Icma.az
close
up
RU
İbtidai zəkanın İzi: neandertallar sümükdən necə yağ çıxarırdılar?

İbtidai zəkanın İzi: neandertallar sümükdən necə yağ çıxarırdılar?

Xalq qazeti saytından verilən məlumata əsasən, Icma.az məlumatı açıqlayır.

Almaniyada aparılan arxeoloji qazıntılar neandertalların mürəkkəb qidalanma strategiyalarından istifadə etdiyini üzə çıxarıb. Qazıntılar zamanı aşkar edilmiş minlərlə sümük fraqmenti bu qədim insanların böyük məməlilərin — atların, öküzlərin və maralların — sümüklərindən yağ çıxartmaq üçün onları sistemli şəkildə parçalayaraq odda qızdırdıqlarını göstərir.

Tədqiqat Almaniyanın Saksoniya-Anhalt federal torpağında yerləşən təbii Neumark-Nord landşaftında aparılıb. Qazıntı sahəsində — qədimdə dayaz göl sahili olan 50 kvadratmetrlik NN2/2B adlı ərazidə — 118 mindən çox sümük fraqmenti aşkarlanıb. Əldə olunan materialların əksəriyyəti üç santimetrdən kiçik ölçüdə olub.

Arxeoloqların bildirdiyinə görə, fraqmentlər azı 172 iri məməliyə — 56 ata, 45 öküzə (Bos primigenius) və 54 marala məxsusdur. Sümüklərin təxminən yarısında kəsik, qopartma və zərbə izləri qeydə alınıb ki, bu da ət parçalanması, ilik və sümükarası yağların çıxarılmasına dair klassik əlamətlərdir. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, bu proses zamanı ağır daş alətlərdən — örs və zərb alətlərindən istifadə olunub, tapılmış kömür parçaları və yanmış sümük qalıqları isə odun tətbiqinə işarə edir.

Alimlər belə qənaətə gəliblər ki, neandertallar burada sümük yağı hazırlamaq üçün indiyədək yalnız son paleolit və sonrakı dövrlərə aid sayılan texnikalardan istifadə ediblər. Məlum olub ki, düşərgəyə bütöv heyvan cəsədləri deyil, daha çox yağ ehtiva edən bədən hissələri gətirilirdi. Bu fakt neandertalların əvvəlcədən planlaşdırma qabiliyyətinə və müxtəlif bədən hissələrinin qidalanma baxımından dəyərini bildiklərinə dəlalət edir.

Tədqiqat müəlliflərindən biri, Almaniyadakı Leybnits Arxeologiya Mərkəzindən Luts Kindlerin rəhbərliyi ilə həyata keçirilmiş bu araşdırma göstərir ki, neandertallar yalnız ovçular deyildilər — onlar həm də toplayıcı, saxlama və emal edən cəmiyyət nümunəsi göstərirdilər. Görünür, onlar yağlı sümük hissələrini əvvəlcədən yığıb, göl kənarında yerləşən müvəqqəti sığınacaqlarda saxlayır, sonra isə odda qızdıraraq və bəlkə də qaynadaraq yağ çıxarırdılar.

Birbaşa qaynatma faktı aşkarlanmasa da, yanmış alətlər, kömür və termik dəyişikliklər bu ehtimalı gücləndirir. Sümüklər üzərində aparılan analizlər ovun ilboyu davam etdiyini də göstərib. Həmçinin ayı və canavarlara aid sümüklərdəki kəsik izləri yalnız ətin deyil, dərilərin də istifadə olunduğunu göstərir.

Bu kəşf neandertallar haqqında təsəvvürlərə yenidən baxmağa əsas verir. Görünür, onlar min illər əvvəl, əkinçiliyin formalaşmasından xeyli əvvəl, mürəkkəb qida emalı və saxlama texnologiyalarına yiyələnmişdilər. Qədim insanların bu bacarıqları onların təkcə sağ qalmaq yox, həm də qida ehtiyatlarını planlı şəkildə idarə etmək qabiliyyətini ortaya qoyur.

S.ELAY

XQ

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:65
embedMənbə:https://xalqqazeti.az
archiveBu xəbər 06 İyul 2025 12:19 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Bu məhsul marketlərdən yığışdırılır Təhlükəli bakteriya aşkarlanıb

05 İyul 2025 04:04see130

60 yaşdan sonra gündə 4 fincan kofe içsəniz...

05 İyul 2025 04:47see128

Trampın gözlənilməz tarifləri və...

05 İyul 2025 00:26see125

Səhnədə badə qaldırdı, yerə yıxıldı Video

04 İyul 2025 23:48see119

Portuqaliyalı ulduz İstanbula gəldi

05 İyul 2025 01:26see119

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycana səfəri başa çatıb FOTO

05 İyul 2025 01:16see119

Qəbələ rəsmən növbəti transferini açıqladı

04 İyul 2025 21:32see119

Şəkidə yük və minik avtomobilləri TOQQUŞDU: İkisi körpə olmaqla dörd nəfər xəsarət aldı

05 İyul 2025 15:18see117

UEFA “Barsa”nı 60 milyon cərimələdi

05 İyul 2025 06:10see117

Üç qardaş Xankəndidə xatirə şəkli çəkdirdi VİDEO

04 İyul 2025 21:28see116

İkili diplom proqramlarının məzun və tələbələrinin sayı açıqlanıb

04 İyul 2025 23:35see116

Məhkumlar arasında badminton yarışı keçirilib FOTOLAR

05 İyul 2025 10:02see114

Qonşu ölkəyə qovurucu istilərlə bağlı XƏBƏRDARLIQ edildi Temperatur 44 dərəcəyə çatacaq

05 İyul 2025 15:18see112

Boksçumuz Dünya Kubokunu bürünc medalla başa vurdu

05 İyul 2025 15:16see112

Avro qalxır, bu, Azərbaycan bazarına necə təsir edir? Açıqlama + VİDEO

05 İyul 2025 10:04see111

Niderland millisinin üzvü Braziliya klubundan ayrıla bilər

06 İyul 2025 17:50see111

Şahbaz Şərif Azərbaycanı tərk etdi

04 İyul 2025 21:30see110

Yuventus Mançester Yunayted lə anlaşdı

04 İyul 2025 21:54see110

Samir Bağırova görə öldürülən rəqqasənin bacısı illər sonra danışdı

05 İyul 2025 14:44see110

İki qulaq, bir ağız...

04 İyul 2025 23:02see110
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri