IAI baş direktoru: İran müharibənin gələcəyini dəyişdi

“30 illik zəhmətin nəticələri bir gecədə sınaqdan keçirildi – iranlılar gələcək döyüşlərin xarakterini dəyişdi”.

Bizimyol.info xəbər verir ki, bu sözləri İsrailin Hərbi Aviasiya Sənayesi (IAI - İsrail Aerospace Industries) konserninin baş direktoru Boaz Levi “Maariv” qəzetinə müsahibəsində deyib.

Boaz Levi — “Hetz” (Ox) raketdən müdafiə sisteminin yaradıcılarından biridir. O, İranın İsrailə endirdiyi zərbələrlə bağlı yeni detalları ictimaiyyətlə bölüşüb və bu hücumdan çıxarılan dərslərdən danışıb. Levi, İran hücumu gecəsi “Hetz” sisteminin işini yaxından izlədiyini deyərək bildirib ki, sistemin imkanlarını əvvəlcədən bilsə də, iranlıların sıx məskunlaşmış ərazilərə bu qədər kütləvi raket atacağı onu şoka salıb.

Onun sözlərinə görə, vaxtilə ABŞ-ın sabiq prezidenti Ronald Reyqan, “Hetz” layihəsində böyük rolu olan MAFAT bölməsinin rəhbəri Dov Ravivə “kosmosda ballistik raketləri vurmaq mümkündürmü?” sualını verəndə, Raviv belə cavab vermişdi: “Bəli, edə bilərik (Yes, we can)” — və əlavə etmişdi: “Bu cümlədə kifayət qədər israillilərə xas cəsarət var”.

Layihənin icrasına başlanandan bəri o, ciddi dəyişikliklərə məruz qalıb. “Onun forması da, imkanları da əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdi. Bu inkişafın nəticəsi olaraq yalnız “Hetz” deyil, onunla yanaşı digər müdafiə sistemləri ilə inteqrasiya edən çoxşaxəli bir sistem yaradıldı. Bu da vətəndaş olaraq bizim gecə rahat yatmağımıza imkan verir”, – deyə Levi bildirib.

Layihənin müxtəlif mərhələlərində – istinad və idarəetmə mühəndisi, baş mühəndis, proqram rəhbəri və nəhayət “Hetz 3”ün yaradıcısı kimi fəaliyyət göstərən Levi, hücum gecəsindəki hisslərini belə ifadə edib: “Evdə oturmuşdum, sistemin imkanları məni təəccübləndirmədi. Məni təəccübləndirən tək şey – iranlıların sıx ərazilərə bu qədər kütləvi hücum etmək qərarı oldu”.

Levi bildirib ki, bu hücumlar mövcud anlayışları dağıtdı: “Biz bilirdik ki, iranlılar raket atacaqlar. Amma bu qədər intensiv və kütləvi atəş açmaq – artıq bu, gələcək döyüşlərin simasını dəyişmək deməkdir”, - deyib.

O xəbərdarlıq edib ki, bu hücumdan sonra daha intensiv ballistik raket zərbələri gözləmək olar. Gözlənilməz ölçüdə olan bu hücumlara baxmayaraq, Levi “Hetz” sisteminin fəaliyyətindən razı qaldığını bildirib: “Bu, sürpriz idi. Amma gördüyünüz kimi, müdafiə sistemi də yüksək səviyyədə işlədi”, - deyə qeyd edib.

Levi əlavə edib ki, gələcəkdə bu cür hücumlar çoxsaylı PUA-lar, dron sürüləri və digər vasitələrin eyni vaxtda istifadəsi ilə müşayiət oluna bilər və bu da gələcək üçün yeni yanaşmalar tələb edəcək.

Perimetr müdafiə sistemlərinin baha başa gəlməsi ilə bağlı tənqidlərə cavab olaraq Levi vurğulayıb ki, qiymət müqayisəsi düzgün aparılmalıdır: “Uzun illərdir deyirik: raketin qiyməti ilə müdafiə sisteminin qiymətini müqayisə etmək düzgün deyil – müqayisə ediləsi əsas məqam mümkün dağıntının qarşısının alınmasıdır. Hər bir vətəndaş bu gün çox yaxşı bilir ki, yarım ton partlayıcının bir binaya düşməsi nə deməkdir”, - deyib.

Gələcəkdə raket təhdidlərinə qarşı effektiv mübarizə üçün Levi iki əsas prinsipə diqqət çəkib:

Müdafiə qatının daha yüksəkdə qurulması: “Bu qat nə qədər yüksəkdə olsa, İran raketlərinin yaratdığı problemlərin çoxu həll olunur”.Raketləri heç də sadə hesab etməmək: “Bu raketlər çox da sadə deyildi və biz onları əsla dəyərləndirmədən sala bilmərik. Onlar konkret hədəflərə istiqamətlənmişdi və biz onları müəyyən səbəblərdən vurmadıqda, hədəflərə dəydi”.

Qadir, Bizimyol.info