Günəşdə tac yağışı qeydə alınıb

Amerikalı alimlər elmi müşahidələri tarixində ilk dəfə Günəş tacının ətraflı təsvirlərini əldə ediblər. Elm adamları bildiriblər ki, bu, Kaliforniyadakı "Goode" teleskopunun köməyi ilə və yeni adaptiv optika sistemi sayəsində mümkün olub.
Reyting.az xəbər verir ki, "Nature Astronomy" elm jurnalında yeni araşdırmanın nəticələri dərc edilib.
Alimlər Kaliforniyanın ərazisində qurulan Günəş Rəsədxanasındakı "Goode" Günəş Teleskopu vasitəsilə əldə olunmuş yeni görüntülərini nümayiş etdiriblər. Aparat Günəş tacının incə detallarını maksimum aydınlıqla qeydə alıb.
Hazırda teleskop yenilənmiş adaptiv optika sistemindən istifadə edir və Yerin atmosferindəki turbulentlik nəticəsində yaranan təhrifləri aradan qaldırır. Günəş teleskopu müntəzəm, həmçinin smartfon kamerasında təkmilləşdirilmiş sabit optik cihaz kimi işləyir: daha dəqiq, daha geniş miqyasda. Cihazın köməyi ilə astronomlar Günəşdə baş verən, ilk dəfə görünən "tac yağışı" videosunu - ulduzun səthinə düşən qatılaşdırılmış formadakı plazma axınlarını qeyd ediblər.
“Günəşin tacı” adlanan nəhəng sahə günəş atmosferinin xarici hissəsidir. Bu yer hələ də elm üçün ən sirli sahələrdəndir ki, onun temperaturu milyonlarla dərəcəyə çatır. Təəccüblüdür ki, ulduzun alt təbəqələri yüzlərlə dəfə soyuqdur, ancaq günəş yağışı oraları da "yuyur". Alimlərin bu barədə bəzi fərziyyələri və ehtimalları olsa da, indiyədək bunun nəyə görə baş verdiyini dəqiq bilmirlər.
Elm adamlarının fikrincə, "Goode" teleskopunun vasitəsilə yeni əldə edilmiş elmi məlumatlar bu cür temperatur paradoksunun səbəblərini anlamağa kömək edə biləcək.
Tədqiqatçılardan biri deyib ki, Günəş küləyi məhz həmin tacda yaranır. Bu isə kosmik havaya təsir edən, Yer planetindəki peyklərin, elektrik şəbəkələrinin işində fasilələrə səbəb ola bilən yüklü hissəciklər axını deməkdir. Əvvəllər atmosferdə yaranan bu cür sirli yanlışlar elm adamlarına Günəş tacının aydın görüntüsünü əldə etmək üçün çox böyük maneələr törədirdi. Nəhayət yaxın keçmişdə alimlər 1000 kilometrdən çox olmayan bir qətnamə əldə ediblər - və bu, 80 il əvvəl idi. Lakin yeni və müasir adaptiv optika sistemi ilə bütün maneni dəf edə bilən, dəqiq işləyən "Goode" adlı teleskop 63 kilometrə qədər olan bütün detalları dəqiqliklə göstərib. Bu, teleskop üçün onun imkanlarının fiziki həddi sayılır.
Günəşi müşahidə etmək üçün adaptiv optikanın hazırlanmasında böyük əməyi olan amerikalı texnoloq və alim Tomas Rimmele deyib ki, bu sistem uzunmüddətli texnoloji boşluğun doldurulmasına səbəb olub, o cümlədən tac strukturlarının çəkilişini, görüntülərin effektini tamamilə yüksək bir səviyyəyə qaldırıb.
Oqtay QORÇU