Məhsəti Gəncəvi və maraqsız Bakı fahişələri ORXAN SAFFARİ YAZIR...

Əslində, kobud və müasir forma ilə yanaşsaq, Məhsəti Gəncəvi dövrünün fahişəsi, ədəbi olaraq baxsaq isə azad, feminist qadını olub.

Bu mənada, Məhsətinin fahişə, azad qadın olmağında heç bir problem yoxdur.

Sözsüz, qadın üçün azadlıq anlayışı bütün dövrlərdə baha başa gəlib.

Obrazlı desək, tarix boyu patriarxal ağıl qadının ağlını həmişə bədənindən cəzalandırıb.

Məsələn, həm də fahişə olmayan, fahişə adlandırılmayan nə qədər azad, istedadlı, cəsarətli qadın var tarixdə?

Ancaq məsələ budur, Məhsəti fahişə və ya azad qadın olmaqla bərabər, dövrünün yaradıcı qadın kultunu yarada bilən, əsrlər sonraya daşıyan insana çevrildi. Müasir dövr fahişələri isə bunun yarısını yaratmaq iqtidarında deyildir.

Səbəb həm də budur ki, Məhsəti elita idi, daha dəqiq, elitanın oynaşı idi. Dövrünün fahişəsi idisə belə, maraqlı idi.

“Məhsəti küçənin yox, sarayın fahişəsi idi-bu ifadəni təhqir kimi yox, sosial reallıq kimi oxumaq lazımdır. Əlbəttə, bir mənada, bir yerdə sarayın fahişəsi olmaq daha hörmətlidir, nəinki küçənin. Necə ki, bir adam öldürən qatil ilə seriya qatil arasında fərq var.

Məsələn, bu gün ədəbiyyat, ümumən incəsənət elitar fahişə, azad, cəsarətli qadın sarıdan korluq çəkir. Dövrümüzün fahişələri də mahiyyətcə Tükəzban, dolma bükən klassik əxlaqlı qadına çevrilir bir yerdə. Konkret desək, müasir dövrün Məhsətisi yoxdur. Məhsəti nədir, heç “təhlükəli rahibəsi” də yoxdur.

Sözsüz, müasir dövrün Məhsətisinin olmamasının səbəbi təkcə qadınların azad olmaması deyil. Səbəb daha çox azadlığın riskinin qalxmasıdır. Bu gün azad qadın olmaq reputasiya itirməkdən başqa heç nə vəd etmir. Nə saray var, nə himayə edən elita, nə də istedadı bağışlayan mədəni mühit. Əvəzində linç var, etik komissiya var.

Bəli, yox deyildir, Bakı, Bakının mədəni mühitində də fahişələr var, Məhsətidən sonra da olub. Ancaq kimdir maraqlı? Kimdir azad, cəsarətli qadın?

Niyə heç bir qadın bu cür dövrdə Məhsəti ola bilmir?

Şübhəsiz ki, Bakı mühitinin də, mədəni mühitin də “fahişə”ləri həm mənəvi, həm də vizual olaraq qeyri-estetikdir.

Müasir dövrün fahişələri ilə danışmaq olmur.

Dolu dodaqlar, boş sözlər, işılda gözlər, mənasız baxışlar, gözəl ayaqlar, əllər, ancaq ruh yox-budur Bakının da, mədəni mühitin də “Məhsəti”ləri.

Görünür, bu dövr hələlik Məhsətini doğura biləcək qədər də cəsarətli deyil.

Orxan Saffari

Gununsesi.info