FT: Fransanın nüvə çətiri Avropanı qorumağa yetərmi? Polemikalar və nəticə

Fransa prezidenti Emmanuel Makron Avropa liderləri ilə ölkəsinin nüvə arsenalının Rusiya təhlükəsinə qarşı istifadə edilib-edilə bilməyəcəyini müzakirə etməyə başlayıb. 

Qaynarinfo Financial Times-a istinadla yazır ki, bəzi ekspertlər Fransa nüvə arsenalının bütün Avropanı qorumaq üçün yetərli olmadığını bildirir.

Bu ideya, ABŞ prezidenti Donald Trampın İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Avropanın əsas təhlükəsizlik təminatçısı rolundan imtina etmək istəyini bildirməsindən sonra aktuallaşıb.

Nüvə qüvvələrinin müqayisəsi:

•Fransa: 300 nüvə başlığı

•ABŞ: 5000 nüvə başlığı

•Rusiya: 5580 nüvə başlığı (bəzi raketlər Belarusda yerləşdirilib)

Fransa Böyük Britaniyadan fərqli olaraq NATO-nun Nüvə Planlama Qrupunda (NPG) iştirak etmir. Chatham House beynəlxalq təhlükəsizlik üzrə eksperti Marion Messmerin fikrincə, Fransanın ən real addımı bu qrupa qoşulmaq olardı.

Alternativlər:

Fransa və Britaniya birlikdə Avropa ölkələrini qorumaq öhdəliyi götürə bilər.

Fransa NATO-nun nüvə planlama qrupuna müşahidəçi kimi qoşula bilər.

Fransanın nüvə doktrinası Avropanın kollektiv təhlükəsizliyi ilə uyğunlaşdırıla bilər.

Daha çox hərbi təlimlər və nüvə manevrləri keçirmək mümkündür.

Keçmiş NATO rəsmisi Kamille Qrand xəbərdarlıq edir ki, ABŞ müdafiəsindən imtina edərsə, Avropa ABŞ-ın "süni surətdə bənzəri" olan bir nüvə çətiri qurmağa çalışmamalıdır. Əksinə, Avropa öz təhlükəsizliyi üçün fərqli bir yanaşma tapmalıdır.

Polemikalar və Fransa üçün çətinliklər:

•Əgər Fransa sadəcə "bizə güvənin, prezident istəsə, müdaxilə edəcək" deməklə kifayətlənərsə, bu, digər Avropa müttəfiqləri üçün sakitləşdirici olmayacaq.

•Fransa bəzi NATO ölkələri ilə nüvə silahlarının yerləşdirilməsi və təlimlər mövzusunda razılaşmalara gedə bilər.

Son aylarda Polşa ABŞ-ın nüvə başlıqlarını Avropanın şərqinə, o cümlədən Polşaya yerləşdirməsini istəyib. Bu addım Rusiyaya qarşı ciddi bir siqnal ola bilər.

Son nəticə:

•Avropa Fransa və Britaniyanın nüvə arsenalından tam istifadə etmək üçün yeni mexanizmlər qurmalıdır.

•ABŞ-ın NATO-dan çıxacağı halda Avropanın müdafiə sistemini gücləndirmək üçün nüvə silahlanmasına trilyonlarla avro investisiya tələb oluna bilər.

Alpər