Icma.az
close
up
RU
İqtisadi sanksiyaların ağırlığı və regional təzyiqlər İranı məhdud güzəştlərə vadar edə bilər

İqtisadi sanksiyaların ağırlığı və regional təzyiqlər İranı məhdud güzəştlərə vadar edə bilər

Icma.az bildirir, Bizimyol saytına əsaslanaraq.

İran və ABŞ Tehranın nüvə proqramı ətrafında yaranmış vəziyyəti həll etmək üçün danışıqların növbəti raundunun tarixi və yeri barədə hələlik razılığa gəlməyiblər. Bunu İslam Respublikasının xarici işlər naziri Abbas Əraqçi deyib. "Danışıqların növbəti raundu ilə bağlı hələlik heç bir əminlik yoxdur", - İran Xarici İşlər Nazirliyi nazirin sözlərindən sitat gətirir. Əraqçi vurğulayıb ki, İran “danışıqları səbirlə və sakit aparır”. Nazir Tehranın uranı dinc məqsədlərlə zənginləşdirmək hüququndan imtina etmək niyyətində olmadığını bir daha vurğulayıb. İran və ABŞ nümayəndələri mayın 23-də Romada İranın nüvə proqramı üzrə danışıqların 5-ci raundu keçiriblər. Tərəflər arasında vasitəçilik edən Omanın xarici işlər naziri deyib ki, “bir qədər, lakin yekun deyil”. Məsləhətləşmələrdən sonra Əraqçinin dediyi kimi, Tehran və Vaşinqton danışıqların yeni raunduna hazırlaşır və ümid edirlər ki, daha bir-iki görüşdə müsbət nəticə əldə edəcəklər.

Aprelin 12-dən bəri davam edən danışıqlar prosesi əvvəllər uranın zənginləşdirilməsi məsələsi ilə bağlı fikir ayrılıqları səbəbindən iflasa uğramaq riski ilə üzləşmişdi. Amerika tərəfi israr edir ki, İran öz nüvə obyektlərində uranın zənginləşdirilməsindən tamamilə imtina etsin. Tehran bəyan edir ki, respublikanın nüvə proqramı müstəsna olaraq dinc xarakter daşıyır. ABŞ-ın İranın nüvə proqramı üzrə Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planından çıxmasından sonra Tehran uranın zənginləşdirilməsini 60%-ə qədər sürətləndirərək 2015-ci il müqaviləsində müəyyən edilmiş məhdudiyyətlərə əməl etməyi dayandırıb. Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin məlumatına görə, İranın zənginləşdirmə səviyyəsi hazırda nüvə silahı istehsal etmək üçün lazım olan səviyyəyə yaxındır.

Politoloq Tural İsmayılov Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, İran və ABŞ arasında Tehranın nüvə proqramı ilə bağlı danışıqlar beynəlxalq siyasətin ən həssas məsələlərindən biridir və bu prosesdə hər iki tərəfin mövqeləri sərt olaraq qalır.

Tural İsmayılov

“Mayın 23-də Romada keçirilən beşinci raund danışıqlar Omanın vasitəçiliyi ilə aparılıb və “müəyyən irəliləyiş” qeydə alınsa da, yekun razılaşma əldə olunmayıb. İranın xarici işlər naziri Abbas Əraqçi Tehranın uranı dinc məqsədlərlə zənginləşdirmək hüququndan imtina etməyəcəyini dəfələrlə vurğulayıb, bu da danışıqlarda əsas maneə kimi ortaya çıxır. ABŞ isə İranın nüvə proqramına ciddi məhdudiyyətlər və tam nəzarət tələb edir, xüsusilə uran zənginləşdirməsinin sıfıra endirilməsini istəyir. İranın mövqeyi daxili siyasi dinamika, xüsusilə sərt mövqeli qrupların təzyiqi ilə formalaşır. Bu da güzəştə getmə ehtimalını məhdudlaşdırır”-deyən Tural İsmayılov bildirib ki, Tehran üçün nüvə proqramı həm milli qürur, həm də geosiyasi təsir aləti kimi qəbul edilir, buna görə də tam imtina real görünmür.

