Kinoya baxarkən beyin necə işləyir? Elmi araşdırma

Massaçusets Texnologiya İnstitutunun yeni araşdırmasına görə, filmlərə baxarkən insan beynində mürəkkəb fəaliyyət nümunələri yaranır.

AZƏRTAC xarici mediaya istinadla məlumatına görə, araşdırmada istifadə edilən funksional MRT beyin skanları göstərib ki, beyin 24 fərqli şəbəkə və bölgə ilə səhnədən-səhnəyə dəyişir, filmin məzmununa uyğun olaraq müxtəlif fəaliyyətləri həyata keçirir.

Beynin “icra nəzarəti” şəbəkələri — yəni planlaşdırma, problemlərin həlli və məlumatın prioritetləşdirilməsi ilə məşğul olan bölgələr — filmin məzmunu çətin və ya qeyri-müəyyən olduqda işə düşür. Əksinə, daha asan başa düşülən səhnələr zamanı beyin yalnız xüsusi funksiyaları olan bölgələri aktivləşdirir. Məsələn, dil sahələri yalnız aydın söhbətlər zamanı aktivləşir. Bu haqda aparıcı tədqiqatçı Dr. Rajimehr bildirib ki, asan başa düşülən səhnələr zamanı dil sahələri aktiv olur, lakin mürəkkəb və qeyri-müəyyən kontekstlərdə beyin ümumi icra nəzarəti sahələrindən istifadə edir.

Tədqiqatda “Inception”, “The Social Network” və “Evdə Tək” kimi filmlərdən seçilmiş bir saatlıq qısa kliplərə baxan 176 gəncin beyin fəaliyyəti süni intellekt vasitəsilə təhlil edilib. Beyin şəbəkələri, filmin səhnə-səhnə məzmunu ilə əlaqələndirilərək insanların üz tanıma, hərəkəti izləmə, obyekt və məkanları müəyyənləşdirmə, nitq emalı və sosial qarşılıqlı əlaqə kimi müxtəlif fəaliyyətlərdə necə reaksiya verdikləri izlənilib.

Bu araşdırma beynin müxtəlif sahə və şəbəkələrinin təbii şəraitdə planını yaratmağa ilk cəhd kimi qiymətləndirilir. Rajimehr qeyd edib ki, araşdırma “Neuron” jurnalında yayımlanıb: “Film stimulu vasitəsilə biz fərqli beyin şəbəkələrinin filmin müxtəlif aspektlərinə necə reaksiya verdiyini öyrənə bilirik. Gələcək tədqiqatlar isə beyin şəbəkəsi funksiyalarının fərdlər arasında necə fərqləndiyini araşdırmağa yönələcək. Hər bir fərdin xəritəsi onun davranış profili ilə əlaqələndirilərək hər bir fərdin unikal beyin fəaliyyət xəritəsi yaradılacaq. Biz hər bir film səhnəsinin məzmununun bu şəbəkələri necə idarə etdiyini daha dərindən araşdırırıq, o cümlədən semantik və sosial kontekstlərdə insanların və fon səhnəsi arasındakı əlaqəni tədqiq edirik”.