Hesablama Palatası nöqtəni qoydu: Metroda bahalaşma olmamalıdır

Hesablama Palatası "Bakı Metropoliteni" QSC-də həyata keçirdiyi kənar dövlət maliyyə nəzarəti tədbiri nəticəsində nöqsanlar aşkar edib. 

Audit nəticəsində müəyyən edilib ki, səhmdar cəmiyyəti dövlət büdcəsindən ayrılan subsidiyadan təyinatı üzrə istifadə etməyib. Belə ki, sərnişindaşıma xidmətlərindən yaranan zərərin qarşılanması üçün nəzərdə tutulmuş subsidiyalar əmək haqqı, icbari sosial ayırmalar və kommunal xərclərə yönəldilib. 

Bundan əlavə, audit nəticələrinə əsasən, metropolitenin əsas fəaliyyət üzrə gəlirləri xərcləri 13,5 milyon manat üstələsə də, dövlət subsidiyalarının bir hissəsinin investisiya xərclərinə (əsaslı təmir və tikinti) yönəldilməsi maliyyə idarəçiliyində ziddiyyətlərə səbəb olub. Palata müәyyәn olunmuş nöqsanlarla bağlı bir sıra tövsiyələr verib. 

Qeyd edək ki, “Bakı Metropoliteni” davamlı olaraq ziyanla işlədiyini bildirir və hazırda hər gediş 50 qəpikdir. Hətta o da bildirilirdi ki, bir sərnişinin daşınması metropolitenə 70 qəpiyə başa glir. Hesablama Palatasının nəticələrinə görə isə bu, heç də belə deyil. 

Belə olan təqdirdə “Bakı Metropoliteni”ndə gediş haqqı nəinki artırılmalı, əksinə, azaldılmalı deyilmi? İqtisadçı-ekspert Razi Abbasbəyli “Cebheinfo.az”-a bildirib ki, istər yerüstü, istərsə də hava nəqliyyatında xidmətlərin maya dəyəri süni şişirdilir:

“Təəssüf ki, bu istiqamətdə göstərilən xidmətlərin maya dəyəri ilə bağlı açıqlama vermirlər. Bu açıqlamalar adətən gizli saxlanılır. 

Adətən biz həm metropolitenin, həm də digər xidmətlərin maya dəyərinin bahalaşması haqqında açıqlamlarına rast gəlirik. Mütəmadi olaraq bildirirlər ki, qiymətlər yüksəlməlidir, artırılmalıdır, çünki həm xidmət səviyyəsinin yüksəldilməsi, həm də maya dəyəri üzrə xərclərin artması bunu zəruri edir. 

Nazirlər Kabinetinə bu səpkili müraciətlərə tez-tez rast gəlirik. Lakin təəssüf ki, maya dəyərinin necə, hansı xərclər hesabına formalaşması barədə heç bir açıqlama verilmir. Bu, ictimaiyyətdən gizli saxlanılır. Nəticə etibarilə də həm dövlət büdcəsindən əlavə subsidiyalar alır, eyni zamanda da gediş haqqının artırılması tələbi ilə çıxış edirlər. İndi isə biz metropolitendə xidmət üzrə maya dəyərinin süni şəkildə artırıldığına dair rəsmi auditin nəticələrini görürük”. 

O bildirib ki, tariflərin artırılmasının kökündə əlaqədar qurumların maya dəyərinin artması səbəbilə qiymətlərin artırılması xahişi durur: 

“Hər dəfə artımlarla bağlı Tarif Şurası qərar verəndə, maya dəyərinin necə, hansı xərclər hesabına formalaşdığına dair açıqlama vermir. “Bakı Metropoliteni”ndəki auditin nəticələri onu göstərir ki, əslində Azərbaycanda Tarif Şurasının qəbul etdiyi qərarların kökündə dayanan maya dəyərinin artması və xidmət səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədi heç də ədalətli deyil. ““Bakı Metropoliteni”ndə gediş haqları artırılmalıdır, çünki maya dəyəri üzrə xərclər artır” kimi müraciətlərə rast gəlirik. Hesablama Palatasının bu yoxlaması onu göstərir ki, əslində bu, süni şəkildə formalaşdırılıb. 

Əslində maya dəyəri artmır, xərclərə qənaət etməklə nəinki gediş haqqını artırmamaq, hətta qismən də olsa aşağı salmaq mümkündür. Təəssüf ki, bizdə bu təcrübə olmayıb. Ona görə də “Bakı Metropoliteni”ndə qiymətlər aşağı düşməsə də, bu faktlar ortada ikən ən azından bir neçə il gediş haqqı bahalaşmayacaq. 

Dövlət büdcəsindən ayrılan subsidiyadan təyinatı üzrə istifadə edilməməsi dövləti aldatmaqdır. Halbuki biz bu günə qədər eşidirdik ki, “Bakı Metropoliteni” ziyanla işləyir. Bu fakt onu göstərir ki, heç də ziyanla işləmirmiş, əksinə, gəlirlə işləyir”. 

Nigar Abdullayeva 
“Cebheinfo.az”