İlahiyyatçı: Müsəlman həccə getməzdən əvvəl borclarını ödəməli, zəkatını verməli, əmanətləri geri qaytarmalıdır

AMEA-nın Akademik Ziya Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, ilahiyyatçı Elvüsal Məmmədov ilahiyyatçı Elşad Mirinin həcc ziyarətini, Kəbənin ətrafında dövrə vurmağı inkar etməsinin müzakirə yaratmasına münasibət bildirib.

 
E.Məmmədov Pravda.az-a açıqlamasında deyib ki, İslam dini maddi imkanı yetən, sağlamlığı yerində olan müsəlmanlara ömürlərində bir dəfə həcc ibadətini vacib edib: "Bu barədə "Qurani-Kərim"də açıq-aşkar bildirilib. Eyni zamanda Məhəmməd Peyğəmbərin dövründən başlayaraq indiyə qədər əməli ənənə ilə bizə gəlib çatıb. İstəyənlər "Qurani-Kərim"ə baxa bilərlər. Nəinki həccin vacib olduğu deyilir, həmçinin həccin ayrı-ayrı ayinlərinə də işarə olunur. Həcc bütün müsəlmanlara aid olan kollektiv ibadəti ifadə edir. Məkkədə yerləşən Kəbəni həcc etmək Allahın çağırışına əməli surətdə hay vermək mənasına gəlir. Bir müsəlman həccə getməzdən əvvəl borclarını ödəməli, zəkatını verməli, əmanətləri geri qaytarmalıdır. Himayəsində olanların həccdə olacağı müddət ərzində dolanışığını təmin etməlidir. Həmçinin onun səfər xərclərinə və qurban kəsməyə yetəcək qədər kapitalı olmalıdır. Borc pulla həccə getmək icazəli deyil. Allah bizə bunu əmr etmir. Ümumiyyətlə, həcc pulla edilən ibadət deyil, amma səfərlə əlaqəli, günlərlə davam edən ayinlərdən ibarət olduğu üçün istər-istəməz həcci yerinə yetirən şəxslərdən maddi baxımdan imkanlı olmağı tələb edir. Buna görə də bəzən elə başa düşülür ki, həcc pulla edilir. Xeyr. Həcc qiymətlərinə gəlincə, Məhəmməd Peyğəmbərin dövründə də, ondan sonrakı vaxtlarda da, elə indi də imkanı çatan insanlar həcc ibadəti üçün Məkkəyə səfər edirlər. "Qurani-Kərim" də açıq şəkildə deyir ki, kimin maddi, fiziki imkanı çatırsa, həccə getsin. Həcc Məkkəyə getməyi, orada qalmağı, qidalanmağı tələb edən ibadət olduğu üçün şərtlərinə bütün bunlar daxildir".

 
E.Məmmədov bildirib ki, İslamda həcc ibadətinin olmadığı iddiası "Qurani-Kərim"in konkret ayələri ilə, Məhəmməd Peyğəmbərin təcrübəsi ilə bizə gəlib çatan əməli ənənə ilə ziddiyyət təşkil edir: ""Ali-İmran" surəsinin 97-ci ayəsində çox aydın şəkildə göstərilir ki, orada aydın nişanələr, İbrahim Peyğəmbərin məqamı vardır, ora daxil olan şəxs əmin-amanlıqdadır. Gücü çatan hər kəsin Həccə gedib, Kəbəni ziyarət etməsi insanların Allah qarşısında borcudur. Kim bu borcu inkar edərsə, özünə zülm etmiş olar. Yaxud "Həcc" surəsinin 27-ci ayəsində Allah İbrahim Peyğəmbərə buyurur ki, insanları həccə çağır. Onlar sənin yanına piyada və dəvələr üstündə gəlsinlər. Həmin surənin 32-ci ayəsində isə Allah buyurur ki, ey insanlar, sizə əmr etdiyim budur və hər kəs Allahın mərasiminə, yəni həcc əməllərinə hörmət etsə, şübhəsiz ki, bu, qəlblərin təqavasındandır. Göründüyü kimi, "Qurani-Kərim"də aşkar şəkildə həcc ayələri var. Məhəmməd Peyğəmbər öz səhabələrinə - müsəlmanlara bunu öyrədib. Nəhayət, həcc ibadəti Məhəmməd Peyğəmbərdən bizə olduğu kimi təkrarlanaraq gəlib çatıb".

 
E.Məmmədov E.Mirinin Kəbənin adi daşdan tikilməsi iddiasına da cavab verib: "Əlbəttə, bu da Kəbənin üstün simvolik məqamı ilə ziddiyyət təşkil edir. Çünki İslam ənənəsində açıq şəkildə göstərilir ki, Allaha şükr etmək məqsədilə İbrahim Peyğəmbər və oğlu İsmayıl Kəbəni tikiblər. Yalnız Allaha ibadət olunsun deyə onu "Allahın evi" adlandırıblar. Bu mənada Kəbə vəhdaniyyəti, monoteizmi ifadə edən tikilidir. Həcc ibadəti isə bir müsəlmanın nəzərində tövhidin, tək allahlığın əhəmiyyətini göstərən ibadətdir. Müsəlman həccə getməklə İbrahim Peyğəmbərin təkallahlıq təlimini təsdiqləmiş olur".

 
Aytəkin Qardaşova