Mayami görüşləri nəticəsiz bitdi Rusiya ABŞ və Avropa arasında nifaq salmağa çalışır

ABŞ-nin Mayami şəhərində keçirilən üç günlük danışıqlarda Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsini dayandırmaq məqsədilə ABŞ, Ukrayna və Avropa təhlükəsizlik rəsmiləri bir araya gəlib. Lakin ilkin razılaşma əldə olunmayıb.

“AzPolitika” bildirir ki, bu barədə “Kiev Post” məlumat yayıb.

ABŞ Prezidentinin xüsusi elçisi Stiv Vitkof və Ukrayna Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının katibi Rüstəm Ümerov görüşlərin “məhsuldar və konstruktiv” olduğunu vurğulayıblar. Onlar qeyd ediblər ki, görüşlərdə əsas diqqət planlaşdırılmış prioritetlərə və addım-addım icraya yönəldilib, lakin heç bir konkret güzəşt edilməyib.

Görüşlərin müzakirə mövzuları belə olub:

ABŞ-ın hazırladığı 20 maddəlik sülh planının inkişaf etdirilməsi;

Ukrayna üçün çoxmillətli təhlükəsizlik təminatlarının razılaşdırılması;

ABŞ təminatlı təhlükəsizlik çərçivəsinin razılaşdırılması;

Ukraynanın iqtisadi bərpası və rifah planının hazırlanması.

Stiv Vitkof bildirib: “Sülh yalnız atəşin dayandırılması deyil, sabit gələcək üçün layiqli baza təmin etməlidir.”

Rüstəm Ümerov isə Ukraynanın “ədalətli və davamlı sülh əldə etməyə tam sadiq olduğunu” vurğulayıb.

Lakin Rusiyanın mövqeyi dəyişməzdir. Görüşlərdə Kremlin nümayəndələri ABŞ və Avropa arasında fikir ayrılığı yaratmağa çalışıblar. Putinin investisiya elçisi Kirill Dmitriyev, Stiv Vitkof və Trampın müşaviri Cared Kuşner ilə görüşdə Avropa liderlərini və Qərb medianı sərt tənqid edərək onları ABŞ-ın sülh təşəbbüsünü əngəlləməkdə ittiham edib. Dmitriyev sosial şəbəkədə yazıb ki, “qlobalist media Trampın sülh planını zəiflətmək istəyir” və “ABŞ-ın dəstəyi olmadan Avropa Rusiyaya qarşı müharibəyə gedir”.

Kreml görüşlərin üçtərəfli olmasını qəbul etməyib. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ABŞ tərəfindən təklif edilən üçtərəfli danışıqları açıqladıqdan sonra Kremlin rəsmi nümayəndəsi Yuri Uşakov bildirib: “Hazırda heç kim bu təşəbbüsü ciddi şəkildə müzakirə etmir”.

ABŞ daxilində diplomatiya hələ də prioritet olaraq qalır. Lakin senator Lindzi Qraham bildirib ki, Rusiya sadəcə vaxt qazanır və ABŞ administrasiyası əlavə təzyiq yollarını tapmalıdır. O, təklif edib ki, Rusiyanın neftini daşıyan gəmilər müsadirə olunsun, həmin nefti alan ölkələrə ikincili tariflər tətbiq edilsin və Rusiya terror dövlətləri siyahısına daxil edilsin.

Avropa liderləri isə Ukraynanın hərbi və iqtisadi ehtiyaclarını qarşılamaq üçün iki il ərzində 90 milyard avro ayırmaq qərarına gəliblər. Bu, münaqişənin yaxın gələcəkdə bitməyəcəyini göstərir. Böyük Britaniya Baş naziri Kir Starmer Trampla görüşərək hər hansı sülh sazişini dəstəkləmək niyyətini açıqlayıb. Fransa Prezidenti Emmanuel Makron isə Putinin sülh danışıqlarına açıq olma imkanını müsbət qiymətləndirib, lakin Avropa İttifaqı liderləri münaqişənin uzunmüddətli ola biləcəyini nəzərə alaraq planlarını hazırlayırlar.

Mayami görüşləri nəticəsində çərçivələr, zaman cədvəli və koordinasiya müəyyənləşsə də, əsas mübahisəli məsələlər həll olunmayıb. Ukrayna ərazi güzəştlərinə getmək istəmir, Avropa dayanıqlı təhlükəsizlik təminatları tələb edir, Rusiya isə Qərb daxilindəki fikir ayrılıqlarından faydalanmağa çalışır. Görüş iştirakçıları danışıqları uğursuz saymasalar da, vəziyyətin ciddi real yoxlamasına çevrildiyini bildiriblər.

“Kiev Post”un məlumatına görə, Trump administrasiyasının diplomatik təşəbbüsü qarşısında seçim daralır: ya Moskva üzərində yeni təzyiq mexanizmləri tapmaq, ya da Kremlin “vaxt mənim tərəfimdədir” prinsipi ilə hərəkətini qəbul etmək.

Rasim Əliyev

“AzPolitika.info”