Məktəbə gec gedən uşaqları nə gözləyir? RƏSMİ AÇIQLAMA

"Uşağın məktəbə gec göndərilməsi təhsil hüququnun gec həyata keçirilməsinə səbəb olur. 8 yaşı tamam olmuş uşaqlar artıq ümumi siniflərdə deyil, fərdi təhsil formasında təhsilə cəlb olunurlar. Bu isə onları birlikdə öyrənmə mühitindən, sosiallaşma imkanlarından və məktəb mühitinin əsas üstünlüklərindən məhrum edə bilər”.
Bu sözləri Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə Dövlət Agentliyinin Ümumi təhsilin təşkili şöbəsinin müdir müavini Nurlan İsmayılbəyli media üçün təşkil edilən brifinqdə deyib.
Bildiyimiz kimi, Azərbaycanda beşyaşlılar məktəbəqədər təhsilə, 6 yaşlılar isə ibtidai təhsilə cəlb olunurlar. Lakin müəyyən səbəblərdən övladını 7 və ya daha böyük yaşda məktəbə göndərənlər var.
Bəs təhsilə gecikənlər necə təhsil almalıdırlar? Fərdi təhsil hansı qaydada həyata keçirilir?
Fərdi təhsil müxtəlif səbəblərdən uzun müddət təhsildən kənarda qalmış şəxslər, eləcə də ümumi təhsil müəssisələrində hər hansı sahə üzrə xüsusi istedadı ilə fərqlənən təhsilalanlar üçün təyin edilmiş təhsil formasıdır.
Uzun müddət təhsildən kənarda qalmış şəxslərin fərdi təhsil formasının tənzimləmə qaydası aşağıdakı kimidir. Bu kateqoriyaya ümumi təhsilə ümumiyyətlə cəlb olunmayanlar, ibtidai təhsil səviyyəsini bitirdikdən sonra təhsildən kənarda qalanlar, ibtidai təhsil səviyyəsinin 4-cü, ümumi orta təhsil səviyyəsinin 9-cu sinifləri istisna edilməklə, bu səviyyələr üzrə digər hər hansı bir sinfi bitirdikdən sonra təhsildən kənarda qalanlar aid edilirlər. İbtidai təhsil səviyyəsində fərdi təhsilə 15, ümumi orta təhsil səviyyəsində isə 25 yaşadək olan şəxslər cəlb olunurlar.
Mövzu barədə fikirlərini Bizim.Media ilə bölüşən təhsil sahəsi üzrə ekspert Elmin Nuri deyib ki, uşaqların məktəbə gec getməsi onların təhsil həyatına mənfi təsir göstərir:
“Uşaqların hansı yaşda məktəbə getməsi təkcə bizim ölkə ilə əlaqəli deyil. Bu məsələ dünyanın bir çox ölkəsində uzun illərdir eyni səpkidə gedir. İbtidai təhsil 6 və 6 yaş yarımdan başlayır. Bunun da elmi əsasları var. Mütəxəssislər əsasən, uşaqların nevroloji, psixoloji, fizioloji və zehni baxımından bu barədə ortaq qərara gəliblər. Xüsusi istedadlı uşaqlar var ki, bu, onlarda beş yaşda inkişaf etmiş olur.
Bu isə yalnız bir qrup uşağı əhatə edir. Elə uşaqlar var ki, onlar məktəbə 8 və ya daha böyük yaşda gedirlər. Həmin uşaqların sosiallığı xeyli zəifləmiş olur. Bu tipli uşaqlar birdən-birə sinif otaqlarına daxil olduqda nəinki həmin tədris ilini, ümumiyyətlə, bütün təhsil həyatlarını iflic hesab edə bilərlər. İstisna sayda uşaqlar var ki, onlar iradəli olurlar və adaptasiya prosesini tez keçirirlər. Amma çox sayda uşaq bunu atlaya bilmir və bu, onun təhsil həyatındakı uğurlarının üstündən xətt keçir. Bu əsnada onların fərdi təhsilə cəlbi müsbətdir. Amma bu əlavə bir qüvvə, vaxt və xərcdir”.
O, hesab edir ki, həmin yaş uşaqlarda qavrama qabiliyyəti daha güclü olur:
“İnsan ömrü üçün bir il böyük müddət deyil. Amma şəxsiyyət kimi formalaşmasında böyük rol oynayan yaş aralığıdır. Bu yaş dövründə uşağın yaddaşı, bacarıqları inkişaf edir. Burada hər müddətin özünün missiyası var. Bir çox insanın şüuraltısı bu yaş dövründə zənginləşir. Təsəvvür edin ki, uşaq bu yaşda məktəbə getmir və bir ilini itirmiş olur”.