Ərdoğan Trampla hansı məsələləri müzakirə edəcək?
Metbuat saytından alınan məlumatlara görə, Icma.az xəbər verir.
Yerli mediada yayılan məlumatlara görə, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan apreldə Vaşinqtona səfər edərək Ağ Evin rəhbəri Donald Trampla görüşmək niyyətindədir. Bəs görüşdə hansı məsələlər müzakirə oluna bilər?
Politoloq Natiq Miri Metbuat.az-a açıqlamasında bildirib ki, Türkiyə və ABŞ prezidentləri arasında keçiriləcək görüşdə təhlükəsizlik, beynəlxalq münaqişələr, iqtisadi əlaqələr və hərbi əməkdaşlıq kimi məsələlərin əsas müzakirə mövzusu olacağı gözlənilir:
“İlk növbədə, Türkiyənin təhlükəsizlik məsələsi gündəmdə olacaq. Bu, Suriyanın şimalında mövcud olan PKK/YPG terrorçuları və ABŞ-nin onlara verdiyi dəstəklə bağlıdır. Türkiyə istəyir ki, Donald Tramp verdiyi sözü tutsun, ABŞ qoşunlarını Suriyanın şimalından çıxarsın və terrorçulara verdiyi dəstəyi tamamilə dayandırsın. Bu proses çərçivəsində həm də Suriyanın təhlükəsizliyi və ərazi bütövlüyü məsələləri müzakirə ediləcək. Artıq Türkiyənin dəstək verdiyi SDQ – PKK-nın siyasi qolu kimi təqdim edilən bu qüvvələr Suriyanın dövlət başçısı ilə müqavilə imzalayıblar. Müqaviləyə əsasən, Suriyanın vahid dövlət olaraq qalması və SDQ silahlı qüvvələrinin Suriyanın rəsmi ordu sisteminə daxil edilməsi ilə bağlı razılıq əldə olunub. Həmçinin, terrorçuların Suriyanı tərk etməsi ilə bağlı konkret razılaşmalar var. Digər mühüm müzakirə predmeti Ukrayna-Rusiya münaqişəsi olacaq. Türkiyə bu prosesdə bilavasitəaktiv iştirak etmək istəyini bəyan edib və hətta görüşlərin Türkiyədə keçirilməsini təmin edə biləcəyini bildirib. Türkiyə bu sahədə artıq praktiki təcrübəyə malikdir və həm Rusiya, həm də Ukrayna ilə bərabər məsafədə olan yeganə NATO ölkəsidir”.

Politoloqun sözlərinə görə, Cənubi Qafqaz məsələsi də müzakirə mövzularından biri olacaq:
“Türkiyə artıq bu regionda hərbi, siyasi və iqtisadi baxımdan mövcuddur. Avropanın giriş qapısı olan Gürcüstan və ən güclü strateji ölkəsi olan Azərbaycanla ciddi təmasları var. Bu baxımdan Türkiyə, əlbəttə ki, Cənubi Qafqazda söz sahibi olmaq istəyini bəyan edəcək. Bu kontekstdə Orta Dəhliz layihəsi də ciddi müzakirə ediləcək. Bu layihə ABŞ və Donald Tramp administrasiyasının geosiyasi və geoiqtisadi maraqlarına uyğun olduğuna görə, onun inkişafı ilə bağlı qərarlar qəbul edilə bilər. Həmçinin Azərbaycan və Ermənistan arasındakı münaqişənin həlli məsələsi də danışıqların gündəmində olacaq”.
N.Miri Türkiyənin Avropa İttifaqı ilə münasibətləri və Avropanın yeni güc mərkəzi olaraq öz hərbi potensialını gücləndirməsi məsələsinin də görqşdə müzakirə olunacağı qənaətindədir:
“ABŞ NATO üzrə Türkiyənin strateji müttəfiqidir. Əgər ABŞ Avropanın təhlükəsizliyini təmin etməkdən imtina edirsə, Avropa öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün yeni addımlar atmalıdır. Artıq bu yöndə konkret razılaşmalar var. Ancaq bu razılaşmalar və ayrılacaq 8 milyard avro həcm olaraq nə qədər böyük olsa da, Türkiyənin iştirak etmədiyi təhlükəsizlik sistemi Avropa üçün yetərli olmayacaq. Türkiyənin bilavasitə bütöv təhlükəsizlik sistemində bərabərhüquqlu iştirakına, həm də onun inkişaf etmiş hərbi sənaye kompleksinin də Avropa ilə birgə fəaliyyətinə ehtiyac var. Bu baxımdan Türkiyə Avropanın bir çox müdafiə proqramlarında iştirak etmək niyyətini bildirib. Görüşdə NATO-nun gələcək perspektivləri də müzakirə olunacaq. Son dövrlərdə həm Avropada, həm də ABŞ-də NATO-nun parçalanması və dağılması ilə bağlı fikirlər səsləndirilir. Buna görə də Türkiyə və ABŞ liderləri bu təşkilatın gələcəyi ilə bağlı müzakirələr aparacaqlar”.
Politoloqun fikrincə, Türkiyənin ABŞ-dən almaq istədiyi döyüş təyyarələri məsələsi də görüşdə əsas müzakirə mövzularından biri olacaq:
“Türkiyə artıq 40 ədəd F-16 təyyarəsinin alınması ilə bağlı ABŞ-la razılaşma əldə etsə də, hələ də bu qırıcılar Türkiyəyə təhvil verilməyib. Bundan əlavə, F-35 proqramına yenidən qoşulmaq və ABŞ-ın Türkiyəyə tətbiq etdiyi sanksiyaların ləğvi məsələsi də gündəmə gələcək. Türkiyə bu qırıcıların pulunu əvvəlcədən ödəsə də, nə F-35-lər, nə də F-16-lar hələ də təhvil verilməyib”.
Sevinc İbrahimzadə / Metbuat.az
