistics” şirkətinin direktoru Vyaçeslav Kazarovun AZƏRTAC-a müsahibəsini təqdim edirik.

– Bu gün Orta Dəhliz Avrasiya üçün strateji marşrut kimi dəyərləndirilir. Hazırda o, dövlət deyil, biznes baxımından ənənəvi marşrutlarla müqayisədə nə dərəcədə rəqabətqabiliyyətlidir?

– Biz ilk növbədə müştərilərimiz üçün xidmət təminatçılarıyıq və onların biznesinin və layihələrinin uğuru məhz təqdim etdiyimiz xidmətlərin keyfiyyətindən asılıdır. Hazırda bir çox şirkətlər Orta Dəhlizi seçir, çünki korporativ siyasət və ya sanksiya riski kimi müəyyən çağırışlarla üzləşirlər. Bununla belə, ənənəvi marşrutlardan istifadə imkanı olan şirkətlər hələ də həmin yollarla işləməyə üstünlük verirlər. Bu da göstərir ki, Orta Dəhliz hələ inkişaf mərhələsindədir və gələcəkdə rəqabətqabiliyyətini artırmaq üçün böyük potensiala malikdir.

– Region ölkələri arasında tranzit axınları uğrunda sağlam rəqabət mövcuddur. Bu rəqabəti sinerjiyə çevirmək mümkündürmü və biznes bu prosesə necə töhfə verə bilər?

– Sağlam rəqabət həmişə inkişafın mühərrikidir. O, xidmət keyfiyyətinin yüksəlməsinə, yeni həllərin və alternativ marşrutların yaranmasına, eləcə də biznesin iştirakına və artmasına səbəb olur. Əsas odur ki, bu rəqabət açıq və ədalətli olsun, dövlət qurumlarının və ya ayrı-ayrı şirkətlərin əlində monopoliyaya çevrilməsin. Bu baxımdan biznes tranzit axınlarının səmərəli bölüşdürülməsində mühüm rol oynaya bilər və marşrutun “dar boğazlarında” yüklənməni minimuma endirməyə çalışa bilər.

Bizim şirkətin müxtəlif ölkələrdə ofisləri var və logistik axınlara nəzarət imkanı mövcuddur. Biz mütəmadi olaraq müxtəlif marşrutları təhlil və tətbiq edir, yüklənmələri, mövsümi və risk amillərini, eləcə də müştəri tələblərini nəzərə alaraq optimal həllər tətbiq edirik. Bu çevik yanaşma ümumi uğura və Orta Dəhlizin inkişafına xidmət edir.

– Qazaxıstan, Azərbaycan və Gürcüstan Orta Dəhlizi böyük beynəlxalq yükgöndərənlər üçün daha cəlbedici etmək üçün hansı birgə addımlar atmalıdırlar?

– Əvvəlcə bütün tranzit proseslərinin tam sistemləşdirilməsi vacibdir. Gömrük və qiymət sistemləri vahid məlumat bazalarına inteqrasiya edilməlidir. Bu ölkələrin gömrük qanunvericilikləri bir-birinə çox bənzədiyindən, vahid tranzit gömrük prosedurlarını tətbiq etmək mümkündür ki, bu da Qazaxıstan, Azərbaycan və Gürcüstan sistemlərində avtomatik əks olunsun.

Bu yanaşma gömrük keçidini xeyli sadələşdirəcək və sürətləndirəcək, tranzit yüklərin əlavə nəzarətini azaltmağa imkan verəcək. Prosedurlarda sadəlik və operativlik sifarişçilər, müştərilər və yükgöndərənlər üçün hər zaman həlledici amillərdir. Belə bir sistem Orta Dəhlizi beynəlxalq bazarda daha rəqabətqabiliyyətli və cəlbedici edəcək.

– Gələcəyə baxsaq, hansı innovasiyalar (yaşıl logistika, pilotsuz yük maşınları, sənəd dövriyyəsində blokçeyn və s.) Orta Dəhlizin üstünlüyünə çevrilə bilər?

– Gəlin, mərhələli şəkildə nəzər yetirək. Artıq bu gün kağız sənədlərdən istifadənin əhəmiyyətli dərəcədə azaldılması mümkündür, yəni nəqliyyat və kommersiya sənədlərinin əksəriyyətini elektron şəkildə tərtib etmək və saxlamaq olar. Onlar göndərən şirkət və ya sifarişçi tərəfindən elektron imza ilə təsdiqlənir, nəzarət orqanlarının inspektorları tərəfindən elektron möhürlərlə təsdiq edilir. Bu, şəffaflığı və təhlükəsizliyi artırmaqla yanaşı, tranzit, idxal və ixrac yükləri üzrə avtomatik analitika aparmağa, həmçinin dövlət büdcələri üçün vergi daxilolmalarını və digər vacib məlumatları izləməyə imkan verir.

Növbəti təbii addım isə həm dəmir yolu, həm avtomobil daşımalarında, gələcəkdə isə hava və dəniz nəqliyyatında da pilotsuz texnologiyaların tətbiqi olacaq. Bu, insan iştirakını minimuma endirəcək, gömrük və tranzit prosedurlarını sürətləndirəcək, ümumi effektivliyi və ekoloji dayanıqlığı artıracaq.

Bu innovasiyaların birgə tətbiqi Orta Dəhlizin rəqabətqabiliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yüksəldə, onu beynəlxalq biznes üçün ən müasir və cəlbedici marşrutlardan birinə çevirə bilər.

– Nəhayət, təsəvvür edək ki, 2030-cu ildir: “Kenderi Logistics” harada olacaq və siz Orta Dəhlizi necə görürsünüz – artıq Avrasiyanın tamhüquqlu “arteriyası”, yoxsa hələ inkişafda olan layihə kimi?

– “Kenderi Logistics” şirkətinin yaxın beş il üçün strategiyası Avropa–Asiya istiqamətində etibarlı və səmərəli tranzit marşrutu yaratmaq, həmçinin Amerika istiqamətindən axınların inteqrasiyasını təmin etməkdir. Biz bütün nəqliyyat növlərini əhatə edən bir sistem qurmağı planlaşdırırıq ki, bu da müştəri tələblərinə və tranzit vaxtına uyğun olaraq marşrut və daşınma növləri arasında çevik keçidi mümkün etsin.

Yüksək xidmət səviyyəsi, zəmanətli çatdırılma müddətləri və optimal logistika xərcləri təmin etməklə biz Orta Dəhlizi biznes üçün doğrudan da cəlbedici etmək niyyətindəyik. Müştərilər bu marşrutu xarici məhdudiyyətlərdən deyil, Avropa ilə Asiya arasında ticarət üçün ən əlverişli şərtləri təklif etdiyinə görə seçəcəklər ki, bu da hər iki istiqamətlərdə rəqabət qabiliyyətini təmin edəcək.

Beləliklə, 2030-cu ilə qədər Orta Dəhliz Avrasiyanın beynəlxalq yükdaşımalarında əsas rol oynayan tamhüquqlu “arteriyasına” çevriləcək, “Kenderi Logistics” isə regionun logistika sahəsində keyfiyyət və innovasiya standartlarını müəyyən edən aparıcı şirkətlərdən biri olacaq.