Icma.az
close
up
RU
“Hər bir nitq pozuntusunun ayrılıqda korreksiya üsulları var” Aytəkin Hacıyeva

“Hər bir nitq pozuntusunun ayrılıqda korreksiya üsulları var” Aytəkin Hacıyeva

Bakivaxti portalından verilən məlumata əsasən, Icma.az bildirir.

Səhiyyə Nazirliyi Elmi-Tədqiqat Tibbi Bərpa İnstitutunun loqopedi Aytəkin Hacıyeva nazirliyin saytına müsahibə verib.

Bakıvaxtı.az müsahibəni təqdim edir.

- Aytəkin xanım, ilk öncə nitqin insan həyatındakı rolu haqqında məlumat verərdiniz...

- Nitq ünsiyyət zamanı ortaya çıxdığı üçün ilk öncə ünsiyyətin vacibliyini qeyd etmək istəyərdim. Ünsiyyət - kommunikasiyadır. Ünsiyyət zamanı biz öz hiss və duyğularımızı, fikirlərimizi ifadə edir, təhlükəsizliyimizi təmin edirik. Ünsiyyət uşaq anadan olduğu andan ağlayarkən və ananın da ona cavab verməsi ilə başlayır. Ünsiyyətə girmək bacarığı özümüzü bir şəxsiyyət kimi təsdiq etmək və əlaqələr qurmaq üçün vacib amildir.

Ünsiyyətin 2 forması var - verbal və qeyri-verbal. Nitq də ünsiyyətin verbal, yəni sözlə ifadə olunan formasıdır. Nitqdən istifadə bizə ünsiyyət zamanı özümüzü sözlərlə ifadə edə bilməyə, fikirlərimizi söz və cümlələrlə qarşı tərəfə bildirməyə imkan verir.

Nitq insanın ən ali psixi funksiyasıdır. Yəni, nitqin baş verməsində bir çox psixi funksiyalar, məsələn qavrama, təfəkkür, təhlil etmə və s. birlikdə iştirak etməlidir. Nitq qığıldama və işarələrdən, təqliddən başlayıb, öz dilində sərbəst və düzgün danışmağa qədər inkişaf edir. Nitq insanların anadangəlmə qabiliyyəti deyil. O, uşağın inkişafı ilə tədricən formalaşır və ətrafdakı bir çox amillərdən asılıdır. Nitq üçün birinci eşitmək vacibdir. Daha sonra mərkəzi nitq aparatında baş verən anlama və sözlərlə ifadə edə bilmək bacarığı, periferik nitq aparatında isə ağız, dil, dodaq, yumşaq damaq, udqunma, nəfəs alıb-vermənin normal qaydada olmağı lazımdır. Eyni zamanda, sosial varlıq olduğumuz üçün insanlarla sözlə ünsiyyət olduqca önəmlidir.

- Nitq pozuntuları daha çox kimlərdə müşahidə olunur və əsas səbəbləri hansılardır?

- Nitq pozuntuları həm uşaqlarda, həm də böyüklərdə müşahidə oluna bilər. Uşaqlarda daha çox anadangəlmə və funksional pozuntular zamanı, böyüklərdə isə sonradan qazanılmış nitq pozuntularına rast gəlinir. Əsas səbəbləri nevroloji, fizioloji, çevrə qaynaqlı faktorlar ola bilər.

- Nitq pozuntuları necə və hansı üsullarla aradan qaldırılır?

- Aradan qaldırılma üsulları pozuntunun yaranma səbəbindən birbaşa asılıdır. Hər bir nitq pozuntusunun ayrılıqda korreksiya üsulları var. Əgər pozuntu sadəcə funksional səbəbdəndirsə, o zaman loqopedik seanslar aparılır. Yox, əgər patoloji səbəb varsa və ikincili, üçüncülü səbəb kimi ortaya çıxıbsa, onda loqopedik seanslar pedaqoji, psixoloji, medikamentoz, fizioterapevtik və s. müalicə ilə birgə aparılır. Korreksiya işi zamanı əsasən şifahi və yazılı tapşırıqlar eyni anda nümayiş etdirilir. Nitqin bərpası prosesində sağlam analizatorlar, əsasən görmə və hərəki analizatorlara istinad etmək lazımdır. Loqopedik seanslara masaj, artikulyar aparatın gimnastik hərəkətləri, şifahi və yazılı nitqin bərpası, impressiv və ekspressiv nitq üzərində iş və s. daxildir. Bu zaman təyin olunan xüsusi terapiyalarla nitqdə özünü göstərən pozuntular qismən, ya da tamamilə aradan qaldırılır.

- Adətən rast gəlinən nitq pozuntusu haqqında məlumat verə bilərsiniz?

- Böyüklərə daha çox "afaziya" və "dizartriya" kimi qazanılmış nitqin itməsi müşahidə olunur. Bu pozuntular da daha çox insultdan sonra baş verir. İstər nitqin sensor (qavrama), istər motor (ifadə etmə), istərsə də nitqin düzgün tələffüz tərəfinin pozuntusu müşahidə olunur.

İnsultdan sonrakı bərpa müalicəsi bir qayda olaraq, uzunmüddətli medikamentoz və qeyri-medikamentoz kompleks tədbirlərin məcmusudur. Qeyri-medikamentoz bərpa müalicəsi reabilitasiya üçün dərmanlar qədər əhəmiyyətlidir. Burada müxtəlif kompleks metodlar - bədən tərbiyəsi, fizioterapiya, kurort-sanatoriya, psixoterapiya müalicə tətbiq edilir. Optimal şəraitdə reabilitasiya prosesinə fizioterapevt-reabilitoloq, loqoped, psixoterapevt, həkim-nevroloq da qoşulur.

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:106
embedMənbə:https://bakivaxti.az
archiveBu xəbər 10 Yanvar 2025 10:38 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see240

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see229

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see174

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see167

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see152

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see148

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see136

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see135

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see135

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see127

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see127

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see126

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see125

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see124

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see124

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see123

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see123

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see122

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see122

Yuxusuz halda sükan arxasına əyləşməyin! DYP dən həftəsonu XƏBƏRDARLIĞI

18 Oktyabr 2025 10:41see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri