İnsan beyni 32 yaşda “böyük“ mərhələsinə keçir ARAŞDIRMA

Böyük Britaniyanın Kembric Universitetinin alimləri insan beyninin inkişafında bir neçə mərhələ müəyyən ediblər.

Moderator.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Communications" jurnalında dərc olunub.

Alimlərin fikrincə, insan beynində 32 yaşdan sonra "böyük" mərhələsi başlayır. Digər əsas keçidlər 9, 66 və 83 yaşlarda müşahidə olunur.

Alimlər yenidoğulmuşlardan 90 yaşlılara qədər 4 000-ə yaxın insanın diffuziya MRT beyin skanlarının müqayisəli təhlilini aparıblar. Bu MRT-lər beynin sinir əlaqələrinin xəritəsini yaradırlar.

Məlumata görə, uşaqlıq mərhələsi sinir əlaqələrinin konsolidasiyası ilə xarakterizə olunur. Uşaq böyüdükcə və öyrəndikcə beyində güclü sinir əlaqələri yaranır, lazımsız olanlar isə yox olur. Beynin ağ və boz maddəsinin həcmi artır və korteksin sıxlığı zirvəyə qədər qalınlaşır.

Daha sonra 9 yaşdan etibarən, beynin ağ maddəsinin həcmi artır və "yetkinlik" mərhələsi başlayır. Bu proses zamanı neyron əlaqələri "həyəcanlanır", beynin həm daxilində, həm də spesifik bölgələri arasında əlaqələrin effektivliyi artır və idrak qabiliyyətləri yaxşılaşır.

Həmin mərhələ təxminən 32 yaşda başa çatır. Bundan sonra beyin həyatın növbəti üç onilliyi üçün sabitləşir. Orqanın strukturunda əhəmiyyətli dəyişikliklər baş vermir, idrak qabiliyyətləri və şəxsiyyət xüsusiyyətləri faktiki olaraq dəyişməz qalır.

Növbəti keçid nöqtəsi 66 yaşda olur. Həmin vaxt əsas struktur dəyişikliyi baş vermir, lakin sinir əlaqələrinin tədricən yenidən təşkili və ağ maddə funksiyasının azalması başlayır. Son mərhələ təxminən 83 yaşda baş verir. Həmin yaş dövründə beynin inkişafının davamlı olmadığı, sinir əlaqələrinin neqativ təsirlərə həssaslığı, beyin hüceyrələrinin tədricən pisləşdiyi müşahidə edilib. /oxu.az/