Mehdiyevin yeni iqtidar modeli ni hansı məşhur siyasətçi hazırlayıb? Sürpriz ad!

Xəbər verdiyimiz kimi, Prezident Administrasiyasının və Milli Elmlər Akademiyasının sabiq rəhbəri Ramiz Mehdiyevin Azərbaycanda dövlət çevrilişi həyata keçirmək istədiyi ilə bağlı məktub yayılıb. Bu kontekstdə müzakirələr daha da qızğın hal alıb. Belə ki, ötən gün Müsavat Partiyasının başqanı İsa Qəmbər bu məktuba münasibət bildirib. O qeyd edib ki, məktubda dövlət idarəçiliyinin yeni modeli təklif olunur:

“Bu məktubun həqiqi və ya saxta olmasından asılı olmayaraq, seçki, referendum, islahat, hakimiyyət bölgüsü və s. demokratiya atributlarının tez-tez təkrarlanmasına baxmayaraq, təklif edilən model əslində diktaturaya zəmin yaradan avtoritar hakimiyyət sistemidir.

Açar cümlə budur:

“Qanunverici, icraedici və məhkəmə hakimiyyətinin fəaliyyətinə nəzarət Dövlət Şurası tərəfindən həyata keçiriləcək”.

Bu orqanın seçki yolu ilə formalaşacağı vədi heç kimi aldada bilməz. İndiki hakimiyyətin (əgər məktub saxtadırsa) və Ramiz Mehdiyevin (əgər məktub gerçəkdirsə) necə “seçki” keçirdiyi hamıya bəllidir”.

Sözügedən paylaşıma münasibət bildirən Müsavat Partiyası Məclisinin sədri Arif Hacılı qeyd edib ki, Ramiz Mehdiyevin yazdığı məktub təxminən 2003-cü ildə Etibar Məmmədovun onlara təklif etdiyi modelə oxşayır (həm vaxt Azərbaycanda prezident seçkisi keçirilirdi və bir neçə müxalifət partiyası aralarında gələcək hakimiyyətin bölgüsünü aparırdı. Danışıqlar üçün hətta ABŞ-da Rəsul Quliyevlə də görüş keçirilmişdi. Görüş nəticəsiz başa çatmışdı -red.). Yəni Dövlət Şurası sədrinin ümumxalq səsverməsindən keçmədən dövlətə rəhbərlik etməsi nəzərdə tutulurdu.

Onun bu fikirlərinə cavab verən Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının (AMİP) Mərkəzi Şurasının üzvü Əli Orucov isə Arif Hacılının reallığı təhrif etdiyini bildirib. O qeyd edib ki, Etibar Məmmədov həmin dövrdə ən demokratik, ədalətli və hər kəsi qane edən bir təklif irəli sürmüşdü.

Bəs reallıq necədir? Etibar Məmmədovun 2003-cü ildə təqdim etdiyi təkliflə Ramiz Mehdiyevin təklifi həqiqətən də oxşardırmı?

Globalinfo.az-a danışan Arif Hacılı bildirib ki, təklifin əsas mahiyyəti İsa Qəmbərin prezidentliyə namizədliyinin müdafiə olunmasına yönəlmişdi:

“Təklifə əsasən, prezidentin də daxil olduğu Dövlət Şurası yaradılmalı idi və bu Şuraya Etibar Məmmədovun rəhbərlik etməsi nəzərdə tutulurdu. Dövlətin əsas məsələləri həmin Şuranın qərarı ilə müəyyənləşməli idi. Bu modeldə Etibar bəy prezident seçkilərində iştirakdan imtina etməklə yanaşı, seçkilərdə iştirak etmədən faktiki olaraq dövlət rəhbərliyi funksiyalarını icra etmək iddiasını irəli sürmüşdü. Bu təklifin qəbul edilməsi isə mümkün deyildi, çünki belə bir model həmin dövrdə də, indi də qüvvədə olan Konstitusiyamıza ziddir.

Yazdığım şərhdə məqsəd, Etibar Məmmədovun İsa Qəmbərə prezident seçkilərində güzəştə getməsi ilə bağlı illərdir dolaşan spekulyasiyalara son qoymaq idi. Fikirlərimin reallığı təhrif etdiyini düşünənlər, əgər o proseslərdə iştirak ediblərsə, yaxşı olar ki, faktlara əsaslansınlar. Güman edirəm ki, onların çoxu həmin proseslərdə iştirak etməyib”.

Milli İstiqlal Partiyasının (AMİP) Mərkəzi Şurasının üzvü Əli Orucov isə saytımıza açıqlamasında bunları deyib:

Əli Orucov

“2003-cü il hadisələri haqqında bəzi şəxslərin baxışları təhrif olunmuş şəkildədir. Həmin proseslərin şahidi olmuşuq, içində olmuşuq. Bu, elə bir uzaq tarix deyil ki, kimsə onu başqa istiqamətdə yozsun. O zaman iki əsas seçki bloku var idi: biri “Qələbə” bloku idi – Əli Kərimli və Etibar Məmmədovun birgə bloku; digəri isə “Bizim Azərbaycan” seçki bloku idi ki, burada İsa Qəmbərin namizədliyi irəli sürülmüşdü.

Müxalifətin birləşməsi və birgə mübarizə aparması üçün təşəbbüslər vardı. Hətta ABŞ-da Rəsul Quliyevin də iştirakı ilə görüşlər keçirilmiş, ilkin razılaşmalar əldə olunmuşdu. Lakin sonradan həmin razılaşmaların şərtlərinə uyğun olmayan addımlar atıldı və bunun səbəbkarı Müsavat Partiyası oldu.

Ziyalılar Forumu nümayəndələri dəfələrlə Etibar Məmmədovla görüşdülər. Bir çox ziyalı və siyasi xadim müxalifətin birləşməsi və ortaq məxrəcə gəlməsi üçün danışıqlar apardı. Etibar bəy də öz iddialarını bir qədər geri çəkməyə razı idi. Həmin vaxt sazişin layihəsi də hazırlanmışdı və onun müəlliflərindən biri Fuad Ağayev idi. Razılaşmaya görə, İsa Qəmbərin namizədliyi dəstəklənəcək, seçkilərdən sonra parlament seçkiləri keçiriləcək, yeni Konstitusiya və idarəetmə modeli formalaşdırılacaqdı.

İsa Qəmbərin qarşısına iki şərt qoyulmuşdu: ya Baş nazirin səlahiyyətləri genişləndirilməli, ya da Prezidentin səlahiyyətləri qəbul edilməli idi. O isə bildirdi ki, “mən səlahiyyətsiz prezident olmaq istəmirəm, bütün səlahiyyətlər məndə olmalıdır”. Buna görə də, razılaşma pozuldu. Seçkidə İsa Qəmbər uduzdu, etirazlar başladı. Lakin Dövlət Şurası sədrinin ümumxalq səsverməsindən keçmədən dövlətə rəhbərlik etməsi modeli həmin təklifdə yer almamışdı”.

Qeyd edək ki, Modern.az məsələ ilə əlaqədar Etibar Məmmədovun özü ilə də əlaqə saxlayıb. O, Arif Hacılının iddiasını cəfəng adlandırıb və danışmaq istəmədiyini deyib.

Safura Bənnayeva
Globalinfo.az