İnsanların gündəlik həyatını asanlaşdıran sistem: İKT nin inkişafı

İSTİQAMƏT: 6.3.13. informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi

Müasir dövrdə informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının (İKT) inkişafı bütün dünyada, o cümlədən Azərbaycanda sosial, iqtisadi və mədəni həyatın mühüm istiqamətlərindən birinə çevrilib. Qloballaşan dünyada rəqəmsal texnologiyaların rolu gündən-günə artır, yeni imkanlar yaradır və cəmiyyətin həyatında əsas həlledici amillərdən biri kimi çıxış edir.

İKT-nin tətbiqi dövlət idarəçiliyindən təhsilə, səhiyyədən biznesə qədər bir çox sahədə sürətli dəyişikliklərə səbəb olur. Elektron xidmətlərin genişlənməsi, rəqəmsal iqtisadiyyatın inkişafı, mobil texnologiyaların daha əlçatan olması insanların gündəlik həyatını asanlaşdırır. Eyni zamanda, bu sahədə aparılan islahatlar ölkələrin rəqabət qabiliyyətini artırır, qlobal iqtisadi məkana inteqrasiyanı sürətləndirir.

Azərbaycanda informasiya cəmiyyətinin formalaşması istiqamətində mühüm addımlar atılır. Elektron hökumət portalı vasitəsilə yüzlərlə xidmət vətəndaşların istifadəsinə verilib. Bu xidmətlər həm vaxt itkisinin qarşısını alır, həm də şəffaflığın artırılmasına xidmət edir. Elektron imza, elektron müraciət və müxtəlif onlayn resurslar dövlət-vətəndaş münasibətlərini daha səmərəli müstəviyə gətirir.

Təhsil sahəsində İKT-nin tətbiqi geniş imkanlar açır. Onlayn dərs platformaları, rəqəmsal tədris vəsaitləri, virtual kitabxanalar gənclərin daha çevik və rahat şəkildə bilik əldə etməsinə şərait yaradır. Müasir texnologiyalar həmçinin müəllimlərin peşəkarlığının artırılmasına, tədris prosesinin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə müsbət təsir göstərir.

Səhiyyədə də İKT-nin tətbiqi diqqət çəkir. Elektron səhiyyə sistemi xəstələrin məlumatlarının mərkəzləşdirilmiş bazada saxlanılmasına imkan verir, həkimlər üçün daha dəqiq diaqnoz qoymaq və müalicə prosesini səmərəli aparmaq şəraiti yaradır. Onlayn qeydiyyat və elektron resept xidmətləri insanların gündəlik həyatına rahatlıq gətirir.

Biznes mühitində İKT iqtisadi inkişafın əsas dayaq nöqtələrindən biridir. Elektron ticarət, rəqəmsal ödəniş sistemləri, startapların dəstəklənməsi sahibkarların fəaliyyətini asanlaşdırır, yeni bazar imkanları yaradır. Xüsusən də kiçik və orta biznes subyektləri üçün rəqəmsallaşma böyük üstünlüklər təmin edir. Mobil rabitə və internetin sürətli inkişafı informasiya axınının sürətini qat-qat artırıb. Genişzolaqlı internetin əlçatan olması, mobil tətbiqlərin həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilməsi, sosial şəbəkələrin geniş yayılması informasiya mübadiləsini daha rahat və operativ edib.

Ümumilikdə, informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı cəmiyyətin tərəqqisini təmin edən əsas faktorlardan biridir. Bu sahədə davamlı islahatlar və innovativ həllərin tətbiqi insanların həyat keyfiyyətinin yaxşılaşmasına, dövlət idarəçiliyinin müasirləşdirilməsinə, iqtisadiyyatın isə rəqəmsal əsaslarla daha sürətlə inkişafına şərait yaradır.

Artıq Azərbaycanda da İKT-nin inkişaf modelləri formalaşıb. Daha dəqiq desək, Azərbaycanın informasiya və kommunikasiya texnologiyaları sahəsində tətbiq etdiyi model bir neçə əsas istiqamət üzrə inkişaf edib.

Bunlara “Elektron hökumət” – dövlət xidmətlərinin onlayn təqdim olunması, elektron imza və şəffaf idarəetmə, “Elektron təhsil” – virtual məktəb, distant təhsil, rəqəmsal kitabxanalar və onlayn qiymətləndirmə, “Elektron səhiyyə” – xəstə məlumatlarının elektron bazası, onlayn qeydiyyat və elektron resept sistemi, “Rəqəmsal iqtisadiyyat” – elektron ticarət, internet bankçılığı, “ASAN ödəniş” və startapların dəstəklənməsi, “Elektron məhkəmə” – işlərin elektron qaydada idarə olunması və onlayn iclasların keçirilməsi, “Smart City və Smart Village” – işğaldan azad edilmiş ərazilərdə ağıllı kənd və şəhər layihələri, “İnnovasiya və startaplar” – texnoparklar və dövlət dəstəyi ilə gənclərin rəqəmsal təşəbbüslərinin inkişafı daxildir.

Bu modellərin inkişafı isə ölkədə rəqəmsallaşmanı sürətləndirir, idarəetməni müasirləşdirir və vətəndaşların gündəlik həyatını asanlaşdırır.

QEYD: Yazı Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.

Vilayət Muxtar
“Cebheinfo.az”
 

Problemlərinizi bizə yazın, şahidi olduğunuz hadisələri çəkib göndərin