Kərə yağı və pendirin orqanizmə təsiri ilə bağlı sensasion AÇIQLAMA

Alimlərin apardığı yeni araşdırma göstərib ki, doymuş yağların, xüsusilə də kərə yağı və bərk pendirlərin istehlakının azaldılması ürək-damar xəstəlikləri riski aşağı və ya orta səviyyədə olan insanlarda nə ölüm riskini, nə də ürək-damar xəstəliklərinin yaranma ehtimalını əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.

Bu barədə Lent.az "Annals of Internal Medicine" elmi jurnalında dərc olunan genişmiqyaslı analizə istinadla məlumat verir.

Sözügedən icmalda 66 mindən çox insanın iştirak etdiyi 17 randomizə olunmuş klinik tədqiqatın nəticələri təhlil edilib. Araşdırmaların müddəti minimum iki il, bəzi hallarda isə beş ilə qədər davam edib.

Onilliklər ərzində kərə yağı, pendir, qırmızı ət və emal olunmuş məhsullarda olan doymuş yağlar ürək-damar xəstəliklərinin əsas səbəblərindən biri hesab olunurdu. Bir çox ölkədə, o cümlədən Böyük Britaniyada bu yağların gündəlik istehlakının cinsə görə 20–30 qramla məhdudlaşdırılması tövsiyə edilir.

Lakin yeni analiz göstərib ki, infarkt və insult riski yüksək olmayan insanlarda doymuş yağların rasiondan azaldılması beş illik dövr ərzində ümumi ölüm hallarının və ürək-damar xəstəliklərinin sayının azalması ilə müşayiət olunmayıb.

Araşdırma müəllifləri qeyd edirlər ki, doymuş yağların azaldılması ümumi xolesterinin və “pis” xolesterin hesab edilən aşağı sıxlıqlı lipoproteinlərin səviyyəsinin enməsinə səbəb olub. Bununla belə, bu biokimyəvi dəyişikliklər iştirakçıların əksəriyyətində real klinik fayda ilə nəticələnməyib.

Mütəxəssislərin fikrincə, müsbət təsir daha çox ürək-damar riski yüksək olan şəxslərdə müşahidə edilib. Belə hallarda doymuş yağların azaldılması qeyri-ölümcül infarkt və insultların sayının azalması ilə əlaqələndirilib. Xüsusilə də bu yağlar sadəcə rasiondan çıxarıldıqda deyil, poli doymamış yağlarla əvəz edildikdə daha yaxşı nəticə əldə olunub.

Kembric Universitetinin əhali sağlamlığı və qidalanma üzrə professoru Nita Foruhi bildirib ki, bu nəticələr adətən 10 illik risk modelləri ilə qiymətləndirilən uzunmüddətli təsirləri əhatə etmir. Onun sözlərinə görə, bu mərhələdə doymuş yağların gündəlik enerji qəbulunun 10 faizindən az olması ilə bağlı mövcud tövsiyələrə yenidən baxmaq tezdir.

Professor həmçinin vurğulayıb ki, doymuş yağların təsiri onların mənbəyindən asılıdır. Emal olunmuş ət məhsullarındakı yağların təsiri fermentləşdirilmiş süd məhsullarındakı yağlardan fərqli ola bilər. Onun fikrincə, pəhriz tövsiyələri ayrı-ayrı qida maddələrinə deyil, bütöv qida məhsullarına fokuslanmalıdır.

London Kral Kollecinin professoru Tom Sanders isə bildirib ki, ümumi əhali üçün nəzərdə tutulan tövsiyələrin məqsədi cəmiyyətdə orta xolesterin səviyyəsini azaltmaqdır. Onun sözlərinə görə, məhz bu yanaşma son onilliklərdə aşağı sıxlıqlı lipoproteinlərin səviyyəsinin azalmasına töhfə verib və ürək-damar xəstəliklərinin profilaktikasında hələ də mühüm rol oynayır.

Bundan əlavə, ayrı-ayrı eksperimental tədqiqatlar göstərir ki, qısa müddətdə yüksək miqdarda doymuş yağ qəbul edilməsi sağlamlıq göstəricilərini sürətlə pisləşdirə, xolesterin səviyyəsini artıra və qaraciyərdə yağ yığılmasına səbəb ola bilər. Əksinə, bu yağların balıq və qoz-fındıqda olan poli doymamış yağlarla əvəz edilməsi müsbət təsirlə əlaqələndirilir.

Mütəxəssislər bildirirlər ki, yağlar balanslı qidalanmanın vacib hissəsidir. Lakin üstünlük doymamış yağlara, xüsusilə də həftədə ən azı bir dəfə istehlakı tövsiyə olunan yağlı balıqlara verilməlidir.