Politoloqun fikrincə, iqtisadi sanksiyaların ağırlığı və regional təzyiqlər İrandakı praqmatik qrupları məhdud güzəştlərə vadar edə bilər: “Məsələn, zənginləşdirmə səviyyəsini aşağı salmaq və ya MAQATE-yə daha geniş yoxlama imkanı vermək kimi. Əks təqdirdə, ABŞ-ın variantları arasında sanksiyaların sərtləşdirilməsi, diplomatik təzyiqlərin artırılması və ya İsrailin dəstəklədiyi hərbi müdaxilə sssenariləri gündəmə gələ bilər”.

Tural İsmayılov qeyd edib ki, CNN-in məlumatına görə, İsrail İranın nüvə obyektlərinə zərbə endirməyə hazırlaşır, bu da regionda gərginliyi kəskinləşdirə bilər.

“ABŞ-ın hərbi addımı riskli olsa da, Vaşinqton daha çox diplomatik və iqtisadi təzyiqlərə üstünlük verir. Çünki hərbi müdaxilə Yaxın Şərqdə genişmiqyaslı münaqişəyə səbəb ola bilər. İranın yeni prezidenti Məsud Pezeşkian nüvə silahı istehsal etmək niyyətində olmadıqlarını bəyan etsə də, raket proqramı kimi digər həssas məsələlərdə güzəştsiz mövqe nümayiş etdirir. Bu, danışıqların mürəkkəbliyini artırır, çünki ABŞ həm nüvə proqramını, həm də İranın regional təsirini məhdudlaşdırmaq istəyir. Ərəb Dövlətləri Liqasının danışıqları dəstəkləməsi regionda diplomatik həllə ümid olduğunu göstərir, lakin İsrailin sərt mövqeyi bu ümidi zəiflədir. İranın iqtisadi vəziyyəti və beynəlxalq təzyiqlər Tehranı məhdud kompromisə getməyə məcbur edə bilər. Məsələn, 2015-ci il JCPOA sazişinin bəzi şərtlərinə qayıtmaq. Lakin ABŞ-ın sanksiyaları ləğv etməyə hazır olmaması və İsrailin hərbi təhdidləri İranda etimadsızlığı dərinləşdirir”-deyən Tural İsmayılov vurğulayıb ki, danışıqların uğuru tərəflərin qarşılıqlı etimad yaratmaq qabiliyyətindən asılıdır, lakin mövcud gərginliklər bunu çətinləşdirir.

“Əgər İran güzəştə getməsə, ABŞ yeni sanksiyalar tətbiq edərək və ya Avropa müttəfiqləri ilə təzyiqi artıra bilər, lakin bu, danışıqları tamamilə dayandıra bilər. Regionda sabitliyin qorunması üçün Omanın vasitəçiliyi və Avropa ölkələrinin rolu mühüm olaraq qalır. Nəticədə, İranın məhdud güzəştlərə getmə ehtimalı olsa da, tam imtina gözlənilmir, ABŞ isə diplomatik təzyiqləri üstün tutacaq, lakin İsrailin hərbi təhdidləri vəziyyəti gərginləşdirə bilər”-deyə politoloq qeyd edib.

İradə Cəlil, Bizimyol.info

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:93
embedMənbə:https://bizimyol.info
archiveBu xəbər 31 May 2025 20:00 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see185

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see179

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see142

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see136

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see134

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see133

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see132

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see129

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see129

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see128

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see126

Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir: 50 yaşdan sonra bu qidalar məhdudlaşdırılmalıdır

19 Oktyabr 2025 07:08see123

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see122

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see121

Sofiya Universitetində “Azərbaycan suveren dövlətçilik yolunda” sərgisinin açılışı

19 Oktyabr 2025 06:45see121

Sabah yağış yağacaq

19 Oktyabr 2025 13:05see121

Qara zirə yağı: Hər dərdin dərmanı

20 Oktyabr 2025 05:06see120

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri