Çinin ilk təkrar istifadəyə yararlı raketi mühərriki sınaqdan uğurla keçib

Bakı, 24 oktyabr, AZƏRTAC

Çinin “LandSpace” özəl kosmik şirkəti, ilk “Zhuque-3” təkrar istifadə edilə bilən raketini orbitə çıxarmaq istiqamətində mühüm addım atıb.

AZƏRTAC Çinin Mərkəzi Televiziyasına istinadla xəbər verir ki, mühəndislər raketi buraxılış meydançasında bərkidib və mühərriki tam gücü ilə işə salaraq əsas statik start sınağını keçirib. Sınaq uğurla keçib, bu da buraxılışı reallığa yaxınlaşdırıb.

Yaxın vaxtlarda “Zhuque-3” nəticələrin yoxlanılması və təhlili üçün texniki xidmət anqarına qayıdacaq. Bundan sonra mütəxəssislər buraxılış planını və prosedurlarını korrektə edəcəklər.

2024-cü ilin yanvar ayından, “Zhuque-3” ilk şaquli uçuş və enişini həyata keçirdikdən sonra, aparat hərtərəfli sınaq dövründən keçdi. İlk buraxılış tarixi hələ rəsmi elan olunmayıb. Metan yanacağı ilə işləyən raket ilk dəfə 2023-cü ilin sonlarında təqdim edildikdə, “LandSpace” onu 2025-ci ilin sonuna qədər kosmosa buraxacağına ümid etdiyini bildirib.

“Zhuque-3” layihəsi əsasən kütləvi peyk qruplarının buraxılışları üçün nəzərdə tutulmuş istehsalda yüksək səmərəli, aşağı qiymətli, təkrar istifadə oluna bilən maye yanacaqla işləyən raketdir.

“LandSpace”in yenilənmiş məlumatlarına görə, “Zhuque-3”ün hündürlüyü 66,1 metr, diametri birinci və ikinci pillələrdə 4,5 metr, əsas müqavimət sipəri yanında isə 5,2 metrdir. Raketin start çəkisi təqribən 570 ton təşkil edir, hərəkət qüvvəsi isə 750 tondan artıqdır.

Bu arada, digər Çin özəl aerokosmik şirkətləri də öz təkrar istifadə edilə bilən raket layihələrini fəal şəkildə təbliğ edir, misal üçün “Space Pioneer” (Tianlong-3) və “Interstellar Glory” (Hyperbola-3). “Zhuque-3”ün irimiqyaslı peyk şəbəkələrinin yaradılmasında istifadəsi planlaşdırılır. Bu daşıyıcı raketi bir sıra üstünlüklər fərqləndirir: yüksək yükgötürmə qabiliyyəti, aşağı qiymət və təkrar istifadə imkanı. “Zhuque-3” maye yanacaqla işləyən raket mühərriki ilə təchiz edilib. Raketin korpusu paslanmayan poladdan hazırlanıb.

Mütəxəssislərin vurğuladığı kimi, orbital missiyasını başa vurduqdan sonra “Zhuque-3” avtonom şəkildə Yerə qayıda bilər.

Sənaye rəhbərləri həmçinin qeyd edirlər ki, Çinin özəl kosmik sənayesi sürətlə inkişaf edir. “LandSpace”, ilk uğursuz buraxılışdan sonra “Zhuque-2”ni artıq dörd dəfə uğurla buraxıb. Çindəki özəl şirkətlər də ABŞ-dan daha az sərt qaydalara görə texnologiyaları daha sürətli inkişaf etdirə bilirlər. Bununla belə, sürətli tərəqqi qəzasız baş vermir. Məsələn, “Space Pioneer” statik sınaq zamanı təsadüfən raket pilləsini havaya buraxdı və o yaxınlıqdakı dağa çırpıldı.

“Zhuque-3” İlon Maskın “SpaceX” şirkəti ilə rəqabət aparmaq məqsədinə yaxınlaşır. Çin mühəndisləri ümid edirlər ki, təkrar istifadə edilə bilən raketin uğurlu buraxılışı ölkəyə kosmik missiya xərclərini azaltmağa və texnoloji inkişafı sürətləndirməyə imkan verəcək.

Sınaqlar göstərdi ki, raket yüklərə tab gətirə bilir və sabit işləyir, doqquz “Tianque-12A” mühərriki ilə sinxron şəkildə hərəkət qüvvəsini təmin edir. Bu, onun real buraxılışa hazır olmasının mühüm göstəricisidir.