İnsanlar 5200 il əvvəl təbiəti qurğuşunla zəhərləməyə başlayıb

Heydelberq Universitetinin alman alimləri insanların ətraf mühiti qurğuşunla çirkləndirməyə 5200 il əvvəl - əvvəllər düşünüldüyündən 1200 il əvvəl başladığını aşkar ediblər. Kəşf Egey dənizinin dibindən və Yunanıstanın sahilyanı ərazilərindən toplanan çöküntü nüvələrinin təhlili nəticəsində edilib.

Qaynarinfo xəbər verir ki, tədqiqat "Communications Earth & Environment" (CEE) elmi jurnalında dərc olunub.

Komanda insan fəaliyyətinin quru və dəniz ekologiyasına necə təsir etdiyini anlamaq üçün 14 çöküntü nüvəsini təhlil edib. Torf bataqlığından götürülmüş nüvələrdən birində eramızdan əvvəl 3200-cü ilə aid qurğuşun izləri tapılıb. Bu, ətraf mühitin ağır metallarla antropogen çirklənməsinin ən erkən məlum sübutudur.

Tədqiqatın müəlliflərindən biri olan Dr Andreas Koutsodendris bildirib:

"Qurğuşun gümüşün istehsalı prosesi zamanı sərbəst buraxılıb, ona görə də onun ətraf mühitdə konsentrasiyası sosial-iqtisadi dəyişikliklərin mühüm göstəricisi kimi xidmət edir".

Alimlər həmçinin bitki örtüyündə və torpaqdan istifadədə dəyişiklikləri bərpa etmək üçün nüvələrdə saxlanılan polenləri tədqiq ediblər. Qurğuşun çirklənməsi və bitki örtüyü məlumatlarının birləşməsi tədqiqatçılara aqrar cəmiyyətdən pul cəmiyyətinə keçidi izləməyə və onun ətraf mühitə təsirlərini qiymətləndirməyə imkan verib.

Təxminən 2150 il əvvəl Roma Yunanıstanı zəbt edərkən çöküntülərdə qurğuşun konsentrasiyası kəskin şəkildə artıb. Bu, meşələrin intensiv qırılması və kənd təsərrüfatının genişlənməsi ilə üst-üstə düşür. Romalılar qızıl, gümüş və digər metalları fəal şəkildə çıxarıblar ki, bu da filizi əritmək üçün çoxlu ağac tələb edib.

Tədqiqat həmçinin bu dövrdə dəniz çöküntülərində qurğuşun çirklənməsinin göründüyünü müəyyən edib. Bu, insan fəaliyyətinin artıq ətraf mühitə ciddi təsir göstərdiyini göstərir.

Daha əvvəl bildirilmişdi ki, gümüşün əridilməsi zamanı qurğuşunun zəhərli təsiri səbəbindən Qədim Roma sakinlərinin orta İQ-si bir neçə bənd aşağı düşmüş ola bilər.

Aydın