Everestdən 100 dəfə hündür: Alimlər Yer mantiyasında nəhəng adalar tapdı

Alimlər Yer mantiyasının dərinliklərində hündürlüyü təxminən 1000 kilometrə çatan və 2000 kilometr dərinlikdə yerləşən nəhəng "adalar" kəşf ediblər.

Qaynarinfo "Earth" portalına istinadən xəbər verir ki, alimlər bu "adalar"ın qitə ölçüsündə olduğunu müəyyən ediblər. Onlar ətraf bölgələrdən daha isti və çox qədimdirlər - təxminən yarım milyard ildən çox yaşı olduğu güman edilir.

Utrext Universitetinin alimləri tərəfindən aparılan yeni araşdırmaya əsasən, Yer mantiyasında əvvəllər düşünüldüyündən daha az axın mövcuddur. Bu, mantiyanın yaxşı qarışdırılmış və sürətli axan bir sistem olması ilə bağlı ənənəvi nəzəriyyələrə meydan oxuyur.

Tapılan nəhəng "adalar" Afrikanın və Sakit okeanın altında yerləşir. Bu bölgələrdə olan strukturlar, elm adamlarının aşağı seysmik sürətə malik böyük ərazilər adlandırdığı fenomenlə xarakterizə olunur.

Nə aşkar edilib?

Araşdırmanın baş müəllifi Arven Deuss bildirib ki, bu nəhəng bölgələrin mahiyyəti hələ dəqiq bilinmir:

"Heç kim onların nə olduğunu bilmir. Onlar müvəqqəti bir hadisədir, yoxsa milyonlarla, hətta milyardlarla ildir mövcuddurlar - bu da qeyri-müəyyəndir".

Bölgələrin ətrafında bir zamanlar subduksiya prosesi nəticəsində Yer mantiyasına enmiş batmış tektonik plitələr mövcuddur. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, aşağı seysmik sürətə malik böyük ərazilər ətraf bölgələrdən fərqli olaraq, daha yüksək temperaturlarına görə seysmik dalğaları xeyli ləngidir.

Utrext Universitetinin alimləri seysmik dalğaları öyrənmək üçün yeni yanaşma tətbiq ediblər. Bu metod, dalğaların nə qədər ləngidiyini və Yerə nüfuz edərkən nə qədər enerji itirdiyini müəyyən etməyə imkan verib.

Seysmoloq Sudjaniya Talavera-Sozanın sözlərinə görə, gözlənilməz bir nəticə əldə edilib:

"Gözləntilərimizin əksinə olaraq, bu bölgələrdə zəif sönmə aşkar etdik, yəni səslər çox güclü səslənirdi. Lakin tektonik plitələrin "soyuq məzarlığı"nda sönmə daha çox idi və səslər çox zəif çıxırdı".

Materialların xüsusiyyətləri

Araşdırmanın həmmüəllifi Laura Kobdenin mineraloji təhlillərinə əsasən, bu "adalar" daha iri dənəli materiallardan ibarətdir. Tektonik plitələr isə daha kiçik dənələrdən ibarətdir.

Alimlər bu nəhəng ərazilərin tədqiq edilməsinin Yer qabığının səthində baş verən prosesləri daha yaxşı başa düşmək üçün vacib olduğunu bildiriblər. Bu, Yer daxilindəki mürəkkəb proseslər haqqında daha dəqiq təsəvvür yaratmağa kömək edəcək.

Arven Deuss bununla bağlı deyib:

"Yer mantiyası bütün bu hadisələri idarə edən mühərrik rolunu oynayır. Məsələn, mantiyadan çıxan böyük isti maddə qabarcıqları - mantiya plümləri - məhz bu böyük ərazilərin kənarlarında yaranır".

Aydın