Kiberbullinq təhlükəsi: uşaqları virtual zorakılıqdan necə xilas edək?

Rəqəmsallaşma və texnologiyanın sürətli inkişafı bir sıra bəlaları da özü ilə gətirir. Uşaqların və yeniyetmələrin internetdə daha çox vaxt keçirməsi onları bir sıra cinayətlərin qurbanlarına çevirir. Sosial şəbəkələrdə, oyun platformalarında və mesajlaşma tətbiqlərində yazılan təhqir, təhdid və alçaldıcı davranışlar azyaşlıların psixoloji vəziyyətinə ciddi təsir göstərir.

İnformasiya texnologiyaları məsələləri üzrə ekspert Fərid Pərdəşünas Modern.az saytına deyib ki, kiberbullinq internetdə, rəqəmsal məcralarda azyaşlıların üzləşdiyi qısnama hallarıdır. Burada həm kişi, həm də qadın cinsindən olan uşaqlar virtual zorakılığa məruz qalırlar. Zorakılıq edənlər isə böyüklər olur.

Mütəxəssis bildirib ki, bu tipli hallardan uşaqları uzaq tutmağın əsas yolu valideyn nəzarətinin tətbiqidir.
“Müxtəlif proqramlar ilə uşaqların telefonlarına nəzarət etmək ən birinci şərtdir. Uşaqların öz yaşıdlarından böyük şəxslər ilə ünsiyyəti, onları tanıması, gündəm məsələləri müzakirə etməsi və çərçivələrindən çıxması bunun başlanğıcıdır.

Valideynlər sərt qaydalar ilə uşaqlarına maneə olmağa çalışırlar. Amma bu çətindir. Ümumilikdə, 13 yaşdan yuxarı uşaqlar sosial şəbəkələrdən istifadə edə bilərlər. Lakin çox vaxt azyaşlılar qanunlara uymur və olanlar olur”.

Fərid Pərdəşünas söyləyib ki, valideynlər ilk növbədə uşaqların maraq göstərdiyi sosial platformanı dəqiq müəyyən etməlidirlər. Sonra isə platformanın yaratdığı təhlükəni müəyyən etmək lazımdır. Uşaqların yazışmaları nə qədər şəxsi olsa da, nəzarət önəmlidir. Kimlərlə yazışır, hansı kontekslərə marağı var, əlaqələri və s.

“Valideyn övladına əlaqədə olduğu insan barəsində məlumat verməlidir, onun zərərli tərəflərini başa salmalıdır. Rəqəmsal dünyada hər növ cinayəti edə bilən fərqli psixologiyalarda olan minlərlə insan var. Ona görə də, uşağın yaşına uyğun şəkildə, ona icazələr verilsə, zorakılıq, dələduzluq, şantaj halları azalar”.
Zərif Sofiyeva