Icma.az
close
up
RU
İqtisadi sanksiyaların ağırlığı və regional təzyiqlər İranı məhdud güzəştlərə vadar edə bilər

İqtisadi sanksiyaların ağırlığı və regional təzyiqlər İranı məhdud güzəştlərə vadar edə bilər

Icma.az bildirir, Bizimyol saytına əsaslanaraq.

İran və ABŞ Tehranın nüvə proqramı ətrafında yaranmış vəziyyəti həll etmək üçün danışıqların növbəti raundunun tarixi və yeri barədə hələlik razılığa gəlməyiblər. Bunu İslam Respublikasının xarici işlər naziri Abbas Əraqçi deyib. "Danışıqların növbəti raundu ilə bağlı hələlik heç bir əminlik yoxdur", - İran Xarici İşlər Nazirliyi nazirin sözlərindən sitat gətirir. Əraqçi vurğulayıb ki, İran “danışıqları səbirlə və sakit aparır”. Nazir Tehranın uranı dinc məqsədlərlə zənginləşdirmək hüququndan imtina etmək niyyətində olmadığını bir daha vurğulayıb. İran və ABŞ nümayəndələri mayın 23-də Romada İranın nüvə proqramı üzrə danışıqların 5-ci raundu keçiriblər. Tərəflər arasında vasitəçilik edən Omanın xarici işlər naziri deyib ki, “bir qədər, lakin yekun deyil”. Məsləhətləşmələrdən sonra Əraqçinin dediyi kimi, Tehran və Vaşinqton danışıqların yeni raunduna hazırlaşır və ümid edirlər ki, daha bir-iki görüşdə müsbət nəticə əldə edəcəklər.

Aprelin 12-dən bəri davam edən danışıqlar prosesi əvvəllər uranın zənginləşdirilməsi məsələsi ilə bağlı fikir ayrılıqları səbəbindən iflasa uğramaq riski ilə üzləşmişdi. Amerika tərəfi israr edir ki, İran öz nüvə obyektlərində uranın zənginləşdirilməsindən tamamilə imtina etsin. Tehran bəyan edir ki, respublikanın nüvə proqramı müstəsna olaraq dinc xarakter daşıyır. ABŞ-ın İranın nüvə proqramı üzrə Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planından çıxmasından sonra Tehran uranın zənginləşdirilməsini 60%-ə qədər sürətləndirərək 2015-ci il müqaviləsində müəyyən edilmiş məhdudiyyətlərə əməl etməyi dayandırıb. Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin məlumatına görə, İranın zənginləşdirmə səviyyəsi hazırda nüvə silahı istehsal etmək üçün lazım olan səviyyəyə yaxındır.

Politoloq Tural İsmayılov Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, İran və ABŞ arasında Tehranın nüvə proqramı ilə bağlı danışıqlar beynəlxalq siyasətin ən həssas məsələlərindən biridir və bu prosesdə hər iki tərəfin mövqeləri sərt olaraq qalır.

Tural İsmayılov

“Mayın 23-də Romada keçirilən beşinci raund danışıqlar Omanın vasitəçiliyi ilə aparılıb və “müəyyən irəliləyiş” qeydə alınsa da, yekun razılaşma əldə olunmayıb. İranın xarici işlər naziri Abbas Əraqçi Tehranın uranı dinc məqsədlərlə zənginləşdirmək hüququndan imtina etməyəcəyini dəfələrlə vurğulayıb, bu da danışıqlarda əsas maneə kimi ortaya çıxır. ABŞ isə İranın nüvə proqramına ciddi məhdudiyyətlər və tam nəzarət tələb edir, xüsusilə uran zənginləşdirməsinin sıfıra endirilməsini istəyir. İranın mövqeyi daxili siyasi dinamika, xüsusilə sərt mövqeli qrupların təzyiqi ilə formalaşır. Bu da güzəştə getmə ehtimalını məhdudlaşdırır”-deyən Tural İsmayılov bildirib ki, Tehran üçün nüvə proqramı həm milli qürur, həm də geosiyasi təsir aləti kimi qəbul edilir, buna görə də tam imtina real görünmür.

Politoloqun fikrincə, iqtisadi sanksiyaların ağırlığı və regional təzyiqlər İrandakı praqmatik qrupları məhdud güzəştlərə vadar edə bilər: “Məsələn, zənginləşdirmə səviyyəsini aşağı salmaq və ya MAQATE-yə daha geniş yoxlama imkanı vermək kimi. Əks təqdirdə, ABŞ-ın variantları arasında sanksiyaların sərtləşdirilməsi, diplomatik təzyiqlərin artırılması və ya İsrailin dəstəklədiyi hərbi müdaxilə sssenariləri gündəmə gələ bilər”.

Tural İsmayılov qeyd edib ki, CNN-in məlumatına görə, İsrail İranın nüvə obyektlərinə zərbə endirməyə hazırlaşır, bu da regionda gərginliyi kəskinləşdirə bilər.

“ABŞ-ın hərbi addımı riskli olsa da, Vaşinqton daha çox diplomatik və iqtisadi təzyiqlərə üstünlük verir. Çünki hərbi müdaxilə Yaxın Şərqdə genişmiqyaslı münaqişəyə səbəb ola bilər. İranın yeni prezidenti Məsud Pezeşkian nüvə silahı istehsal etmək niyyətində olmadıqlarını bəyan etsə də, raket proqramı kimi digər həssas məsələlərdə güzəştsiz mövqe nümayiş etdirir. Bu, danışıqların mürəkkəbliyini artırır, çünki ABŞ həm nüvə proqramını, həm də İranın regional təsirini məhdudlaşdırmaq istəyir. Ərəb Dövlətləri Liqasının danışıqları dəstəkləməsi regionda diplomatik həllə ümid olduğunu göstərir, lakin İsrailin sərt mövqeyi bu ümidi zəiflədir. İranın iqtisadi vəziyyəti və beynəlxalq təzyiqlər Tehranı məhdud kompromisə getməyə məcbur edə bilər. Məsələn, 2015-ci il JCPOA sazişinin bəzi şərtlərinə qayıtmaq. Lakin ABŞ-ın sanksiyaları ləğv etməyə hazır olmaması və İsrailin hərbi təhdidləri İranda etimadsızlığı dərinləşdirir”-deyən Tural İsmayılov vurğulayıb ki, danışıqların uğuru tərəflərin qarşılıqlı etimad yaratmaq qabiliyyətindən asılıdır, lakin mövcud gərginliklər bunu çətinləşdirir.

“Əgər İran güzəştə getməsə, ABŞ yeni sanksiyalar tətbiq edərək və ya Avropa müttəfiqləri ilə təzyiqi artıra bilər, lakin bu, danışıqları tamamilə dayandıra bilər. Regionda sabitliyin qorunması üçün Omanın vasitəçiliyi və Avropa ölkələrinin rolu mühüm olaraq qalır. Nəticədə, İranın məhdud güzəştlərə getmə ehtimalı olsa da, tam imtina gözlənilmir, ABŞ isə diplomatik təzyiqləri üstün tutacaq, lakin İsrailin hərbi təhdidləri vəziyyəti gərginləşdirə bilər”-deyə politoloq qeyd edib.

İradə Cəlil, Bizimyol.info

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:95
embedMənbə:https://bizimyol.info
archiveBu xəbər 31 May 2025 20:00 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see274

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see242

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see234

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see207

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see189

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see182

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see173

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see173

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see171

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see164

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see163

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see154

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see153

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see153

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see153

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see142

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see134

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see133

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see126

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see123
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri